Лойиха (Намуна)

Axborot tizimidan (AT) avtonom foydalanish. Bu shaklda AT boshqa tizim tarkibiga kirmaydi, balki mustaqil faoliyat ko’rsatadi. Bunga, masalan, samolyot va temir yo’l chiptalarini sotish tizimlari («Sirena», «Ekspress»), talab bo’yicha tegishli hujjatlarni tayyorlovchi axborot - qidirish tizimlari va boshqa turdagi axborotli xazmat ko’rsatish tizimlari misol bo’la oladi.

AT dan yirik boshqarish tizimining tarkibiy qismi sifatida foydalanish. Bunda hosil qilingan ma’lumotlar va chiquvchi axborotdan tizimning boshqa bo’limlarining faoliyatida ham foydalaniladi. Bunday AT ga, masalan, axborot -o’qitish tizimlari, loyihalashtirishning avtomatlashtirilgan tizimlari, boshqarishning avtomatlashtirilgan axborot tizimlari misol bo’ladi.

Shu kabi axborot tizimlarini bir qancha belgilarga ko’ra turkumlarga ajratish mumkin. 5.2-rasmda AT ni turkumlashning asosiy belgilari ko’rsatilgan.

Hujjatli axborot qidirish tizimi (XAQT) hujjatlashtirilgan ma’lumotlarni saqlash va qayta ishlashni amalga oshiradi. Kutubxona faoliyatining avtomatlashtirilgan tizimi XAQT ga misol bo’ladi.

Faktografik axborot qidirish tizimi (FAQT) raqmli va mantli ma’lumotlarni saqlashda va qayta ishlashda qo’llaniladi. Tashkil qilinayotgan AATning asosiy qismi FAQT turidagi tizimga misol bo’ladi.

Ma’lumotlarni ishlash usuliga ko’ra AAT ikki qismga: axborot - ma’lumotnoma tizimi (AMT) va ma’lumotlarni ishlashning avtomatlashtirilgan tizimi (MIAT)ga bo’linadi.

AT

2-rasm. AAT ning turkumlanishi

AMT talab-javob tartibida ishlaydi. Bunday tizimda tegishli axborotlar talab bo’yicha qidiriladi va foydalanuvchiga qayta ishlamagan holda beriladi. Ikkinchi turdagi tizimda esa topilgan ma’lumotlar tegishli dasturlar yordamida ishlanadi va foydalanuvchiga beriladi.

Ma’lumotlarni integratsiyalashtirish darajasiga ko’ra AT avtonom va ma’lumotlar bazasidan tashkil topgan turlarga bo’linadi. Avtonom fayli tizimlarda (AFT) to’plangan ma’lumotlar o’zaro bog’lanmagan holatda bo’ladi. SHu sababli bunday turdagi tizimlar o’rniga ma’lumotlar bazasidan (MB) foydalanilmoqda.

Taqsimlash darajasiga ko’ra AT elementlari bitta EHMda (lokal) va hisoblash tarmog’ida (taqsimlangan) joylashgan turdagi tizimlarga bo’linadi.