Lim vаzirligi toshkеnt dаvlаt iqtisodiyot univеrsitеti b. T. Sаlimov, M. S. Yusupov, B. B. Salimov mikroiqtisodiyot

Xarajatlar
II I

MRP_L  P  MP_L
MRP_L  MR MP_L

Ish vaqti (soatlarda)
17.1-rasm. Chekli mehnat daromadliligi grafigi
I-chiziq raqobatlashgan iste′mol bozoridagi firmaning MRP_L chizig`i (bu yerda firma monopol hokimiyatga ega emas). II-chiziq iste′mol bozorida monopol hokimiyatga ega bo`lgan firmaning MRP_L chizig`i.
Monopol hokimiyatga ega bo`lgan firma ko`proq mahsulot sotish uchun tovar narxini tushirishi mumkin. Natijada MR  P bo`ladi va ishlab chiqarish hajmi oshishi bilan MR kamayib boradi. Demak, MR va MP_L chiziqlari pastga yotiq bo`lgani uchun MRP<sub>L</sub> chizig`i pastga tomon yotiq bo`ladi. Agar biz monopol hokimiyatga ega firmaning mehnatni chekli daromadliligini monopol bo`lmagan firmaning mehnatni chekli daromadliligi bilan solishtirsak MRP_L^M  MP_L  MR  MP_L  P  MRP_L^P , bu yerda MRP_L^M - monopol hokimiyatga ega bo`lgan firmaning mehnatini

291

MRP_L

MRP_L

MRP_L^P
chekli daromadliligi; - monopol hokimiyatga ega bo`lmagan
raqobatlashuvchi firmaning mehnatini chekli daromadliligi.
Bundan kelib chiqadiki, har qanday ish haqida iste′mol bozorida monopol hokimiyatga ega bo`lgan firma, monopol hokimiyatga ega bo`lmagan firmaga nisbatan kamroq ishchi yollaydi.
Mehnatni chekli daromadliligi dan ishchilarni yollashda
foydalanish mumkin. Agar firma o`z foydasini maksimallashtiradigan bo`lsa, u ishchilarni yollashni mehnatni chekli daromadliligi ish haqiga teng bo`lgunga qadar davom ettiradi: MRP_L  W (3).
Bu yerda: W - ish haqi.
Agar MRP_L  W bo`lsa, firma qo`shimcha ishchi kuchini yollab, o`z foydasini oshirishi mumkin. Ushbu shart 16.2-rasmda ifodalangan.

Mehnatga bo`lgan talab D<sub>L</sub> , chizig`i bilan ustma-ust tushadi.

D_L talab chizig`iga ko`ra, mehnat narxi pasaygan sari unga bo`lgan talab ham ortib boradi va aksincha.