Laboratoriya mashg‘ulotlari

Parchalanuvchanlikni aniqlash 

XI  DF  ko‗rsatmasiga  binoan,  bu  ko‗rstkich  maxsus  asbob  –  identifikator  yordamida 

aniqlanadi.  Parchalanish  vaqti XI DF ning xususiy maqolalarida ko‗rsatilgan bo‗lishi kerak. 

Agar bunday ko‗rsatma bo‗lmasa, u holda granulalar 15 daqiqagacha parchalanishi kerak.  

Asbobning  tuzilishi.  Aniqlash  asbobi  yig‗ma  korzinka,  suyuqlik  uchun  sig‗imi  1  l 

bo‗lgan idish, issiqlikni bir me‘yorda (37+20S)  bo‗lishini  ta‘minlovchi qurilmalardan iborat 

---

145 

 

bo‗lib,  korzinkani  tik  holda  5-6  sm  yuqoriga  va  pastga  qarab,  bir  daqiqasiga  28-32  marta 

ko‗tarib  tushiruvchi  elektromexanik  qurilmaga  ulangan  bo‗ladi.  Yig‗ma  korzinka  uzunligi 

77,5  mm,  ichki  diametri  21,5  mm,  devor  qalinligi  2  mm  bo‗lgan  6  ta  shisha  naychalardan 

tashkil topgan. Naychalar vertikal holatda diametri 90 mm va qalinligi 6 mm bo‗lgan, bir-biri 

va  disk  markazidan  bir  xil  masofada  joylashgan  diametri  24  mm  bo‗lgan  6  ta  teshikli,  2  ta 

plastmassa disklar yordamida ushlab turiladi. Pastki diskning ostki yuzasiga zanglamaydigan 

po‗latdan  tayyorlangan,  teshiklarining  o‗lchami  2  mm  bo‗lgan  sim  to‗r  o‗rnatiladi  (agar 

xususiy maqolalarda boshqa ko‗rsatmalar bo‗lmasa). 

 Korzinka  6  ta  yo‗naltiruvchi  plastmassa  disklar  bilan  ta‘minlangan  bo‗lib,  ular  shisha 

naychalar ichiga qo‗yiladi. Diskning umumiy massasi 1,8-2,1 g, diametri 20 mm, balandligi 

10 mm. Disklarning qo‗llanilishi xususiy maqolalarda aytib o‗tiladi.  

 

Aniqlash  uchun  18  ta,  0,5  g  dan  granula  namunasi  olinadi.  Xar  bir  naychaga  1  tadan 

namuna  joylashtiriladi.  Bunda  tekshirishga  olingan  6  ta  namuna  granulaning  hammasi  to‗la 

parchalanishi  va  to‗rdan  o‗tib  ketishi  kerak.  Agar  1-2  ta  namuna  talabga  javob  bermasa 

tekshiruv  qolgan  12  ta  namunada  qaytariladi.  Olingan  18  ta  namunadan  eng  kamida  16  tasi 

to‗liq  parchalanib,  to‗rdan  o‗tib  ketishi  kerak.  Namunalarning  suvda  parchalanish  muddati 

asboblarning tuzilishiga, ishlash jarayoniga, suyuqlik miqdoriga, xaroratga, tebranish tezligiga 

bog‗liq bo‗ladi.