Лексияи Ҳайати кормандони корхона

Лексияи 8. Ҳайати кормандони корхона

Накша
1.Кадрхои корхона ва сохтори онхо.

2.Ҳисоби миқдори коргарони корхона.
3.Ҳисоби миқдори хизматчиёни корхона

1.Хайати кормандон – ин мухимтарин омиле, ки ба фаъолияти корхона лозим аст. Хайати корхона – ин чамъи кормандон ки дар кори корхона машгулхастанд ва дар руйхати кормандони корхона дароварда шудаанд.Онхо ба кори асосии корхона кормандон ва кори гайриасоси машгул хастанд.

корхона кормандон ва кори гайриасоси машгул хастанд.
Якум гурухи кормандонро – кормандони саноати –истехсоли ва кормандони гурухи дувумро гайри саноати меноманд.
Якум гурухи кормандонро – кормандони саноати –истехсоли ва кормандони гурухи дувумро гайри саноати меноманд.
Кормандони якум гурух-кормандони асоси хастанд ва онхо ба баровардани махсулот машгул хастанд.(ППП) Ин гурухи кормандон ба коргарон ва хизматчихо таксим мешаванд.
Якум гурухи кормандонро – кормандони саноати –истехсоли ва кормандони гурухи дувумро гайри саноати меноманд.
Кормандони якум гурух-кормандони асоси хастанд ва онхо ба баровардани махсулот машгул хастанд.(ППП) Ин гурухи кормандон ба коргарон ва хизматчихо таксим мешаванд.
Якум гурухи кормандонро – кормандони саноати –истехсоли ва кормандони гурухи дувумро гайри саноати меноманд.
Кормандони якум гурух-кормандони асоси хастанд ва онхо ба баровардани махсулот машгул хастанд.(ППП) Ин гурухи кормандон ба коргарон ва хизматчихо таксим мешаванд. .
Кормандона гурухи якум ба коргарон ва хизматчиён,коргарон ба коргарони асоси ва коргарони ёрдамчи таксим мешаванд. Коргарони асоси бо дасти худ махсулот мебароранд.
Коргарони ёрдамчи бо кори худашон кори коргарони асосиро самараноктар мекунанд. Хизматчиён ба рохбарон,мутахассисон ва коргарони техники таксим мешаванд.

.
1) Рохбарон – коргароне ки кори рохбарии корхона ва шуъбахои онро ичро мекунанд.

2) Мутахассисон – кормандоне ки кори мухандисию техникиро ичро мекунанд.
3) Кормандони техники – ин коргароне лабораторияхо, китобхонахо, тайёркунандахои хаччатхо, хисоботхо ва дигар.
Кормандон аз руи касб, ихтисос ва махорат таснифот мешаванд.
Касб – ин намуди фаъолияти кори кормандон.
Ихтисос – ин намуди касб.
Махорат – дарачаи махорати дониши ва махорати амали ба кори мекардагии коргарон тавсиф мекунанд.
Аз дарачаи махоратноки коргарон ба чор кисм таксим мешаванд.
1) бе махорат – коргароне ки корхои инхо махорат талаб намекунад.
2) каммахорат – коргароне ки корхои факат махорати амали талаб мекунад.
3) махоратдер – коргароне ки дарачаи дониши назарияви ва амали барои корро ичро кардан дорад.
4) Махорати баланд дошта – ин коргароне ки дарачаи дониши назарияви ва амалии баланд доранд.
Дарачаи махорати рохбарон, хизматчиён ва матухассисон аз вазифаашон, маълумоташон ва нишондодхои санчишхо вобаста аст.
Тайёр кардани кормандон – ин омузондани нав ба кор гирифтагон ё коргароне ба кори нав гузаштагон.
Баланд кардани махорат – ин зиёд кардани дониши назарияви ва амалии кормандон. Тайёр кардани кормандон ё дар ПТУ ва худи корхона.
Дар истехсол се намуд тайёр кардани кормандон хаст:
1) тайёркунии шахси
2) бригадави
3) омузиши курси
2.Дар корхона микдори коргаронро дар накшахо хисоб карда мебароянд.Лавозимоти коргаронро аз руи ихтисос ва махорат хисоб мешавад.
Микдори коргарон бо якчанд намуди усул вобаста аз ихтисос, кори мекардагиашон, хусусияти ташкили истехсол ва намуди махсулот хисоб карда мешаванд.
Микдори коргарон бо чор намуд усул хисоб карда мешаванд.
А) Аз руи усули мехнатталабии кор ё ин ки меъёри вакт.
Ин усул барои хисоби микдори коргарон ки махсулоти мебаровардагиашонро ба меъёр аст истифода бурда мешаванд.


