Lim vazirligi guliston davlat universiteti

A N N O T A S I YA
“Inson xavfsizligi va toksikologiya” fanidan o‘quv uslubiy-majmua ushbu kursning namunaviy dasturi asosida yozilgan bo‘lib, talaballarni ishlab chiqarish sharoitida xavfzilikni ta’minlashning tashkiliy va xuquqiy asoslari, ishlab chiqarish jarayonlarida ilmiy asoslangan xavfsizlik choralarini qo‘llash, ishlab chiqarish korxonalarida zaxarlanishni oldini olish va zararlanishda qanday harakatlanish bo‘yicha nazariy va amaliy mashg‘ulotlarni o‘zlashtirishni yaxshilashga qaratilgandir.
O‘zbekiston Respublikasida mexnat muxolfazasining huquqiy asoslari ma’lumki, 1991 yil 8-dekabrda qabul qilingan O‘zbdekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, 1993 yil 6-mayda qabul qilingan mehnat muhofazasi haqidagi Qonun va 1995 yil 25-dekabrda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi hisoblanadi. SHuning uchun bu xujjatlarni chuqur o‘rganish va tahlil qilish qishloq xo‘jaligi sohasida bakalavr- mutaxassisllarni mehnat muhofazasidan tayyorgarligini oshirishga hizmat qiladi.
Mehnat muhofazasi bo‘yicha xujjatlarni amalda o‘rganish; ishlab chiqarishda har bir lavozim bo‘yicha yo‘riqnomalar, baxtsiz hodisalarni taftish qilish va hisobga olish, texnologik jarayonlarni paspotlash va attestatsiyalash masalalari o‘quv qo‘llanmaning asosiy qismi hisoblanadi.
Har bir modul o‘z ichiga laboratoriya, amaliy mashg‘ulotlar talabaga beriladigan mustuqil vazafalar, adabiyot va mustaqil tayyorlanish uchun nazorat savollaridan tashkil topgan.


kirish
Mustaqil davlatllar hamdo‘stligi orasida birinchilardan bo‘lib O‘zbekiston Respublikasida 1993 yil 6-mayda “Mexnat muhofazasi bo‘yicha Qonun” qabul qilindi. Bu qonun Respublikamizning mehnat muhofazasi bo‘yicha Davlat siyosatini belgilab beradi va u quyidagi tamoillarga asoslanadi:
 korxonaning ishlab chiqarish faoliyatida inson hayoti va sog‘lig‘i etakchi rol o‘ynaydi;
 siyosatning ijtimoiy va iqtisodiy yo‘nalishlari bilan bir qatorda mehnat muhofazasi borasida xam faoliyatini muvofiqlashtiradi;
 mulk va xo‘jalik formasidan qatiy nazar barcha korxonalarda meh’nat muhofazasining yagona talablarini o‘rnatish;
 ish joylarida ekologik xavfsiz mehnat sharoitini ta’minlash va atrof-muxit xolatini muntazam nazorat qilish;
 korxonada mehnat muhofazasining moliyaviy ta’minotida davlat ishtiroki;
 mehnat muhofazasi bo‘yicha oliy va o‘rta maxsus bilim yurtlarida mutaxassislar tayyorlash;
 xavfsiz texnika va texnologiyalarni hamda himoya vositalarni yaratish va tadbiq qilish ishlarini rag‘batlantirish;
 mehnat muhofazasi bo‘yicha fan, texnika yutuqlari va ilg‘or tajribalarni keng tadbiq qilish;
 ishchilarni maxsus korjoma, poyafzal, shaxsiy ximoya vositalari va davr-profilaktik ovqtlar bilan bepul ta’minlash;
 korxonalarda sog‘lom va xavfsiz mexnat qilish sharoitini yaratishga xizmat qiluvchi soliqsiyosatini tadbiq qilish;
 ishlab chiqarishdagi xar bir baxtsiz xodisa va kasbiy kasallikni taftish qilish va hisobga olishning majburiyatlari va uning asosida aholini ishlab chiqrish jarohatlari va kasbiy kasalliklar sathi haqida xabardor qilib turish;
 baxtsiz hodisaldar tufayli jjabrlanganlarni yoki kasbiy kasallikka uchraganlarni ijtimoiy himoyalash; korxona kasaba uyushmalari va boshqa jamoat tashkilotlarining mehnat m uhofazasi muammolarini echida halqora hamkorlik qilish.
Mutaxassislarni mehnat muhofazasi bo‘yicha tayyorlash asosiy maqsad qilib qo‘yilgan. Qo‘yilgan masalaning asosiy yo‘nalishi talablarini korxona, yangi texnika va texnologiyalarni loyihalash zararliklaridan himoyalashda ullarni bajara olish va malakali bartaraf qila olish bo‘yicha nazariy va amaliy bilimlar bilan ta’minlashga qaratilgan.
“Inson xavfsizligi va toksikologiya” kursining amaliy mashg‘ulotlarni bajarish bo‘yicha yozilgan o‘quv qo‘llanma na’munaviy dastur asosida yozilgan.
Har bir modul o‘z ichiga, dasturda belgilangan materiallardan tashqari talabadan tashkilotchilik sifatlari, murakkab ishlab chiqarish sharoitida to‘g‘ri qaror qabul qila olish va echimlar topa olish, malakasini oshirish vazifasini ham maqsad qilib qo‘yadi. U talabadan yaxshi mustaqil materiallarni yaxshi bilishni talab etadi.

1-mavzu: Ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalarni tekshirish va