Lahim atrofidagi tog’ jinslari massivi holati va tog’ jinsi bilan mustahkamlagichning o’zaro ta’sirini o’rganish usullari Reja

a – reperning konstruksiyasi; b – yonma-yon atrof tog‘ jinslarini kuzatish uchun o‘lchov kolonnasi.1 – qayd qiluvchi ko‘rsatkich (indikator) li kallak; 2 - patrubka; 3 – indikator tayanchi; 4 - reper; 5 - kolonka.
Massiv konturidagi tog‘ jinslarining turli kuchlanish holati chegarasini boshqalaridan ko‘ra to‘liq va hajmli tasvirini shakllantirishni kuzatishning fizikaviy usuli ta’minlaydi. Bular asosida lahim o‘tish natijasida tog‘ jinslari massivining u yoki bu fizikaviy xossalarining o‘zgarish qonuniyatlari yotadi. Ularning jumlasiga radiometrik, elektrik, seysmoakustik va reometrik usullar tegishli bo‘ladi.
Lahim atrofida turli holatdagi chegaralar parametrlarini aniqlash uchun radiometrik usullarni qo‘llash kontur ichi hududi oralig‘idagi massiv zichligining o‘zgarishiga asoslangan. O‘z navbatida, tog‘ jinslari zichligining o‘zgarishi gamma-gamma-nurlanish tarqalishi jadallashishining o‘zgarishi bo‘yicha qayd etiladi. Bu usullarning eng ko‘p qo‘llanishi zichlik qiymati kichikligi bilan tavsiflanadigan cho‘kindi va maydalangan tog‘ jinslari massivlari holatini o‘rganishda uchraydi. Qoyali massivlar uchun ularni qo‘llashning atigi birgina urinish mavjud.