(6.1)
- микдори коргарон.
V - хачми истехсоли махсулоти ба накша гирифта.
- меъёри вакти барои баровардани як дона махсулот.
t - вакти кори солона 1 коргар.
-зариби ( коэффисиенти) буд кардани меъёри вакт.

Б) Аз руи усули меъёри коркард

(6.2)


- меъёри коркард.

Меъёри коркард – ин микдори махсулоти ки дар як вакт бо як коргар бароварда мешавад

В) Аз руи усули муъёри нигохубинии чои кор. Ин усул микдори коргарони – ёрдами хисоб мекунанд ё коргарони асосии корашон меъёркарда намешавад.

(6.3)

m- микдори чои кори дар истехсолот

б- микдори баст.
- меъёри нигохубин

Г) Аз руи усули меъёри микдори барои микдори коргарони наклиёт, амбор, нигохубин.

2. Микдори рохбарон, мутахассисон ва коргарони техникиро бо чадвали вазифа хисоб мекунанд. Микдори кормандон аз хосилноки кор вобаста аст.
2.Хосилнокии кор яке аз мухимтарин меъёри самаранокии фаъолияти корхона аст. Хосилнокии кор ин микдори махсулот ки дар як вакти муайян бароварда мешавад ё ки микдори сарфаи кор барои баровардани як дона махсулот.
Хосилнокии мехнати шахси ва чамъияти мешавад.
Хосилнокии мехнати шахси – ин сарфаи мехнати кормандони як корхонаи махсулотро мебаровардаги хаст.
Хосилнокии чамъияти – ин сарфаи мехнати хама корхонахое ки ба корхонаи махсулот мебаровардаги хамаи махсулотро тайёр карда меорад ва хосилнокии хамин корхона чамбаст мешавад.
Вобаста аз андозае ки дар вакти хисоби хачми махсулоти баровардашуда истифода бурда мешавад се намуди усули хисоби коркарда гирифта мешавад.
1) Усули асли – дар вакти ин усулро истифода бурдан хачми махсулот ба нишондодхои асли ба хисоб гирифта мешавад ва коркард ба формулаи зерин хисоб карда мешавад.


(6.4)

В- коркард.

- хачми махсулоти бароварда ба нишондоди асли.
К - руйхати миёнаи кормандони саноати- истехсолианд.

Ин усул дар корхона ё сехе ки як намуд махсулотро мебарорад истифода кардан мумкин.

2)Усули мехнати хачми баровардани махсулотро бо меъёри вакт ба хисоб мегирад ва ба формулаи зерин кор кардро хисоб мекунад

В= (6.5)


- коркард.
- хачми махсулоти бароварда.
t- вакте ки коргарон кор карда махсулотро баровардан.


= * (6.6)
- вакте ки ба баровардани якто махсулот сарф мешавад.

3) Усули нархи.

Дар вакти ин усулро истифода бурдан хачми махсулотро ба нарх хисоб мекунанд ва формулаи зеринро истифода мебаранд.

В= (6.6)

Бисёр тар барои хисоб коркард хамин усулро истифода мебаранд.
Масъалахои мавзуъи 6.

Масъалаи1.Микдори накшавии коргарони сехи ки ду намуд махсулотро мебарорад бо усули мехнатталаби (Ч) хисоб кунед, агар хачмхои махсулотхо(V1, V2), меъёрхои вакти коркард (Нвр1,Нвр2) дар давоми сол , зариби (коэффитсиенти) буд кардани меъёри вакт дода шудаги бошад.

Масъалаи2. Микдори коргарони сехро ки хисоб кунед бо усули коркард, агар хачми махсулот(V) ва меъёри коркард (Нвыраб.) дар давоми сол (t=2180 соат)

Масъалаи 3. Микдори коргарони ёрдамчиро (Ч) дар сех бо усули меъёри нигохубини хисоб кунед, агар дар сех чои кори (N), меъёри нигохубини (Нобсл) ва микдори баст дар сех додаги бошад.

Масъалаи 4 Микдори коргарон ба чанд кас кам мешавад (dЧ) агар меъёри коркард (Нвыраб) ба ду баробар зиёд шавад. Нишондодхоро аз масъалаи2 гиред.

Масъалаи 5 Ба чанд кас микдори коргаронро зиёд кардан

лозим аст, агар микдори баровардани махсулотро ба се баробар зиёд кунем. Нишондодхое ки ба хисобот лозиманд аз масъалаи1 гирифта шаванд.


Масъалаи 6. Хосилнокии коргарони корхонаро (В) хисоб кунед агар баровардани махсулот ( V) ва микдори кормандон (Ч) додаги бошад . .