Liviya geografik o‘rni va chegaralari

Ba’zi bir manbalarga qaraganda, mamlakatning janubidagi tog‘li va cho‘l rayonlarida (Murzuk, Kufra, Auzu va boshqalar) uran rudasi topil­gan. Shimoli-g‘arbda, ya’ni Abu-Kammashda tuz koni ochilgan bo‘lib, 150-170mln. tonna va 20mln.m³ tuz qotishmasi bor deb baholan­gan. Shu­ningdek, Beng‘ozi rayonida ham osh tuzi koni topilgan.

Iqlimi va ichki suvlari. Mamlakatning geografik o‘rni va relyefi iqlimga katta ta’sir ko‘rsatgan. Mamlakat shimoli subtropik iqlim minta­qasiga kiradi, mavsumiy shamollar (yozda tropik, qishda mo‘tadil) alma­shinib ketadi.

Tripolitaniy va shimoliy Kireinakida subtropik iqlimning O‘rta dengiz tipiga xosdir, bu yerda yoz yengil va yumshoq, qishi mo‘tadil bo‘ladi. Liviyaning qolgan barcha hududning iqlimi – cho‘l-tropik iqlimidan iborat, yozi issiq va quruq, harorat mavsum va sutkaga qarab keskin o‘zgaradi.

• Tarixi. M.a. VIII asrda hozirgi Liviya hududida Finikiya shahar – davlatlari shakllana boshladi, m.a. VII asrdan esa bu hudud grek koloniya­lariga aylantirildi. M.a. I asrdan boshlab Rim provinsiyasi, V asrda esa vandallar tomonidan bosib olindi. 533-yili Vizantiya imperiyasining bir qismi­ga aylandi. 643-yili mamlakatni arablar egallashdi, ular bu yerda o‘z tillarini va islom dinini joriy qilishdi. XVI asrda Liviya turk korsarlari ta’si­riga tushib, Usmoniylar imperiyasining tarkibiy qismiga aylandi. Italiyaliklar bu yerga XIX asrning oxirlarida kirib kelishdi, 1911-yili esa Turkiyaga qarshi urush e’lon qilib, Liviyaning ayrim hududlarini egalladilar. 1916-yili mamlakat yana turklar tomonidan bosib olindi, lekin birinchi jahon urushidan so‘ng Italiya bu yerda o‘z hukmronligini qayta tikladi.
• 1934-yili hozirgi Liviya hududlari Italiya mustamlakasi deb e’lon qilindi, lekin 1943-yili nemis va italyan qo‘shinlarining mag‘lubiyatidan so‘ng Fransiya va Buyuk Britaniya boshqaruvi ostiga o‘tdi. 1951-yili BMT rezolyutsiyasiga ko‘ra Liviya mustaqil davlat deb e’lon qilindi. Liviya qiroli Idris I mamlakatni 1969-yilga qadar idora qildi. 1969-yili qirol Idris I rasmiy tashrif bilan Turkiyaga jo‘nab ketganida bir guruh ofitserlar hokimiyatni egallab olishdi va mamlakatni Liviya Arab Respublikasi deb e’lon qilishdi. 1977-yil 3-martdan boshlab mamlakat Liviya Sotsialistik Xalq Arab Jumhuriyati deb atalib kelmoqda.