Lokli miniatyura

Miniatura san’ati
Qadimgi nodir qo’lyozmalar ichida bizgacha saqlanib qolgan nafis,mo’jaz rasmlar alohida o’ziga xos go’zallik,nafosat olamiga ega.Ulardagi yorqin ranglar,nozik chizizqlar va ajoyib mutanosiblik xamon tomoshabinga estetik zavq bag’ishlaydi.
Jahon tasviriy san’ati xazinasidan munosib o’rin olgan miniaturalar Sharq xalqlarining mushtarak badiiy merosidir.U an’anaviy kitobat san’atining tarkibiy qismi bo’lib qadimgi nodir qolyozmalarni ziynatlash bilan birga mazkur asarlardagi ilg’or insonparvarlik g’oyalari,oliyjanoblikka bo’lgan intilish,go’zallik to’g’risidagi tasavvurini ifodalashga ham xizmat qilgan.
Turli san’atkorlar xattot,rassom,muzaxxib,muqovasoz,jarvalkash va boshqalarning ijodiy hamkorligida yaratilgan nodir qo’lyozmalar o’sha davr madaniy hayotini hamda badiiy-estetik qarashlarini o’rganishda qimmatli manba sifatida xizmat qilgan.


Yaqin va o’rta sharq madaniy markazlari bo’lmish Bog’dod, Tabriz, Samarqand, Buxoro, Hirot, Sheroz kabi hududlarda X-XIX asrlar davomidamaxsus miniatura maktablari mavjud bo’lib,ba’zan yuksak darajada rivojlangan ba’zan esa tanazzulga yuz tutgan,xar bir hudud rassomlari o’ziga xos badiiy-ifodaviy xususiyatlar yuzaga kelishi bilan birga,ularning barchasi Sharq umuman O’rta Osiyo miniatura san’atining ranglarini sofligi va yorqinligi chiziqlarning nafisligi va nozikligi, tasviriy uslubning o’ziga xosligi hududiy farqlanishi maktablar ko’rinishida xarakterlanadi.

Ma’lumki, O’rta asr Sharq mamlakatlarida tasviriy san’at sohasida uyg’onish ro’y berdi.Ayniqsa tasviriy san’atining mo’jaz rangtasvir ya’ni miniature deb nomlanuvchi turi,kitob grafikasi bilan bog’liqligi xolda keng rivoj topdi. Natijada Arab (Bog’dod), Eron (Tabriz), Isfaxon, Sheroz, Turk, Movarounnahr, Hindiston, Ozarbayjon, Hirot, Buxoro, Samarqand va boshqa qator maktablar paydo bo’ldi.Maktablar va usta musavvirlarni ijodi va asarlarini tahlil qilish hamda kelgusi avlodga madaniy meros sifatida yetkazish asosiy vazifalarimizdan biri hisoblanadi.