Lektsiya qan ha`m aylaniw sistemalarinin` jas o`zgesheligi ha`m gigienasi reje

i (o)	ii (a)	iii (v)
iv (ab)
I (α, β)	–	+	+	+
II (β)	–	–	+	+
III (α)	–	+	–	+
IV (o)	–	–	–	+

Bul kestede agglyutinatsiya reaktsiyasi payda boliw( + ), bolmaslig`i (–) belgiler menenbelgilengen. Qan beriwshi adam donor, qan aliwshi adam retsipiyent delinedi I gruppa qan eritrotsitlarinde agglyutinogenler – A, V bolmag`ani ushin oni barliq gruppag`a quyiw mumkin. Bul gruppa qanin versal, qan beretug`in adamlar bolsa versal donor deb ju`ritiledi

II gruppa qan eritrotsitlarinde agglyutinogen A, qan plazmasinda bolsa agglyutininα boladi. Bul gruppa qanin qani II, IV gruppa bolg`an adamlarg`a quyiw mumkin.

3. 
   Gruppa qan eritrotsitlarinde agglyutinogen V, qan plazmasinda agglyutininα boladi. Bu gruppadag`i qandi III gruppag`a ha`m IV gruppag`a quyiw mumkin.
   
4. 
   Gruppa qan eritrotsitlarinde A ha`m V agglyutinogenler bar bolip, qan plazmasinda agglyutininler bolmaydi. Sonin` ushin bul gruppani tek IV gruppag`a quyiw mumkin. Lekin IV gruppag`a qalg`an 3 gruppa­dag`i qandi quyiw mumkin. Qani to`rtinshi gruppa bolg`an adamlar oni versal retsipiyentler delinedi.
   

Donor (latinsha «usinaman» degen ma`nini bildiredi) nawqas o`mirin saqlap qaliwda jardem beretug`injoqari pa`ziyletli adamgershilikli insan. nawqaslardin` kesellik tu`rine qarap , jan`a qan yaki qan plazmasi eritrotsit massa, leykotsit massa, trombotsit massa yaki qan quramindag`i beloklar (albumin, globulin, fibrinogen, fibripolizin, gamma globulinler)den biri quyiladi.

Keselliktin` awir jen`il ha`m tu`rine qarap , 200, 400, 600 mlge shekem qan quyiw mumkin. Ayrim keselliklerde (ku`ygende, zaharlengende ha`m basqalarda) nawqaslardin` qani donor qani menentoliq almastiriladi. Nawqasqa quyilg`an qannin` organizmge jaqsi ta`zir etip, quramali na`tiyjeli fiziologik o`zgerislerge sebep boladi. Nawqasqa donor qani quyilg`anda ol tamirlar diywalindag`I seziwshi nerv talalari ushlarin qozg`atadi, natiyjede qan basimi ko`teriledi, ju`rek jumisi jaqsilanadi. Dem aliw normada boladi.

Bas miy qan tamirlarinda qan aylaniw bir qansha jaqsilanadi. Ha`tte nawqastin` ishteyide ashiladi, zatlar almasiwi tezleshedi, qan payda etiwshi ha`m basqa organlar jumisi ku`sheyedi.