Logistika ■Ч 4Л ‘zbekiston resfubl1kasi ol1v va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Yetkazib bemvehi uchastka

ООО

isle’molchi

uchastka

ООО
Korxonaiarning tashkiliy tuziimalari va ularning logistika tomonidan boshqarilish xizmatlari

Korxonada moddiy oqimlarni tashkil etish va ulami boshqarish bir-biri bilan uzluksiz boglangan tizimni hosil qiladi. Shunday i.|J1lb oiingan buyurtmalarni bajarish jarayonida materiallar harakati hushqaruvsiz amalga oshmaydi, bu boshqaruv moddiy resurslarni l.-iqsimlash, xo‘jalik aloqalarini rejalashtirish va hokazo yo‘liar bilan .muilga oshiriladi, lekin shu bilan birga tashkillashtirishni talab <|il;idi: kelib tushishlarning ritmik bajarilishini ta’minlash; material­ly lashishning optimal tizimini tanlash va boshqalar. Tashkil- l.i- hiirish jarayonida elementar oqimlarni birlashtirishga erishiladi v:i ishlab chiqaruvchi logistik tizim samarali ishlashi uchun sha- miilar yaratiladi. Moddiy oqimlarni boshqarish ishlab chiqarish huyurtmalarining bajarilishi ustidan doimiy nazoratni ta’minlaydi

va korxona oldiga qo‘yilgan maqsadga erishish uchun logistik tizim parametrlarini berilgan chegaralarda ushlab turuvchi ta’sir o‘tkazadi.

Moddiy oqimlarni qayta ishlash jarayonining alohida bosqichlari (saqlash, qayta ishlash, tashish), korxonada, alohidalashgan bo‘lin- malar orqali amalga oshiriladi, ularning har biri ma’lum funksiya- larni bajaradi.

Moddiy oqimlaming shakllanishida va qayta ishlanishida qatna- shuvchi korxonaning funksional bo‘linmalarining tarkibi, ularning o‘zaro joylashuvi va ishlab chiqarish buyurtmalarini bajarishda o‘zaro aloqalarining shakllari logistik tizimning joylashuv struk- turasi deb ataladi.

Ichki ishlab chiqaruvchi logistik tizimning strukturasi bir qator omillar orqali aniqlanadi, ular orasida quyidagilarni ajratish mumkin:

• ishlab chiqarish diversifikatsiyasi;

  
  

• mahsulot ishlab chiqarish hajmi;

  
  

• yuklarni tashishni tashkil etish uslubi;

  
  

• zaxiralarni boshqarish tizimining turi.

  
  

Diversifikatsiya, ishlab chiqarish bo‘linmalarining tarkibiga va

maxsus yo‘naltirilganligiga, omborlarning soniga, zaxiralarning assortimentiga, yetkazib beruvchilar bilan aloqalarning xilm?-xillik darajasiga va ulaming soniga ta’sir o‘tkazadi.

Mahsulot ishlab chiqarish hajmi zaxiralarning va alohida ishlab chiqarishning hajmini, ularning miqdorini hamda yuk oqimlarining quvvatini aniqlaydi.

Ishlab chiqarilayotgan mahsulot hajmi qancha katta bo‘lsa, shuncha ishlab chiqarish bo‘linmalari yirikroq, ulaming maxsus yo‘naltirilganligi aniqroq, korxonaga kelib tushayotgan va undan chiqib ketayotgan yuklaming hajmi katta bo‘ladi. Ishlab chiqari­layotgan mahsulot hajmining o'sishi o‘rtacha bir kunlik materiallar xarajatining o‘sishiga olib keladi va kattaroq zaxiralarni tashkil etishni asoslaydi.

Yuklami tashishni tashkil etish uslubi transport bo‘linmala- rining soniga, ishlarning bajarilishi qatnashchilarining tarkibiga, mahsulot harakatida bo‘g‘inlarning soniga va oraliq omborlarning

so

nmiiloriga ta’sir qiladi. Masalan, yuk oqimlarini tashkil etishning Uaiuit sxemasiga o‘tish, mahsulot harakatida bo‘g‘inlar sonining k.imayishiga va yuklarni qayta ishlash bo'yicha ishlar hajmining gisflarishiga olib keladi. Ishlab chiqarishni tashkil etish ichki tashish isliLmning hajmi va miqdoriga hamda tugatilmagan ishlab chiqarish miqdoriga ta’sir ko'rsatadi.

Zaxiralarni boshqarish tizimining turi ishlab chiqarishda ular- ning kattaligiga ta’sir o‘tkazadi: kelib tushishlar orasidagi vaqt miorvali va buyurtma hajmi qancha katta bo‘lsa. ishlab chiqarish iviralarining darajasi shuncha katta bo‘ladi.

Logistik tizimning oraliq strukturasi moddiy oqimlarni vaqt Im'ylab qayta ishlash amallarining bajarilish ketma-ketligini oldin- «1.1 n aniqlab beradi. Bunda yuzaga keladigan vaqt aloqalari buyurtma bajarilish jarayonida alohida bosqichlar oqib o‘tadigan vuki oraliq natijalari — voqealari belgilab olmadigan vaqt kesmalari bilan xarakterlanadi.

Moddiy oqimlarni tashkil etishning vaqt aspektini tasniflashda i|iiyulagi tushunchalar qollaniladi: buyurtmaning bajarilish sikli, buyurtma bajarilish siklining tuzilmasi, buyurtma siklining il.ivomiyligi.

Huyurtma bajarihsh sikli — bu vaqt bo‘ylab ma’lum tarzda i.islikil etilgan elementar oqimlarning kompleksi, bu oqimiar liiiviirlmaning qabul qilinishidan to bajarilishigacha bo'ladigan li.uakati jarayonida logistik amallar bajarihshi natijasida yuzaga keladi.

Huyurtmaning qabul qilinish vaqti ma’lum turdagi va yo‘na- lishdagi mahsulotni ishlab chiqarishga talabni kelib tushishining t.i<|i nuqtasini xarakterlaydi.

liuyurtma bajarilish vaqti mahsulotning savdo-sotiq tizimiga ilhaxsiy iste’mol mahsulotlari) yoki buyurtmachi korxonaning itmboriga (ishlab chiqarishga moMjallangan mahsulotlar) kelib nishishini bildiradi.

Ihiyurtmaning bajarilish siklining tuzilmasi 6 ta bosqichni o‘z к liiga oladi: buyurtmaning qabul qilinishi; texnik tayyorgarlik (y.mgi buyurtma olinganida faqat bir marta rejalashtiriladi), и it riallami yetkazib berish, ishlab chiqarishga tayyorgarlik, ishlab

chiqarishning o‘zi (yig'uvchi qismlar bilan ta’minlangan buvurt- maning ishlab chiqarishga berilishidan ishlab chiqarishdagi hamma ishlarning tugatilishigacha), buyurtmani yetkazib berish. Buyurtma bajarilish sikli 3.1-jadvalda ko‘rsatilgan.