Landshaft dizayni va interyer

Me`moriyqism va uning soyalari
12 – rasm.
Suvbо‘yoq 
grafikasida bajarilgan me`moriy 
detallar: a) birinchi usul;
b) ikkinchi usul.

---

46 
Quriganidan sо‘ng yuqori chiziq qoldirilib, qolganlari xuddi shu rangda qayta 
bо‘yab chiqiladi. Gorizontal chiziqlar qancha kichik bо‘lsa, shuncha ochdan tо‘q 
rangga о‘tish jarayoni ravon kechadi. Tonal munosabatlar tanlangan boshlang‘ich 
rangga bog‘liq bо‘ladi. 
Yuzalarni mashqlar orqali bо‘yash jarayoni о‘rganuvchini rangning kuchi va 
о‘zaro munosabatini, tо‘q va och ranglar orasidagi bog‘liqlikni tо‘g‘ri baholashga 
о‘rgatadi. Bu usul asosan egri yuzalarni, tomlarni va atrof – muhit relyefini 
bо‘yashda qо‘llaniladi. 
Yuvuvchi (razmyvnaya) tushlash usuli ham soddadir.Och rangdan tо‘q rang 
hosil bо‘lishigacha bir necha idishda har xil tо‘qlikka ega bо‘lgan tush aralashmasi 
tayyorlanadi. Birin – ketin mо‘yqalam yordamida idishlardan och rang eritmadan 
boshlab tо‘q ranggacha tush olinadi va qoplanayotgan yuzaning ta’sirchanligini 
orttirish uchun ustma – ust bо‘yaladi. Nam yuza bо‘yicha tushlash usuli 
murakkabroqhisoblanadi. Avval butun yuza bosh rang bilan qoplanadi, sо‘ng nam 
yuza bо‘ylab astalik bilan tо‘q tush berib chiqiladi.

---

47 
Qog‘ozning о‘lchamiga qarab uning namligi va unga nisbatan qо‘llaniladigan 
suvbо‘yoq uslubi aniqlanadi, masalan о‘tkir burchak ostida turgan doskada tez 
harakatlar bilan va о‘tmas burchak ostida turgan doskada sekinlik bilan rang berib 
chiqiladi. Suvbо‘yoqning sifati tushning suyuqligiga, qog‘oz holatiga va tajribaga 
bog‘liq. Odatda me`moriy chizmalarning suvbо‘yog‘i och rangdan tо‘qga qarab 
amalga oshiriladi, shuning uchun tо‘qdan ochga suvbо‘yoq uslubi tahlil qilinmaydi. 
Yuvuvchi tushlash va nam yuza bо‘yicha tushlash me`moriy chizmada anturans 
tasvirda (osmon, suv, о‘t – о‘lan) hamda oynadan aksni, ba’zi qurilish ashyolarni 
(tosh, oyna, taxta va h. k.) larni ifodalashda ham foydalaniladi. 
Suvbо‘yoqning hamma usullari yaxshi natija keltirishi mumkin agar faqat unga 
qо‘yilgan spetsifik talablarga tо‘g‘ri amal qilinsa: 
Fikr oxirigacha yetkazilgan bо‘lsa, aniqlik, fikr bir joyga jamlangan bо‘lsa, 
ozodalik, puxtalik, me`moriy konturga ahamiyat, uni esa о‘z о‘rnida doimo saqlash 
yoki tagidan qalin chiziq о‘tqazish lozim (kontur chizig‘i tashqarisiga chiqish mann 
etiladi). Buning barchasi tekis bо‘yalishga olib keladi. 
Judayam murakkab va ma’suliyatli ish bu me’moriy detalda nur – soya 
(modelirovka)ni tо‘g‘ri kо‘rsata bilish. Boshlang‘ich eskizda yorug‘lik manbai 
aniqlashtiriladi (quyosh, osmon), reflekslar, yorug‘lik kuchi, uning yо‘nalishi va 
me’moriy shaklning modelirovkasiga ta’sir etuvchi omillar. 
Me’moriy detalga nursoya berishning ketma–ket bosqichlari 11 – rasmda ifoda 
etilgan.