Landshaft dizayni va interyer

7 - rasm. Pestumadagi Poseydon ibodatxonasi.

---

36 
Yunon doriy kapiteli ham о‘ziga xos shaklga ega. Kapitel abakasi sodda plintni 
ifoda etadi. Exin esa parabolaga yaqin egri chiziqli shaklda bajarilgan. Exin shakli 
asrlar mobaynida shunday о‘zgarishga duch keldiki, uning belgilari bо‘yicha 
tо‘liqhaykal yasash mumkin bо‘lib qoldi. Erta davrlarda u yoyiq shakl va sezilarli 
bо‘rtmaga ega bо‘lgan. Uning keyingi evolyutsiyasi bо‘rtmaning kamayishiga olib 
kelgan. Klassik davrda exin kichik bо‘rtmaga ega bо‘lgan bо‘lib, u yuqoriga 45 
gradus ostida kо‘tarilgan. Exindan bо‘yinga о‘tish kichik kesiklar – remeshok yoki 
annullyar orqali amalga oshadi, ular gorizontal ravishda exin asosiga urg‘u beradilar. 
Ularning soni odatda 3 – 5 atrofida bо‘ladi. Bо‘yin ustun fustidan ham kesiklar 
yordamida ajraladi, ular gipotraxeliya deb ataladi. Kannelyuralar esa (16 dan 24 
gacha) anul'ning tagida arka bо‘lib tugaydi va kapitel asosi tomonida sezilmay ketadi. 
Doriy– yunon ustuniga baza yо‘qligi xosdir.
Doriy– yunon ustunida Rim orderidan farqli ravishda burchakli triglif tо‘g‘rima 
– tо‘g‘ri burchakka qо‘yilar edi. Chetki metopa qolganlaridan keng bо‘lmasligi uchun 
chetki ustunlar orasi qisqartirilar edi. Natijada chetki ustun о‘qi triglif о‘qiga mos 
kelmas edi. 
Doriy– yunon ustunining profillar orqali ishlov berilgan qismlarining 
kо‘rinishlari turlicha va noyob xususiyatga ega bо‘lgan: ularning hammasi – 
kimatiya, skotsiya, tor va shu kabilar – ikkinchi darajali egri chiziqlar yordamida 
shakllangan. Karniz – geyson–exinsimon profil yoki gusyok – sima deb nomlanuvchi 
profillar orqali yasalgan. Yunon ion orderining о‘lchamlari ham har xil. Masalan, 
Afinadagi Nika ibodatxonasidagi ustunlarning balandligi 7 ¼ diametrga, Erexteyon 9 
diametrga teng, Kichik Osiyo ibodatxonalari yanada nafisroqdir, chunki ularning 
ustun balandligi 10 diametrga teng. Yunon ion orderining detallari ham о‘ziga xosdir, 
uning kapiteli abakaning pastki kamari bilan osiladi, kanapesimon kapitel degan 
nomga ega. Bir – biridan yо‘lakchalar bilan ajratilgan kannelyuralar uch markazli 
egri yoki elleptik kо‘rinishga ega. Baza esa о‘ziga xos tasvirlar qо‘llanilishi bilan 
farqqiladi.

---

37 
Ularning xususiyatlariga yana о‘ta katta skotsiyalar va mayda valiklardan 
qatorlar kiradi, shuni aytib о‘tish joizki torlar ham gorizontal kannelyuralar bilan 
ajraladi. Yunon me`morchiligida korinf orderining juda kam nusxalari saqlanib 
qolgan. U katta dekorativ qurilmalarda yoki interyerda qо‘llanilar edi.