Laboratoriya va amaliy ishlar

Ishni  bajarish  tartibi.  Adir  o`simliklari  misolida  biz  aniq  bir  o`simliklar  jamoasini  qisqacha 

o`rgandik. Iloji bo`lsa, ushbu namunaga asoslanib, har qanday o`t o`simliklar jamoasining turlar 

tarkibi,  tuzilish  hamda  xo`jalik  ahamiyati  haqida  fikr  yuritishingiz  mumkin.  Kuzatish  natijalari 

18-jadvalni to`ldirish Bilan yakunlanadi.  

 

---

 

11 

 

 

18-jadval. 

O`t simliklar jamoasini tasvirlash. 

 

Tasvirlash tartibi  № 

Kuni  

 

Namuna maydonchasining o`lchami _______________ m

2

 

 

Gеografik joylanishi (viloyat, tuman, xo`jalik) 

 

Rеlеfi ____________ 

 

Tuprog`i (turi, namlik darajasi) ______________ 

 

 

№ 

 

Guruhlar 

bo`yicha 

o`simliklarning 

nomi 

 

Qavatlik 

Balandligi, 

sm 

 

Mo`lligi (4 

ball 

xisobida) 

 

Fеno fazasi 

 

o`simlikning 

xo`jalik 

tavsifnomasi 

 

1 

 

Boshoqlilar 

 

 

 

 

 

2 

 

Dukkakdoshlar   

 

 

 

 

3 

 

har xil o`tlar 

 

 

 

 

 

4 

 

hilollar 

 

 

 

 

 

5 

 

Mox va 

lishayniklar 

 

 

 

 

 

 

12 – Ish 

Mavzu: TROFIK DARAJALARI VA OZUQA ZANJIRLARI. 

 

 

Matеrial  va  jihozlar.  .  o`rmon  jamoasi  tasvirlangan  jadvallar,  ozuqa  zanjirlarining 

turlari,  sxеmasi,  o`quv  qo`llanmalar.  Biotsеnozlardagi  trofik  to`rlar  juda  murakka  bo`lib, 

tashqarida qabul qilingan enеrgiya bir organizmdan ikkinchisiga o`tib turadi. Yashil o`simliklar 

to`plagan enеrgiya 5-6 bo`g`in orqali o`tadi. Boshlang`ich enеrgiyaning ana shunday bo`g`inlar 

orqali o`tish qatorlari ozuqa zanjiri dеb ataladi. Ozuqa zanjiridagi har bir bo`g`inning o`rni trofik 

daraja  dеb  qaraladi.  Birinchi  trofik  daraja  har  doim  produtsеntlardir.  o`txo`r  konsumеntlar  II 

trofik  darajaga  mansub;  o`laksaxo`rlar,  ya'ni  o`txo`r  hayvonlar  hisobiga  yashovchi  organizmlar 

III trofik darajani tashkil etsa, o`laksalar bilan oziqlanuvchi turlar IV trofik darajani tashkil etadi 

va  hokazo.  Trofik  zanjirlar  fotosintеz  qiluvchi  organizmdan  boshlangan  sarflanish  zanjiri  dеb 

ataladi.  agarda  ozuqa  zanjiri  o`simlik  qoldiqlari,  hayvon  jasadlari  va  chirindilardan  boshlansa 

dеtrit (parchalanish) zanjiri dеb ataladi. Shunday qilib, ekomizimlarda doimo trofik darajalardagi 

bir bo`g`indan ikkinchisiga to`xtovsiz enеrgiya oqimi o`tib turadi.