Lim vazirligi guliston davlat universiteti

Qishloq xo’jaligi. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, Navoiy viloyatida qishloq xo’jaligi, ayniqsa, sug’orma dexqonchilik sust rivojlangan. Jami agrosoxa mahsulotining 63,8 foizi chorvachilikka to’g’ri keladi.
Viloyat hududining ko’lamiga qaraganda uning iqtisodiy faol qismi, ya’ni ekin maydonlari juda kam. Bu erda barcha ekin maydonlari atigi 100 ming gektardan sal ko’proqni tashkil qiladi, holos. Uning taxminan 40 foizi g’alla, shunga yaqinroq qismi paxta (41 ming gektar) bilan band. Em-xashak etishtirish ekin maydonlarining 10 foizdan ziyodrog’ini, sabzavot 25 foizni egallaydi (12-chizma).
Bir yilda o’rtacha 125 ming tonna g’alla (ko’proq bug’doy), 110—150 ming tonna paxta olinadi. Bog’dorchilik va uzumchilik asosan Xatirchi va Nurota tumanlarida yaxshiroq rivojlangan.
Yirik shoxli mollar soni 175 ming bosh atrofida, mayda shoxlilar, ya’ni qo’y va echkilar 1 mln. boshdan ko’proq (bu borada viloyat O’zbekistonda 2-o’rinda). Bir yilda olingan qorako’l terisi 240 ming dona, pilla 640 tonnaga teng.
Transport va tashqi savdo. Viloyatda transport tizimi uncha yaxshi rivojlanmagan. Uning janubidan halqaro temir va avtomobil yo’llar o’tadi, ana shu yo’llarga perpendikulyar shaklda Navoiy—Uchquduk temir yo’li qurilgan. Hozirgi vaqtda ushbu yo’lning davomi, ya’ni Uchquduk—Nukus yo’nalishi qurilib bitirilgan. U ishga tushgach Xorazm viloyati va Qoraqalpog’iston Respublikasi mamlakatimizning boshqa hududlari bilan bevosita temir yo’l orqali, ya’ni Turkmanistonga chiqmasdan bog’landi. Natijada Navoiy shaxrining (Karmana bilan birga) transport tuguni vazifasi yanada kuchaydi, Zarafshon, Uchquduk, Konimex shaxarlari rivojlanishiga ham qulay imkoniyatlar yaratildi.
2000 yilda tashqi savdo oboroti 440 mln. AKSh dollaridan ziyod bo’lgan (respublikada 1-o’rinda), shundan eksport 230, import 210 mln. dollar atrofida. Tashqi savdo oborotining yarmi, importning asosiy qismi Navoiy shaxriga to’g’ri keladi, Zarafshon taxminan 40 foiz savdo oborotini, eksportning yarmidan ko’prog’ini ta’minlaydi. Qolgan xududlarning ichida Qiziltepa tumanining eksport salohiyati birmuncha rivojlangan.
Eksportning 14 qismidan ortig’i xorijiy mamlakatlar bilan qurilgan korxonalarga zimmasiga tushadi, importda esa ularning ulushi 20 foizga yaqin. Eksportda kimyo sanoati mahsulotlari, paxta tolasi, importda asosiy o’rinni mashina va asbob-uskunalar egallaydi.