Logopedik texnologiya fаnidan o‘quv-uslubiy majmua

III. Yakuniy nazorat 30 ball Semestrning oxirgi ikki haftasida Jami: 100 ball

3-ilova

Artikulyatsion apparat va yuz muskullarining tuzilishi, xarakatchanligi, tekshirishning asosiy texnologiyalari




Mavzu yuzasidan taqdimotlar
(prezentatsiyalar)










































































MUSTAQIL TA’LIM

4. Mustaqil ta’lim
3 – jadval

№	Mashg‘ulotlar mavzusi	Ajratilgan soat
1	Perifirik nutq apparatining tuzilishi va faoliyati.	5
2	Tovushlar talaffuzini korreksiyalashda ish bosqichlari.	5
3	Mimika ustida ishlash uchun nutqiy material tanlash va tartibga solish.	5
4	Artikulyatsion motorika ustida ishlash uchun nutqiy material tanlash va tartibga solish	5
5	Tovushlar talaffuzi ustida ishlash uchun nutqiy material tanlash va tartibga solish.	5
6	Fonematik idrok ustida ishlash uchun nutqiy material tanlash va tartibga solish	5
7	Ovoz va intonatsiya ustida ishlash uchun nutqiy material tanlash va tartibga solish.	5
8	Tovushlar ustida ishlashga tayyorlash bosqichiga metodik tavsifnoma.	5
9	Tovushlarni nutqga kuyishga tayyorlash bosqichiga metodik tavsifnoma.	5
10	Tovushlarni mustahkamlashga tayyorlash bosqichiga metodik tavsifnoma.	5
11	Tovushlarni farqlashga tayyorlash bosqichiga metodik tavsifnoma.	5
12	Ma’lum bir tovushni mustahkamlash uchun nutqiy materal tanlash.	5
13	Ma’lum bir tovushlarni farklash uchun nutqiy materal tanlash	5
14	Yakka ishlash rejasini tuzish.	5
15	O‘quv va metodik qo‘llanmalar bo‘yicha mavzularni o‘rganish.	5
16	O‘zbekiston Respublikasi Bola huquqlarining kafolatlari to’g’risida”gi qonuni.	5
17	“O‘zbekistonda nogironlarni ijtimoiy himoyalash to‘g‘risidagi Qonun.	5
18	Bola huquqlari to‘g‘risidagi konvensiya	5
19	Tovushlar talaffuzini korreksiyalash bо‘yicha istiqbol ish rejasini tuzish (nutq kartasini tahlil kilish asosida).	5
20	Tovushlar talaffuzini korreksiyalash bо‘yicha istiqbol ish rejasini tuzish ( tarbiyachi bilan birga olib boriladigan frontal mashg’ulot ishlanmasi)	5
	Jami:	100

Mustaqil o`zlashtiriladigan mavzular bo`yicha talabalar tomonidan referatlar tayyorlanadi va uni taqdimoti tashkil qilinadi. Talabalar tomonidan mustaqil ishlar tayyorlanayotganda ular e’tiborini ilg’or xorij tajribasi bilan mamlakatimiz iqtisodiyotida qo’lga kiritilayotgan yutuqlarning asoslarini bog’lash, tahlil etish, o’z fikrlarini hayotiy misollar bilan yoritishga yo’naltiriladi.

Fan bo`yicha kurs ishi. Ushbu fan bo`yicha kurs ishi rejalashtirilmagan.
Fan bo‘yicha talabalar bilimini baxolash va nazorat qilish mezonlari
O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirining 2018 yil 9 avgustdagi 19-2018 sonli buyrug’i bilan tasdiqlangan, O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligidan 2018 yil 26 sentyabrdagi 3069 - son bilan ro’yxatdan o’tkazilgan “Oliy ta’lim muassasalarida talabalar bilimini nazorat qilish va baholash tizimi to’g’risidagi” nizomga muvofiq ishlab chiqildi
TAYANCH TUSHUNCHA VA IBORALAR

1. 
   Moderator – ta’lim mazmunini yaratish, modullarini ishlab chiqish.
   
2. 
   Trener–o’quvchilarning ko’nikmalarini rivojlantiruvchi mashqlar o’tkazuvchi maxsus tayyorgarlikdan o’tgan mutaxassis.
   
3. 
   Tyutor–masofadan o’qitish dasturlarini yaratish va bajarilishini ta’minlash.
   
4. 
   Fasilitator–darsda ko’makchi, yo’naltiruvchi, jarayonga javob bermaydi, xulosa chiqarmaydi.
   
5. 
   Mentor–ustoz, o’rgatuvchi (yakka va guruhli tartibda).
   
6. 
   Kouch–ta’lim oluvchilarning to’liq o’zlashtirishlari uchun yordam ko’rsatuvchi repetitor, instruktor, trener. Amaliyot davomida amaliy mashg’ulotni, ish jarayonini nazorat qiluvchi, kuzatuvchi. (Kouching-imtihonlarga yoki sport bo’yicha tayyorgarlik ko’rish).
   
7. 
   Konsultant–maslahat berish, tushuntirish, qo’shimcha ma’lumot berish.
   
8. 
   Lektor–nazariy ma’lumotlar bilan tanishtiruvchi.
   
9. 
   Ekspert – kuzatish, tahlil, tekshirish, xulosa, tavsiya, taklif, mulohaza bildirish.
   
10. 
    Innovator–yangiliklarni ta’lim mazmuni va mashg’ulotlar jarayoniga joriy qilish.
    
11. 
    Kommunikator–o’zaro muloqotlarning sifati va samaradorligini oshirish, takomillashtirish.
    
12. 
    O’qituvchi–mashg’ulot mavzusi bo’yicha ko’zda tutilgan mazmunni tushuntirish, o’quv jarayoniga rahbarlik.
    
13. 
    Menejer–tashkiliy–pedagogik va iqtisodiy masalalarni hal etish.
    
14. 
    Spekter–kuzatish, tahlil qilish va xulosalarni bayon qilish.
    
15. 
    Assistent–mashg’ulot uchun tayyorlangan vositalarni amalda qo’llashga tayyorlash, mashg’ulot ishtirokchilariga yordam ko’rsatib turish.
    
16. 
    Sekretar–zarur ma’lumotlarni yozib borish, tegishli hujjatlarni rasmiylashtirish, o’rnatilgan tartibda saqlash.
    
17. 
    Texnolog–pedagogik texnologiya mutaxassisi. Zamonaviy pedagogik texnologiyalar asosidagi dasturlarni ishlab chiqish va amalga oshirishni ta’minlash bilan bog’liq masalalarni hal etib boradi.
    
18. 
    Metodist-ta’lim-tarbiya metodlari bo’yicha mutaxassis. Dasturlarni ishlab chiqishda va amalga oshirish jarayonida metodik masalalarni hal etib boradi.
    
19. 
    Koordinator-loyihalar, dasturlarni ishlab chiqishga rahbarlik, ularni amalga oshirishni rejalashtirish, muvofiqlashtirish, tashkiliy va moliyaviy masalalarni hal etish.
    
20. 
    O’quvchilar – ta’lim oluvchilar.
    
21. 
    Alaliya - bosh miya qobig‘idagi nutq zonalarining bolaning ona qornidagi yoki ilk rivojlanish davrida organ shikastlanishi natijasida nutqning yо‘q bо‘lishi yoki rivojlanmay qolishi.
    
22. 
    Afaziya - bosh miyaning muayyan joyi shikastlanishi bilan bog‘liq holda nutqning tо‘liq yoki qisman yо‘qolishi.
    
23. 
    Rinolaliya - tovush tembri va talaffuzining nutq apparatidagi anatomik-fiziologik nuqsonlar bilan bog‘liq holdagi buzilishdir.
    
24. 
    Dizartriya - nutq apparati innervatsiyasining organik buzilishi sababli nutqning talaffuz tomonidan buzilishidir.
    
25. 
    Duduqlanish - nutq apparati mushaklarining va ixtiyoriy pay tortishish natijasida sur’at-ohangning buzilishidir
    
26. 
    Artikulyatsion apparat – og‘iz bо‘shlig‘ida joylashgan organlar holati va rivojlanishi.
    
27. 
    Mimik mushaklar – yuzning harakat rivojlanishi.
    
28. 
    Umumiy motorika – umumiy tana harakatining rivojlanishi
    
29. 
    Fonema - yun. olingan bо‘lib, “tovush” degani
    
30. 
    Fonematik idrok – eshitgan tovushlarni tо‘g‘ri anglash
    
31. 
    Frontal tekshirish – bir necha bolalar ishtirok etgan, guruhli tekshirish.
    
32. 
    Fonematik analiz – eshitib tahlil qilish.
    
33. 
    Assomilyatsiya bu lotin tilidan olingan bо‘lib, “birkish, о‘zlashtirish, о‘xshatish” degani.
    
34. 
    Frontal tekshirish – bir necha bolalar ishtirok etgan, guruhli tekshirish.
    
35. 
    Fonematik analiz – eshitib tahlil qilish.
    
36. 
    Korreksiyalash – imkoniyati cheklangan bolalarning psixofizik rivojlanishidagi kamchiliklarni tо‘g‘rilash, zaiflashtirish yoki tо‘g‘rilashga qaratilgan psixologo-pedagogik choralar tizimi.
    
