Logistika

Zaxiralarni boshqarish tizimida xarajatlar

Xarajatlarning turlari. Moddiy oqimlarni boshqarish konsep- siyasining amaliyotda qo'llanilishi zaxiralar yig‘indisini opti- mallashtirish bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liq. Zaxiralarni opti- mallashtirishning mezoni bo‘lib buyurtmalarni bajarishga va materiallarni saqlashga ketadigan umumiy xarajatlar hisoblanadi.

Materiallarni xarid qilish va saqlash tizimida xarajatlar quyidagi guruhlarga ajratiladi:

• 
  buyurtmani bajarishga ketadigan xarajatlar;
  
• 
  xarid narxi bilan belgilanadigan to‘g‘ridan-to‘g‘ri xarajatlar;
  
• 
  zaxiralarni saqlashga ketadigan xarajatlar;
  
• 
  «defitsit» natijasidagi yo‘aotishlar.
  

Buyurtmani bajarishga ketadigan xarajatlar buyurtmani joylashtirish va yetkazib berish bilan bog‘liq. Ular qatoriga xarajat- laming quyidagi turlari taalluqu: yetkazib berish shartlarini ishlab chiqish va ularni qabul qilishni tayyorlashga ketadigan xarajatlar; buyurtma bajarilishi ustidan nazorat va ularning bajarilish muddat- larini qisqartirish bilan bogiiq xarajatlar; transport xarajatlari (agar tashishga ketadigan mablag'lar qabul qilinayotgan tovar qiymatiga kirmasa); buyurtmani qabul qilish va omborga joylashtirishga ketadigan xarajatlar.

Bulaming ba’zilari buvurtmada joylashtiriladi va hajmga bog‘liq bo‘lmaydi, boshqalari, masalan transport va ombor xarajatlari to‘g^sridan-to‘g‘ri buyurtma miqdoriga bog'liq.

Umuman olganda, buyurtmani bajarishga ketadigan xarajatlar hamma turdagi xarajatlarni o‘zining tarkibiga oladi, ularning miqdori esa bajarilayotgan buyurtmalar soniga bogiiq bo'ladi.