Laboratoriya mashg’ulotlari tuzuvchilar


En=1,01830-0,00004 (T-20)



Download 3,57 Mb.
bet29/62
Sana10.07.2022
Hajmi3,57 Mb.
#767464
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   62
Bog'liq
Fizik kimyo uslubiy tavsiyanoma

En=1,01830-0,00004 (T-20)
200 da u 1,01830 Bga baravar boladi.
Agar kontakt Bnuqtada turganda (17-rasmga qarang) normal elementning elektr yurituvchi kuchi akkumlyatordan to reoxordning B nuqtasigacha masofadagi potensiallar farqini tenglashtirsa, galvanometer strelkasi shkalaning nol ulushi ustida turadi. Bunda:
Eak=En.1000/a (5)
Bu yerda Eak- akkumlyator E.yu.k., bhisobida;
En-normal elementning E.yu.k., b hisobida;

  1. o`lchov chizigìga tortilgan simda AB kesmaning uzunligi, mm hisobida;

1000-AB simining umumiy uzunligi, mm hisobida.
Kontakti o`ngga yoki chapga surilsa, galvanometer strelkasi ham noldan o`ngga yoki chapga siljiydi.
Agar normal element o`rniga tekshirilmoqchi bo`lgan element olinadigan bo`lsa, galvanometr strelkasi yana nolga kelishi uchun kontakt sim bo`ylab surilishi kerak. Buning uchun kontaktni B1 nuqtaga surish zarur bo`lib qolsa,
Eak=Ex . 1000/a2 (6)
bo`ladi;
b unda Ex-tekshirilayotgan elementning E.yu.k., B hisobida;
a1 –simning AB2 kesmasi uzunligi, mm hisobida;
(5) tenglamadan Ek ning qiymati olinib, (6) tenglamaga qo`yilsa:
Ex/En=a1/a
hosil bo`ladi, bundan 200 da
Ex=1,01830 .a1/a (7) kelib chiqadi.
Kompensatsion metod uchun ishlatiladigan galvanometrlar nihoyat sezgir bo`lishi shart, chunki shundagina eng kichik tok kuchini o`lchash mumkin; odatda, bunday galvanometrlarning sezgirligi kamida 10-6 a ga, qarshiligi esa taxminan 1000 om ga yaqin bo`ladi.
Galvanometr o`rniga kapillyar elektrometrdan foydalanish ham mumkin (19-rasm). Kapillyar elektrometr hamma yogi berk ikki qism (1) va (3) dan tuzilgan shisha idish bo`lib,bu idish kapillyar (2) yordamida bir-biriga tutashtirilgan: idishning sharsimon kengaygan keying qismi (4)ga sim (5) ga kavsharlangan, simning klemmasi (6) orqali elektr toki elektrometrdan chiqadi. Kengaygan qismining yarmigacha simob quyilgan. Elektrometrning (3) qismiga ham simob quyolgan, bunda simob kapillyar (2) ga qisman o`tishi kerak. Nay (3) ga sim (7) ulangan, simning klemmasi (8) orqali asbobga tok kelib turadi. (1), (2) va (3) naylarga suyultirilgan sulfat kislota quyib to`ldiriladi. Asbobning yuqori qismida havosi siyraklashtirilgan bo`shliq qoladi.
Elektrometrdan elektr toki o`tganda simobning sirt tarangligi o`zgaradi va kapillyar ichidagi simob menisci joyidan qo`zgàladi. Meniskning qanday o`zgarayotganligi katta qilib ko`rsatadigan shisha yoki gorizontal mikroskopda qarab kuzatiladi. Elektrometrdan tok o`tmayotgan vaqtda simob menisci qo`zgàlmaydi. Shu sababli kapillyar elektrometr sezgir nol asbob sifatida qo`llanilishi mumkin.
Tekshirilishi lozim bo`lgan galvanic elementning E.yu.k.ni o`lchash uchun bu element tegishli ravishda tuziladi. Bunday galvanic element ikkita yarim elementdan foydalanib tuziladi (20-rasm,a),bunda har qaysi yarim element ma`lum elektrod potensialiga ega bo`ladi. Yarim element yon tomonida sifoni (8) bo`lgan kichik shisha idish (1) dan iborat. Tekshirilishi lozim bo`lgan metalldan yasalgan tayoqcha (6) probka (7) orqali idish (1) ga tushiriladi. Shundan keyin sifon (8) olingan metal tuzining eritmasi quyilgan stakanga tushiriladi va eritma rezina nay (5) orqali idish (1) ga surib chiqariladi. Idishga kerakli miqdor eritma chiqarib olingandan keyin qisqich (4) bekitiladi: shunday qilinganda suyuqlik sifon orqali to`kilib ketmaydi.
Ikkita yarim elementdan foydalanib, element tuzish kerak bolib qolsa, yarim elementning sifonlari 20-rasm, b da ko`rsatilgandek, stakan (9) ga botiriladi, stakanga kaliy xloridning to`yingan eritmasi quyilgan bo`ladi: bu eritma oraliq elektrolit rolini o`taydi.
Masalan, agar

Download 3,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   62




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish