Lingvomádeniyat

Lingvomádeniy tip – Óz xarakteri hám minez-qulqı menen lingvomádeniyatqa tásir etetuǵın jámiyettiń etnikalıq yaki sociallıq ózine tánligin kórsetetuǵın shaxslardıń ulıwmalasqan obrazı. Máselen, zıyalı lingvomádeniy tip, xaker lingvomádeniy tip.

Civilizaciya – Adamlardıń rawajlanıw basqıshları, mádeniy sananıń ósiwleri.

Arxetip – (praforma, prototip) Sózlerdiń eski birinshi forması. Eger terminniń qaraqalpaqsha ekviavalenti bolmasa, ol sóz sol túrinde beriledi.

5-tema

Antropocentrizm – (grekshe anthropos – adam + latınsha centrum –oray) mánisin bildiriwshi sózler birigiwinen payda bolǵan.

Antropocentrizm – dáslep áyyemgi grek filisofiyasınıń “Insan – álemniń orayı” degen ideyanı qollap-quwatlawshı kózqaraslarǵa qatnaslı qollanılǵan bolıp, bul ideya ásirese Orta ásirlerde Evropada keń tarqaldı.
Arxetip – (yun arche-baslanıw+tupos – forma,úlgi; K.G.Yung termini) 1.Bir nárseniń dáslepki,birinshi baslanǵısh forması.

2.Individler ańında payda bolatuǵın hám mádeniyatta tarqalatuǵın turaqlı obraz.

3.Túrli mádeniyatlarda keń tarqalǵan turaqlı obraz.Arxetipler túrli xalıqlar mádeniyatında unversallıǵın saqlaǵan halda milliy kelbet jaratadı.
Etalon – qanday da bir adam yaki zattı basqa bir adam yaki zatqa salıstırıw. Teńew ushın tańlanǵan sózge qaraǵanda turaqlı, milliy-etnik qásiyetke iye bolǵan úlgili obraz. Etolanlar kóbirek turaqlı teńewler arasında boladı. Máselen, shıraylı kóz ózbek tilinde kiyik, qazaq tilinde botalaqtıń, qırǵız tilinde sıyırdıń kózine uqsatılsa, rus tilinde smorodina, ayna, aspan sıyaqlı sózlerge uqsatıladı.

Etnos – (grek. ethnos - ruw, elat, xalıq) adamzattıń málim bir tariyxı waqıt aralıǵında hám jámiyetlik dúzimde payda bolǵan ayrıqsha turaqlı etnik toplamı. Etnos málim bir tariyxıy sharayatta, aymaqlıq, jámiyetlik, lingvistikalıq hám mádeniy birgelik tiykarında paydı boladı.