37. 
    Og‘zaki-nutqiy tayyorlik – og‘zaki nutq tarkibidagi tuzilmaviy komponentlar (fonetik-fonematik va leksik-grammatik tizim) rivojlanishining muayyan holati (darajasi).
    
38. 
    Diksiya – ( lotin. Talaffuz.) - Sо‘zlarni aniq, ravshan talaffuz etish, sо‘zlash usuli.
    
39. 
    Intonatsiya – (lot. Baland talaffuz qilaman) -nutqning ohangi, kuy manbai, tovushning navbatma navbat kо‘tarilishi.
    
40. 
    Pauza – (yunoncha . tо‘xtash, tugash) musiqa asari ijrosida bir necha, ba’zan barcha ovozlarning muayyan vaqt tо‘xtalishiga sabab bо‘ladi.
    
41. 
    Duduqlanish - nutq apparati mushaklarining va ixtiyoriy pay tortishi natijasida sur’at ohangining buzilishidir.
    
42. 
    Dizartriya – nutq talaffuzi tomonining nutq apparati innervatsiyasidagi yetishmovchilik bilan bog‘liq holdagi buzulishdir.
    
43. 
    Rinolaliya – tovush tembri va talaffuzning nutq apparatidagi anatomik fiziologik nuqsonlar bilan bog‘liq holdagi buzulishdir.
    
44. 
    Gammatsizm –(grekcha gamma g harfining nomi) –G tovushi talaffuzidagi kamchili.
    
45. 
    Kappatsizm-(grekcha kappa K harfining nomi) –K tovushi talaffu zidagi kamchilik.
    
46. 
    Lambdatizm (grekcha lambda L harfining nomi) L tovushi talaffuzdagi kamchilik.
    
47. 
    Progeniya-(grekcha pgogenus- pastiki jag‘)-pastki jag‘ning oldinga chiqishi.
    
48. 
    Prognatiya-(grekcha prognathas-.yuqori jag‘) yuqori jag‘ning oldinga chi-qishi.
    
49. 
    Rotatsizm (grekcha rhotacismis, Po harfining nomini bildiradi) R tofushi talaffuzidagi kamchilik.
    
50. 
    Sigmatizm (grekcha,sigma S harfining nomini bildiradi) Sirg‘aluvchi va shovqinli tovushlar talaffuzidagi kamchilik.
    
51. 
    Anartriya – (an + grekcha arthroo tovushlarni bulib talaffuz etish) – dizartriyaning ogir formasi, nutq xarakat muskullarining paralichi tufayli nutq tovushlarini talaffuz kilish mumkin bulmay koladi.
    
52. 
    Artikuliyatsion kinesteziya (kin – grekcha, aesthesis – sezgi) – artikuliyatsiyani sezish.
    
53. 
    Artikuliyatsion paraksiz – maksadga karatilgan avtomatlashgan artikuliyatsion xarakat aktlarini bajarish.
    
54. 
    Dizartriya (diz – grekcha arthroo tovushlarni bulib talaffuz etish) – nutq apparatining innervatsiyasidagi kamchiliklar tufayli nutqning talaffuz tomonidan buzilishi.
    
55. 
    Kommunikatsiya – (lotincha - kommunicatio - aloka) – uzgalarningfikrini tushinish va ularga uz fikrini til vositalari orkali tushintira olish jarayoni.
    
56. 
    Motivatsiya – motination ingiliz suzidan olingan bulib istak degan ma’noni anglatadi.
    
57. 
    Assimetriya (grekcha fsymmetria nomutanosiblik) nomutonosib qism, simmetriyaning yо‘qligi yoki buzilish.
    
58. 
    Obturator (lotincha obturo,obturatum bekitmoq)-qattiq yoki yumshoq tanglaydagi kamchilikni bekitish uchun moslama.
    
59. 
    Rinolaliya (lotincha «rinos»-burun, «lalio»-nutq)-burunli nutq tushunchasini anglatadi.
    
60. 
    Uranoplastika-qattiq tanglay yoriqligini bartaraf etish maqsadida qilinadigan operatsiya.
    
61. 
    Xeyloplastika-labdagi yoriqlikni bartaraf etish maqsadida qilinadigan plastik operatsiya.
    
62. 
    Autogen – (grekcha autos - о‘zi) – mustaqil rivojlanish.
    
63. 
    Autosugstiya (auto+lotin. suggestio – ishontirish) – о‘z-о‘zini ishontirish.
    
64. 
    Geterosuggestiya – (getero+lotin. suggestio - ishontirish) – boshqa shaxs orqali ishontirish.
    
65. 
    Duduqlanish – nutqning temp va ravonligining buzulishi.
    
66. 
    Psixoterapiya – (grekcha psyche – jon, therapeia – davolash sо‘zlaridan) – bemorlarga psixik ta’sir kо‘rsatish yordamida davolash. Nutq kamchiliklarini bartaraf etishda psixoterapiyada tushuntirish, ishontirish, gipnozdan foydalaniladi.
    
