Лок ва бўЁҚлар. Асосий хоссаларини аниқлаш 1-иш. БЎЁҚ ва локларнинг қУЮҚ-суюқлигини аниқлаш

4- ИШ. БЎЁҚ ҚАТЛАМНИНГ ЗАРБГА МУСТАҲКАМЛИГИНИ


АНИҚЛАШ


Оғирлиги 1 кг бўлган юк маълум баландликдан бўёқ пардага тушганда, унинг бузилиши парданинг зарбга мустаҳкамлигини ифодалайди. Бўёқ, лок ёки олифни юзага суркаганда ҳосил бўладиган парданинг зарбга бўлган мустаҳкамлиги 3-расмда кўрсатилган У-1 асбоби ёрдамида топилади.


Асбоб-ускуналар: У-1 асбоби, чизғич, намуна.


Ишлаш тартиби. Бу асбоб 1-таглик (станина) ва унга маҳкам ўрнатилган 2-сандон, 5-юк, учига жойлашган 3-пўлат шарча, юкни бошқариб турувчи 4-най, ҳамда юкни эркин ҳолатда туширадиган қисмлардан ташкил топган.

Юкни эркин туширишда асбобнинг 6-стопори, 7-фиксатори, 8-стопорнинг икки винти, 9-кнопка ва юкнинг тушиш баландлигини кўрсатадиган 10-стрелка лардан фойдаланилади. Юкни бошқариб турувчи найнинг ташқи томонига 1 см ораликда 0 дан 50 см гача бўлинмали шкала ёпиштирилган, найнинг ичида эса оғирлиги 1 кг ли эркин ҳолатда қўзғалувчи 5-юк жойланган. Бу юкни 0 дан 50 см гача бўлган оралиқда тўхтатиб, 9-кнопкани босиш билан яна тушириш мумкин. Асбобнинг учига жойланган пўлат шарча диаметри 8 мм ва уни эркин ҳолатда туширганда унинг шарчали учи 2 мм чуқурчага тушиши керак. Синаш вақтида сандон ниҳоятда текис туриши лозим. Ундаги чуқурчанинг диаметри 15±0,3 мм.

3-расм. Қурилиш материаллари юзасига суртилган бўёқ, лок ёки олифларни зарбга мустаҳкамлигини аниқлашда ишлатиладиган У-1 асбоби.

Синаладиган бўёқ ишлатиш учун яроқли ҳолга келтирилгандан кейин, қалинлиги 0,5 мм, томонлари 100x100 мм ли пўлат тунука листига мўйқалам билан суркалади. Листдаги бўёқ тўла қуригандан сўнг, унинг бўялган томонини юқорига қилиб сандондаги шарча тушадиган чуқурча устига қўйилади. Кейин юк маълум баландликка кўтарилади ва кнопкани босиб, уни эркин ҳолатда туширилади, натижада юк шарга урилади ва ўз навбатида сандон устида тунуканинг бўялган юзасига зарб билан куч тушади. Бўёқ юзасидаги ўзгаришлар (дарз, кўчиш ёки эзилиш) лупа билан текширилади.

Юқоридаги нуқсон бўёқ пардада пайдо бўлмаган тақдирда тунука лист қайтадан шарча тагига қўйилади ва юкнинг тушиш баландлиги оширилади.

Бу сафар бўёқ парда юзасининг бошқа жойига зарб тушириш керак. Юкни тушиш баландлиги бўёқ парда бузилгунча 2-10 см га ошириб борилади. Aгap 50 см баландликдан тушган юк ҳам пардани бузмаса, синаш тўхтатилади ва унинг зарбга бўлган мустаҳкамлиги 50 кг деб ҳисобланади.
40 см баландликдан тушган юк зарбасида бўёқ парда бузилса, унинг зарбга бўлган мустаҳкамлиги 38 кг (юк 38 см баландликдан тушганда, унинг бузилмаганлигини билдиради) деб ҳисобланади ва ҳ.к. Синаш ишлари одатда хона ҳароратида, яъни 20±2°С да ва 70% дан кам бўлган намликда ўтказилади.