Laboratoriya mashg‘ulotlari

Tabletka tarkibidagi ibuprofen eruvchanligini aniqlash 

n a t i j a l a r i(daqiqasiga 50 marta aylanganda)1-jadval 

Vaqt, 

daqiqa 

D

o

 

S 

V

1

 

V

2

 

V

a

 

D

c

 

b 

a 

Topilgan 

miqdor, % 

5 

0,366 

0,0000

1 

500 

100 

 

 

 

10 

0,392 

0,3112 

 

 

 

0,2 

 

10 

0,368 

 

20 

0,372 

 

30 

0,384 

 

40 

0,391 

 

45 

0,398 

 

Tabletka tarkibidagi ibuprofen eruvchanligini aniqlash n a t i j a l a r i  

(daqiqasiga 100 marta aylanganda)2-jadval 

Vaqt, 

daqiqa 

D

o

 

S 

V

1

 

V

2

 

V

a

 

D

c

 

b 

a 

Topilgan 

miqdor, % 

5 

0,378 

0,0000

1 

500 

100 

 

 

 

10 

0,392 

0,3112 

 

 

 

0,2 

 

10 

0,388 

 

20 

0,396 

 

30 

0,398 

 

40 

0,408 

 

45 

0,410 

 

Tabletka tarkibidagi ibuprofen eruvchanligini aniqlash 

n a t i j a l a r I(daqiqasiga 150 marta aylanganda)3-jadval 

Vaqt, 

daqiqa 

D

o

 

S 

V

1

 

V

2

 

V

a

 

D

c

 

b 

a 

Topilgan 

miqdor, % 

5 

0,388 

0,0000

1 

500 

100 

 

 

 

10 

0,392 

0,3112 

 

 

 

0,2 

 

10 

0,392 

 

20 

0,396 

 

30 

0,398 

 

40 

0,412 

 

45 

0,418 

 

Tabletka tarkibidagi ibuprofen eruvchanligini aniqlash 

n a t i j a l a r i 

(daqiqasiga 200 marta aylanganda)4-jadval 

Vaqt, 

daqiqa 

D

o

 

S 

V

1

 

V

2

 

V

a

 

D

c

 

b 

a 

Topilgan 

miqdor, % 

5 

0,378 

0,0000

1 

500 

100 

 

 

 

10 

0,392 

0,3112 

 

 

 

0,2 

 

10 

0,382 

 

20 

0,386 

 

30 

0,408 

 

40 

0,420 

 

45 

0,460 

 

 

26-Mavzu. Ibuprofen tabletkasi uchun korrelyatsion koeffitsientini xisoblash. 

---

388 

 

Maqsad:  Korrelyasiya  koeffitsienti  qanchalik  birga  yaqin  bo‗lsa,  olingan  natija 

shunchalik  ijobiy  hisoblanadi  va  bunday  holatda  korxona  sharoitida  ishlab  chiqarilgan 

tabletkaning biosamaradorligi in vitro usuli bilan baholansa etarli bo‗ladi. 

Mavzuning  axamiyati:  Farmakokinetik  tahlil  farmakoterapevtik  va  farmatsevtik 

omillarni  to‗g‗ri  tanlashga  imkoniyat  beradi.  Biosamaradorlik  testi  tirik  organizmlarda  olib 

boriladi  va  aniqligi  bilan  ajralib  turadi,  ammo  ular  murakkab  va  uzoq  vaqt  talab  qilganligi 

uchun ishlab chiqarishda kam qo‗llaniladi.  

Vaziyatli masalalar: 

1.  Korrelyasion koeffitsientni xisoblash uchun in vitro tajriba natijalari keltirilmagan. 

2.  Korrelyasion koeffitsient 1,0 dan katta chiqdi. 

3.  Ishlab chiqarishda in vivo tajribalarining o‗rniga in vitro tajribalari bilan kifoyalandi. 

Talabalar bilimini tekshirish uchun savollar:  

1.  Biologik samaradorlikka ta‘sir qiluvchi klinik omillar 

2.  Ekvivalentlik va uning turlari. 

3.  So‗rilish tezligi nima? 

4.  So‗rilishi darajasi nima? 

5.  Farmatsevtik omillar. 

6.  Samaradorlik va uning turlari. 

7.  Biologik samaradorlik darajasining ta‘rifi. 

Korxona  sharoitida  in  vivo  tajribalari  o‗rniga  in  vitro  tajribalarini  ishlatish  imkoniyati 

borligini ilmiy jihatdan asoslash uchun, ularning korrelyasion koeffitsientini hisoblash lozim. 

Agar  korrelyasion  koeffitsient  0,60  va  undan  katta  bo‗lsa,  korxona  sharoitida 

biosamaradorlikni in vitro usulida aniqlash kifoya qiladi.   Jahon Sog‗liqni Saqlash tashkiloti 

tomonidan  dori  vositalarining  bosamaradorligini  o‗rganish  in  vitro  sharoitlarida  amalga 

oshiriladigan  tajribalar  bilan  birgalikda  bajarilishi,  in  vivo  va  in  vitro  tajriba  natijalari 

o‗rtasida  korrelyasion  bog‗liqlikni  aniqlash  va  yuqori  darajada  korrelyasion  bog‗liqlikni 

namoyon  qiluvchi  usulni,  korxonada  dori  vositalarni  ishlab  chiqarish  jarayonida  sifat 

nazoratiga  tatbiq  etilishi  tavsiya  etiladi.  CHunki  in  vitro  tajriba  usullari  dori  vositasi 

biosamaradorligiga  bilvosita  baho  berishga  asoslansada,  bu  usullar  bajarilishi  oson,  arzon 

bo‗lib, qisqa muddatda bajariladi, yuqori malakali maxsus ixtisoslikka ega bo‗lgan mutaxassis 

talab etmaydi. 

Korxona  sharoitida  in  vivo  tajribalari  o‗rniga  in  vitro  tajribalarini  ishlatish  imkoniyati 

borligini  ilmiy  jihatdan  asoslash  uchun,  ularning  korrelyasion  koeffitsientini  hisoblashni 

lozim  deb  topdik.  Agar  korrelyasion  koeffitsient  0,60  va  undan  katta  bo‗lsa,  korxona 

sharoitida biosamaradorlikni in vitro usulida aniqlash kifoya qiladi.