67. 
    Battarizm ( grekcha battarismos — duduqlanish) — haddan ziyod tezlashtirilgan nutq. Battarizmda so'zlarjuda tezsur’atda, noaniq talaffuz etiladi, gapdagi oxirgi so'zlar tushirib qoldiriladi.
    
68. 
    2. Balneologiya mineral suvlar va loylardan davo ^ifatidu foydalanishni, shuningdek, turli kasalliklarni davolash va profilaktika metodlarini o'rganadiganfan.
    
69. 
    3. Bradilaliya (grek. Bradys - sekin, lalia - nutq) - nutq tempining patologik sekinlashuvi.
    
70. 
    4. Detsentralizatsiya — markaziy organlarning ba’zi vazifalarini mahalliy organlarga berish.
    
71. 
    Interverbal sekinlashuv — so‘zlar orasidagi pauzalaming cho‘zilib ketish yoki nutq tovushlarini sekin, cho‘zib talafTuz etish va so‘z tovushlari orasidagi pauzalarning cho'zilishi.
    
72. 
    Metronom — musiqada tempni aniqlash uchun ishlatiladigan asbob.
    
73. 
    Modulyatsiya (lotin. Modulatio - bir maromdagi, motorikadagi) - bir ohangdan ikkinchi ohangga o'tish.
    
74. 
    Skandirlanish - har bir misrdagi urg'uli bo‘g‘iimi aniq qilib o‘qimoq.
    
75. 
    Taxilaliya (grek. Tachis - tez, lalia - nutq) - nutq tempining patologik sekinlashuvi
    

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI
1. Volkova L.S., Shaxovskaya S.N. Logopediya iz – vo. Vlados. M., 2002 yil.
2. Gulbeva G.G. Korreksiya narusheniya fonematicheskoy storonы rechi u doshkolnikov. Iz-vo. Soyuz. – M.,2001 yil.
3. Dadiovich. L.R Reznichenko T.S. Rebyonk ploxogovorit. Pochemu? Chto delat? Korreksionno pedagogicheskaya rabota s negovoryaщimi detmi. Iz-vo. GNOM i D M.,2001 yil.
4. Jukova N.S. Masyukova, T.B.Filicheva. preodoleniya obshego nedrazvitiya rechi u doshkolnikov. -M. Prosveshenie. 1990 yil.
5. Krauze E.N. Logopediya Izd-vo. Korone prinet. -M., 2003 yil.
6. Mikshina E.P. i dr. metodika formirovaniya i razvitiya ustnoy rechi. Izd-vo. Soyuz 2001 yil.
7. Mo‘minova L.R., Ayupova M.Yu. Logopediya -T, 1993 yil.
8. Sazanova.S.N. Razvitiya rechi doshkolnikov s obshim nedorazvitiem rechi. Izd-vo. Akademiya. -M. 2003 yil.
9. Tkachenko T.A. Uchim govorit pravilno. Sistema korreksii obshego nedorazvitiya rechi u detey 5 let. Izd-vo. GNOM. i D 2001 yil.
10. Tkachenko T.A. uchim govorit pravilno sistema korreksii obshego nedorazvitiya rechi u detey 6 let. Izd-vo. GNOM i D. 2001 yil.
11.Игры в логопедической работе с детьми. (под ред.В.И.Селиверстова). М.1981 г.
12.Усова А.Б. Роль игры в воспитании детей. М. 1976 г.
13. Burlachuk L.F., Morozov S.M. “Slovar`-spravochnik po psixodiagnostike” – SPb.: Piter Kom, 1999 god. -528 c.
14. Gamezo M.V., Domashenko I.A. “Atlas po psixologii”. Inform.-metod. posobie k kursu
“Psixologiya cheloveka”, “Pedagogicheskoe obщestvo”, - M.: 2001 god. -448 c.
15. Djek Palmer, Linda Palmer. Evolyutsionnaya psixologiya. Sekretы povedeniya HOMO SAPIENS. - SPb.: Praym-eVROZNAK, 2003 god. -384 c.
16. Drujinin V.N. Eksperimental`naya psixologiya.- 2-e izd., dop.- SPb.: Piter, 2001 god. -320 c.
17. eliseev O.P. Praktikum po psixologii lichnosti. 2-e izd., ispr. i pererab.- SPb.: Piter, 2002 god. -512 c.
18. Nishonova Z.T. va boshqalar Psixodiagnostika o`quv qo`llanma T.: TDPU 2008