Laboratoriya mashg‘ulotlari

6.  Nazorat usullari 

Namunalarni olish – GOST 26313 bo‗yicha amalga oshiriladi.  

Namunalarni tayyorlash – GOST 26671 bo‗yicha amalga oshiriladi.  

Eruvchan qurq moddalarning umumiy ulushini aniqlash GF XI, chiq. 2, s 160 bo‗yicha 

amalga oshiriladi.  

Organik  kislotalarning  umumiy  ulushini  aniqlash  (olma  kislotasiga  hisoblaganda)  – 

GOST 25555.0 bo‗yicha amalga oshiriladi.  

Zichlikni aniqlash GF XI, chiq. 1, s 24 bo‗yicha amalga oshiriladi. 

Haqiqiyligi.  

Preparatning  0,5  g  miqdori  5  sm

3

  miqdordagi  suvda  eritiladi,  sig‗imi  100  sm

3

 

taqsimlovchi  voronkaga  o‗tkaziladi,  10  sm

3

  etilatsetat  qo‗shiladi  va  2-3  daqiqa  davomida 

chayqatiladi.  Qavatlangandan  so‗ng  etilatsetatning  yuqori  qavati  bug‗lash  idishiga  qo‗yiladi 

va  suv  hammomida  quruq  bo‗lganga  qadar  bug‗lantiriladi.  Qoldig‗ini  2  sm

3

  etil  spirtida 

eritiladi,  1  sm

3

  quyuq  xlorid  kislotasi  va  0,5  g  magniy  qirindisi  qo‗shiladi,  asta-sekin  pushti 

rang (flavonoidlar) paydo bo‗ladi.  

0,1  g  preparat  bug‗lash  dishiga  solinadi,  1  sm

3

  suv  qo‗shiladi,  aralashtiriladi,  1  sm

3

 

miqdorida  quyuq  xlorid  kislotasida  2%  vanilin  eritmasi  qo‗shiladi.  Qizil  malinali  rang 

(katexinlar) paydo bo‗ladi.  

Katexinlarning umumiy ulushini aniqlash.  

Suyuq  na‘matak  ekstrakti  (yarim  tayyor  mahsulot)ning  2,5  g  miqdori  (aniq  tortilgan) 

sig‗imi 100 ml  bo‗lgan  o‗lchov kolbasiga solinadi,  suv bilan ko‗rsatkichgacha etkaziladi  va 

aralashtiriladi.  Olingan  10  ml  suyuqlik  sig‗imi  250  ml  konussimon  klbaga  solinadi, 

qo‗shimcha  50  ml  suv  va  5  ml  indigosulfokislota  eritmasi  quyiladi  va  0,1  M  kaliy 

permanganat eritmasi bilan tilla-sariq rangga aylanganiga qadar titrlang. 

0,1  M  kaliy  permanganat  eritmasining  1  ml  miqdoriga  taninga  hisoblangan  quyuq 

oshlovchi  moddalar  (katexinlar)ning  0,00582  g  to‗g‗ri  keladi.  SHu  bilan  bir  vaqtda  60  ml 

suvda indigosulfokislotaning 5 ml miqdori titrlagan holda nazorat tajribasi o‗tkaziladi.  

Taninda  hisoblangan  katexinlarning  umumiy  ulushi  (X),  foizlarda,  quyidagi  formula 

orqali hisoblanadi:  

   

                              

      

 

Bu erda,  

V  –  sinalayotgan  eritmani  titrlash  uchun  ishlatilgan  kaliy  permanganat  0,1  M 

eritmasining hajmi, ml; 

---

302 

 

V

1

 – nazorat tajribasini titrlash uchun ishlatilgan kaliy permanganat 0,1 M eritmasining 

hajmi, ml; 

0,00582 – taninga hisoblaganda koeffitsienti;  

m – namunaning vazni, grammda; 

taninga hisoblanganda katexinlarning umumiy ulushi 4,3% dan kam bo‗lmasligi lozim.  

Izoh. Indigosulfokislota eritmasini tayyorlash.  

1  g  indigokarmin  25  ml  quyultirilgan  xlorid  kislotada  eritiladi,  so‗ngra  yana  25  ml 

quyultirilgan  xlorid  kislotasi  qo‗shiladi,  1  l  gacha  miqdordagi  distillangan  suvda 

aralashtiriladi (eritma suvga ehtiyotkorlik bilan quyiladi).  

Mikrobiologik ko‗rsatkichlarni aniqlash – GOST 26668, GOST 26669, GOST R 50474, 

GOST R 50480, GOST 10444.12, GOST 1044.15 bo‗yicha.  

Zaharli  elementlar,  pestitsidlar  va  radionuklidlarni  aniqlash  GOST  26927,  GOST  R 

30178,  GOST  R  51301,  GOST  26929,  GOST  26933,  GOST  26930,  GOST  26932,  GOST 

30349, MUK 2.6.1.717-98 bo‗yicha.  

Ko‗rsatkichlarning hattoki  bittasi bo‗yicha qoniqarsiz tahlil natijalari olingan taqdirda, 

huddi shu partiyadan olingan ikki baravar namunaning takroriy tahlili o‗tkaziladi.