Landshaft turlari doirasida geoloik va geomorfologik mezonlarga, ya'ni relef turiga, uni hosil bo‘lishi bilan uzviy bog‘langan yotqiziqlarga qarab landshaft toifalari (rodlarga) ajratiladi

9- Amaliy mashg‘ulot

Yozuvsiz kartada O‘zbekiston hududini tabiiy-geografik rayonlashtirish kartasini chizish va unda provintsiya, kichik provintsiya, okrug va rayonlarning chegarasini ko‘rsatish hamda ularni ajratish mezonlarini amaliyot daftariga yozish.

Landshaft turlari doirasida geoloik va geomorfologik mezonlarga, ya'ni relef turiga, uni hosil bo‘lishi bilan uzviy bog‘langan yotqiziqlarga qarab landshaft toifalari (rodlarga) ajratiladi. Masalan, cho‘l landshaft turi doirasida to‘lqinsimon kuchli parchalangan prolyuvial tekisliklar landshaft toifasini yoki yuzasi tekis prolyuvial tekisliklar toifasini ajratish mumkin.

Landshaft tasnifidagi eng kichik taksonomik birlik-landshaft xilidir (vid). U umumiy tabiiy xususiyatlarga ega bo‘lgan alohida landshaftlar yig‘indisidan iborat bo‘lib tabiiy o‘simlik (turlari) va unga mos bo‘lgan tuproq xususiyatlariga qarab ajratiladi. N.A.Kogay O‘zbekistonda 50 dan ortiq landshaft xilini ajratgan (1982) va ularni zonalar hamda mintaqalar bo‘yicha joylashishiga qarab landshaft turlariga gruhlashtirgan. O‘zbekistondagi balandlik mintaqalarining quyi qismini tashkil qiluvchi cho‘l turiga (tipiga) 33 ta landshaft xili kiritilgan. Bu turdan yuqorida joylashgan cho‘l-dasht-quruq dasht landshaft turi 11 ta landshaft xilidan tashkil topgan. O‘rmon-o‘tloq dasht landshaft turidagi landshaftlar 4 xilga ajratiladi.

O‘zbekiston landshaftlari paydo bo‘lishi, tuzilishi (strukturasi) va boshqa muhim belgilariga ko‘ra tizimga solinganda, guruhlashtirilganda ular quyidagi taksonomik birliklarga ajratiladi: sinf – landshaft guruhi – landshaft turi – landshaft toifasi – landshaft xili.

Bunday tipologik landshaft komplekslarini ajratganda hududlarning tabiatiga ko‘ra bir butunligi (yaxlitligi) emas, balki turli joydagi landshaftlarning o‘zaro o‘xshashligi (bir landshaft turiga kirishi) asos qilib olinadi.

O‘zbekiston hududini tabiiy geografik rayonlashtirishga oid ma'lumotlar L.S.Berg, R.I.Abolin, I.P.Gerasimov, A.N.Rozanov, Ye.P.Korovin, V.N.Chetirkin, L.N.Babushkin, N.A.Kogay, E.M.Murzaev, T.V.Zvonkova, N.A.Gvozdetskiy va boshqa geograflarning ilmiy ishlarida mavjud.

L.N.Babushkin va N.A.Kogay O‘rta Osiyo tabiiy geografik o‘lkasi hududida tabiiy sharoitining kompleks xususiyatlariga ko‘ra bir-biridan ajralib turadigan Turon, Jung‘oriya-Tyanshan va Markaziy Qozog‘iston va Pomir – Tibet tabiiy geografik provintsiyalarini ajratadilar. Bu tadqiqotchilar fikriga ko‘ra tabiiy geografik provintsiya quyidagi o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lishi lozim: