Lektsiya №4. Sotsial-pedagogikaliq izertlewler

Sotsial pedagogikanin tiykargi printsipleri
«Printsip» tusinigi latinsha «tiykar» degen manini anlatadi. Ha’r bir pa’n yamasa taraw o’zinin’ printsipleri tiykarinda rawajlanip baradi. Sotsial pedagogika printsipleri pedagogika paninin uliwma printsiplerinen kelip shigadi.
Sotsial pedagogika mashqalalari uzaq tariyxqa iye boliwina qaramastan Evropa, Rossiya ham Ozbekstanda oz betinshe pan sipatinda ozinin daslepki qademlerin qoydi. Sonin ushin da onin printsiplerin belgilewde de bir qansha qiyinshiliqlardi keltirip shigardi. Sogan qaramastan, sotsial pedagogika tomendegishe ush printsipke iye`
1. Tabiyatqa muwapiqliq printsipi. Bul printsipke qaraganda, sotsial pedagog ozinin ameliy xizmetinde balanin tabiygiy faktorlarina suyeniwdi talap etedi. Bul printsip Ya.A.Kamenskiy tarepinen «Ulli didaktika» shigarmasinda korsetilgen. Onin aytiwina qaraganda, insan tabiyattin bolegi ham ogan tabiyat tarepinen berilgen inamdi rawajlandiriw ushin tarbiya kerek boladi. I.G.Pestolotstsi da onin pikirine qosilgan halda «tarbiyanin maqseti insannin tabiygiy kush ham uqipliligin rawajlandiriwdan ibarat» -degen pikirdi bildirgen. Demek, bul printsip balalardin`
- jas ozgeshelikleri,
- jinisiy ozgeshelikleri,
- normalardan sheginiw jagdaylari menen baylanisli bolgan individual ozgesheliklerin,
- xarakterdegi unamli ham unamsiz tgreplerin,
- initsiativaliq ham oz betinsheligin rawajlandiriwdi talap etedi.
2. Madeniyatqa muwapiqliq printsipi. Bul printsip tabiyatqa muwapiqliq printsipinin dawami sipatinda A.Disterverg tarepinen korsetilgen. Onin pikirinshe, balani tarbiyalaw protsesinde onin tuwilgan jayi, shart-sharayati, bir soz benen aytqanda, oni qorshap turgan madeniy tareplerin itibardan shette qalmawi kerek. K.D.Ushinskiydin pikirinshe, xaliq ham onin madeniyati hammemiz umtilatugin insannin idealin payda etedi. Eger bala oz normasinda rawajlanip atirgan bolsa, ol sol jamiyet madeniyatin ozlestiredi, yagniy jamiyet penen integratsiyaga kirisedi. Sonin menen birge onin ozi de sol madeniyattin jaratiwshisina aynaladi. Bul printsipke qaraganda balalardin rawajlaniwindagi sheginiwlerdi esapqa aliw hamde olardin doretiwshiligin asiriw talap etedi.