Logistika tizimi Har qanday ishlab chiqarish va iqtisodiy faoliyatda uzluksiz samaradorlikka erishish uchun tegishli nazorat tizimi bo'lishi kerak. Oqim jarayonini boshqarish bundan mustasno emas. Samarali boshqaruv quyi tizimi bo'lmasa, logistika tizimini to'liq qobiliyatli deb hisoblash mumkin emas. Ushbu quyi tizimning yo'qligi sezilarli yo'qotishlarga olib keladi. Logistika tizimidagi barcha quyi tizimlar va quyi tizimlarning o'zaro jarayonlarining parallelligi va uyg'unligi buziladi, turli komponentlar va alohida faoliyat sub'ektlari jamlangan ishining ishonchliligi keskin pasayadi. Mashina va asbob-uskunalardan foydalanmaslikning qayd etilmagan davrlari vaqti ortib bormoqda.
Ishlab chiqarilgan mahsulotlar, bajarilgan ishlar va operatsiyalar sifati pasayib bormoqda, bu esa mijozlarga xizmat ko'rsatish darajasiga salbiy ta'sir ko'rsatmoqda. Materiallar, pul mablag'lari va boshqa oqimlarni tartibga solish jarayonida ortib borayotgan xavflar va sezilarli xarajatlar zarur nazoratni qo'llamaslikka olib keladi. Nazorat etishmasligi juda bo'lishi mumkin xavfli tahdid lekin bu nafaqat xavfning sababi. Ishlab chiqilgan taktik va strategik qarorlarning sifati muhim rol o'ynaydi, chunki ishlab chiqarish va xo'jalik faoliyatidagi risklarning tabiati xilma-xildir.
To'g'ri taktik qaror qabul qilish davom etayotgan jarayonlarni nisbatan tez tekshirish va shunga mos ravishda potentsial yo'qotishlarni kamaytirish yoki yo'q qilish imkonini beradi. Uzoq muddatli asosda yuzaga keladigan strategik xarakterdagi risklar texnik-iqtisodiy baholash uchun murakkab sug'urta sxemalarini talab qiladi.
Logistika tizimi tashkilotda boshqaruvni samarali tashkil etishga yordam beradi, qaysiki u boshqaruv jarayoniga bog‘liq bo‘lmagan holda bir qancha xarakterli xususiyatlarga egalik qiladi, ular quyidagilar: - tashkilotning strategik maqsadlarining mavjudligi; - strategik maqsadlar uchun bo‘ysunadigan taktik (rejani) maqsadni ishlab chiqish; - aniq maqsadlarga mos keladigan o‘lchov birliklarini to‘g‘ri tanlash; - tanlangan birlikning nazorat raqami yoki aniqlangan me’yori (masalan, buyurtmani bajarish muddati); - boshqaruv jarayoni haqidagi axborotlarni standart, me’yor yoki nazorat raqamlari bilan qiyoslash; - qiyoslash natijalari bo‘yicha qaror qabul qilish; - boshqaruv ta’siri natijlarini nazorat qilish. Yuqorida aytilganlarni amalga oshirishni tartibga solish logistika tizimida nazoratni o‘rnatishga yordam beradi
Logistika tizimida nazoratni o‘rnatish -Tashqi ta'sir
-Chiqish natija
-Kirish maqsad
-O’lchov birligi O’lchamlar, standartlar, mе'yorlar
-Boshqaruv jarayoni Ta'sirni tartibga solish Oraliq natijalar haqida axborot Qiyoslash Boshqaruv tizimi kirish qismiga ega, ya’ni boshqaruv ierarxiyasi darajasiga bog‘liq holda aniq maqsadga ega. Har doim ham boshqaruvning aniq davri jarayonida maqsadlarga erishish muvaffaqiyatli bo‘lavermaydi. Ma’lum bir faoliyat turidagi muvaffaqiyat boshqa faoliyatda muvaffaqiyatsizlikka olib kelishi mumkin. Maqsadga erishish yo‘lida faoliyat natijalarining o‘lchov birligi turini aniqlash katta ahamiyatga ega. Bunday bosqichdan so‘ng nazorat qilish boshlanadi. Masalan, sizga yangi mahsulotni o‘zlashtirish bo‘yicha javobgarlik buyurildi va siz birinchi navbatda ushbu mahsulotning yuqori sifatli bo‘lishidan manfaatdorsiz. Ayni paytda buxgalterlar ishlab chiqarish harajatlarini kamaytirishdan, iqtisodchilar esa uning samaradorligidan manfaatdorlar. Jamoa bilan ishlash tajribasi shuni ko‘rsatadiki, agar xodimlarning diqqati aniq o‘lchamga jalb qilinsa, qabul qilingan nazorat raqamlari keskin bo‘ladi.
Logistika nazorati - bu aniq vazifalar bilan zarur bo'lgan boshqaruv o'lchovidir. Muayyan samaradorlik darajasiga erishish va uni saqlash uchun har qanday korxonada yaxshi tashkil etilgan boshqaruv tizimi bo'lishi kerak. Logistika sektori transportda ham, ishlab chiqaruvchi kompaniyalarda ham o'z avtomobil parkiga ega bo'lgan korxonalarda juda muhimdir. Gap shundaki, kompaniyalar xarajatlarining katta qismi logistika sohasiga to'g'ri keladi. Logistika nazorati logistik tizimning barcha bosqichlarida amalga oshirilishi kerak, ularning jarayonlari faoliyat turiga qarab farq qilishi mumkin. Ishlab chiqaruvchi kompaniyalardagi ichki logistik nazorat xaridlarni amalga oshirish, etkazib beruvchini tanlash, omborxona, yuk ortish-tushirish, sotish va to'g'ridan-to'g'ri tashish kabi bosqichlarni o'z ichiga oladi. Logistika tashkilotlarida buyurtmalar bajarilishini nazorat qilish alohida ahamiyatga ega; transport xizmatlari ustun turadi va markaziy o'rinni egallaydi. Ushbu jarayonlardan tashqari transportda sifatni boshqarishda turli xil innovatsion usullarni qo'llashga qaratilgan sifatni statistik nazorat qilish ham mavjud.
Biroq, sifatni mahsulot yoki xizmatni baholash ko'rsatkichi sifatida emas, balki logistika tizimining ish sifatini aniq deb hisoblash mumkin. Sektorning boshqa muhim jarayonlar bilan chambarchas o'zaro aloqasi tufayli tahlil va nazorat qilish ham bir xil ahamiyatga ega. Yetkazib berishlar buxgalteriya hisobi bilan chambarchas bog'liqligini tushunish muhimdir. Tashkilotning logistik tuzilishi murakkab va ko'pchilik uchun operatsiyalarni o'tkazishni qiyinlashtiradi. Bu nafaqat mehnat zichligining yuqori darajasi, balki korxona samaradorligiga ta'sir etadigan menejment etishmasligi omili bilan ham bog'liq. Zamonaviy davrda aksariyat kompaniyalar logistika boshqaruvining turli xil avtomatlashtirilgan tizimlaridan foydalangan holda ish vazifalarini bajarish jarayonlarini soddalashtirish orqali o'zlarining mehnat faoliyatini modernizatsiya qilishga harakat qilmoqdalar. Logistik boshqaruv dasturi, masalan, logistik tuzilmani tartibga solishga, mavjud tuzilmani tahlil qilishga va yangi boshqaruv usullarini joriy etishga qaratilgan.
