laboratoriyaliq jumisi. Kirxgoff qaǵiydalarin úyreniw kórsetpe

---

3
– LABORATORIYALIQ JUMISI.
 
KIRXGOFF QAǴIYDALARIN ÚYRENIW.
 
1 - kórsetpe 
1. Tok dereginiń EQK ti anıqlaw.
2. İshki qarsılıqtı anıqlaw.
Kerekli ásbap hám qurallar:
Etalon derek (4V, 2 Om), EQK hám ishki
qarsılıǵı belgisiz bolǵan derek, eki qarsılıqlar magazini, úsh gilt, galvanometr.
Jumıstıń maqseti:
tok dereginiń EQK hám ishki qarsılıǵın anıqlawǵa tiyisli
bir neshe usıllar menen tanısıw. Kirxgoff qaǵıydalarınıń ámeldeǵı qollanıwın
úyreniw.
 
Jumıstı orınlaw tártibi 
1. 27 - súwrette berilgen sxemadan elektr shınjırın jıynań.
2. Shınjırdıń tuwrı jıynalǵanlıǵına isenim payda etiw ushın oqıtıwshıǵa
teksertiriń.
3. 
M
1
qarsılıqlar magazininen ıqtıyarlı qarsılıq (
R
1
) tıtańlap alıń (qarsılıqtı
múmkinshiligi barınsha kishi etip tańlaw maqsetke muwapıq).
4.
M
2
qarsılıqlar magazininen
R
2
qarsılıqtı tanlań
5. Giltlerdi jalǵań, bunda galvanometr kórsetkishi nolden awısadı.
6.
R
1
di ózgertirpesten
R
2
di ózgertip, galvanometr kórsetkishiniń nolge keliw
jerin hám
R
2
qarsılıqtıń mánisin jazıp alıń.
7. Tájiriybeni keminde bes márte takirarlań.
8. Tok derekleriniń ishki qarsılıqların esapqa almaǵanda (5) ańlatpa 
(5a) kórinisti aladı. Bundan kelip shıǵatuǵın
(5 - v)
formula járdeminde EQK ti esaplap tabıń.
9. Tájiriybe qáteliklerin esaplań.
 
2 - kórsetpe 
Laboratoriyalıq jumısınıń eksperimental bólegi tómendegi 27 - súwrettegi
sxema járdeminde jıynaladı.
1
2
R
R

2
1
2
1



R
R
1
2
1
2
R
R



2


---

27 – súwret 
Bul shınjır ushın Kirxgoff qaǵıydalarınan paydalanıp tómendegi teńlemelerdi
jazamız (baǵdardı saat strelkası baǵdarına teń etip tańlap alamız) .
ABCDA kontur ushın :
(1)
AEKBA kontur ushın :
(2)
DEKCD kontur ushın :
(3)
Kirxgofftıń birinshi qaǵıydasına tiykar tok A noqatdaǵı túyinda tarmaqlanadı,
yaǵniy
(4)
V noqatdaǵı túyinde bolsa toklar qosıladı:
(4a)
Eger A hám B noqatlardaǵı potensiallar teńlesse, yaǵniy
bolsa
galvanometr arqalı tok ótpeydi (
). Ol halda, joqarıdaǵı teńlemeler
tómendegi kórinisti aladı: 
(1a)
(2a)
(4b)
Bundan
:
(5) kelip shıǵadı.
3 - kórsetpe 
B.B.B. metodi tiykarındatarqatpa materiallar 
 
Túsinik 
bilemen “+”,
bilmeymen “ - ”.
Bildim “+”,
Bile almadım “ - ”.
1 
tok dereginiń EQKi 
2 
İshki qarsılıq 
3 
Qarsılıqlar magazini 
4 
Galvonometr 
1
1
1
1
1




r
I
R
I
R
I
r
r
2
2
2
2
2




r
r
R
I
R
I
r
I
2
1
1
1
1
1
2
2
2
2







r
I
R
I
R
I
r
I
r
I
I
I


2
1
1
2
I
I
I
r


В
А



0

r
I
1
1
1
1
)
(



r
R
I
2
2
2
2
)
(



r
R
I
2
1
I
I

2
1
2
2
1
1





r
R
r
R