Leksikologiya tayyorladi: Qayumova m tekshirdi: Kamolova d leksikologiya

Metafora - “o’xshashlik” asosidagi ma’no ko’chishi. Bunda ma’no ko’chishi o’xshashlik asosida ro’y beradi. Metafora ikki usulda amalga oshadi: a) ma’no o’xshashlik asosida ko’chadi: oltin kuz, kumush choyshab, fan cho’qqilari, litsey qaldirg’ochlari...b) metafora -dek, -day, kabi, singari, yanglig’, xuddi, go’yo so’zlari yordamida hosil qilinadi, masalan: shishadek osmon, Adashgan it kabi Furqat, xuddi sherdek.

• Metafora - “o’xshashlik” asosidagi ma’no ko’chishi. Bunda ma’no ko’chishi o’xshashlik asosida ro’y beradi. Metafora ikki usulda amalga oshadi: a) ma’no o’xshashlik asosida ko’chadi: oltin kuz, kumush choyshab, fan cho’qqilari, litsey qaldirg’ochlari...b) metafora -dek, -day, kabi, singari, yanglig’, xuddi, go’yo so’zlari yordamida hosil qilinadi, masalan: shishadek osmon, Adashgan it kabi Furqat, xuddi sherdek.
• Metonimiya - “aloqadorlik” asosidagi ma’no ko’chishidir. Bunda narsa-buyum o’ziga aloqador boshqa nom bilan ataladi. Masalan: Qishloq chetida samovar ochildi (samovar-choyxona); Osmonga tikildi million juft ko’zlar (ko’z-odam); Fuzuliyni oldim qo’limga (Fuzuliyni-kitobini).

Sinekdoxa - butunning nomi bilan qismini atash, qismning nomini atash. masalan: Besh qo’l barobar emas (qo’l-barmoq); O’n qo’li hunar (qo’l barmoq).. Besh qo’lini og’ziga tiqdi (qo’l barmoq); Shu bitta tuyoq bilan olti bolani boqdim (tuyoq-sigir); Tirnoqqa zor o’tdi (tirnoq-farzand.

• Sinekdoxa - butunning nomi bilan qismini atash, qismning nomini atash. masalan: Besh qo’l barobar emas (qo’l-barmoq); O’n qo’li hunar (qo’l barmoq).. Besh qo’lini og’ziga tiqdi (qo’l barmoq); Shu bitta tuyoq bilan olti bolani boqdim (tuyoq-sigir); Tirnoqqa zor o’tdi (tirnoq-farzand.
• Vazifadoshlik (funksiyadoshlik) - vazifa asosida ma’no ko’chishi. Bunda so’z ma’nosi vazifaga ko’ra ko’chadi. Masalan: o’q qadimda kamon o’qi ma’nosida qo’llangan. Hozirda miltiq o’qi, pistolet o’qi ma’nolarida qo’llanadi; kotib, pero, qalam so’zlarida ham vazifaga ko’ra ma’no ko’chishi ro’y bergan.
• Kinoya-qochiriq, kesatiq ma’nolarida aytilgan o’zgalar “gapi”, “so’zi”. Kinoya bilan aytilgan so’z qo’shtirnoqqa olinadi. Kinoya bilan aytilgan so’z teskari ma’noda tushuniladi.
• Salima “a’lochi” qiz (ikkichi).