Лаборатория машғулотлрининг мавзулари



Download 2,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/33
Sana29.09.2021
Hajmi2,96 Mb.
#189061
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   33
Bog'liq
Raqamli va dasturiy boshqarish УСЛУБИЙ КУРСАТМА

n

U

U

  - nominal faza kuchlanishi [V]; 



p

f

n

1

1



60

 - magnit maydonining aylanish tezligi (sinxron tezlik) [ayl/s]; 



1

1

n



n

n

s

n

n



 - nominal sirpanish [n.b.]; 

)

1



(

2

max



max





m

m

s

s

n

kr

   -  kritik sirpanish [n.b.]; 

p

f

 



2

1

1



 


 - magnit maydonining aylanish tezligi (sinxron tezlik)  [

s

rad

]; 


30

n

 



n





n

 - val aylanishining nominal burchak tezligi [



s

rad

]; 


n

n

n

P

M



- nominal moment [Nm]; 

n

M

m

M

max


max

- maksimal moment [Nm]; 



n

yu

yu

M

m

M

- yurgizish momenti [Nm]; 



n

mex

P

P

)

05



.

0

01



.

0

(



  - mexanik isroflar [Vt]; 



)

05

.



0

01

.



1

(





c

 - keltirish koeffitsiyenti (katta quvvatli asinxron motorlar 

uchun kichik qiymatlar olinadi); 

n

n

n

mex

n

r

s

s

I

P

P

R



1

3



1

2

- rotorning keltirilgan aktiv qarshiligi [Оm]; 



2

2

3



)

1

(



cos

n

mex

r

n

s

I

P

R

C

I

U

R





- statorning aktiv qarshiligi[Оm]; 



n

rs

sr

I

k

C

f

U

L

L

1

2



1

)

1



(

4





-  stator  va  rotorning  keltirilgan  sochilish 

induktivligi [Gn]; 



kr

n

n

s

s

s

pU

M

f

I

f

U

L

max


1

2

1



2

3

2



)

(

cos



1

2





- statorning induktivligi [Gn]; 



sr

m

L

L

L



  - magnitlash zanjirining induktivligi [Gn] . 

Hisoblashlar tugagandan keyin keltirish koeffitsiyenti aniqlanadi 

 

m

sr

L

L

C



1

1

 



 


 

 

 



37 

va  u  avval  qabul  qilingan  S    koeffitsiyent  bilan  taqqoslanadi.  Farq  katta 

bo‗lsa hisoblashlar takrorlanadi. 

Misol: 


Аsinxron  motorni  to‗g‗ridan  to‗g‗ri  ishga  tushirish  va  keyin  unga 

yuklama  berish  sxemasi        19  -  rasmda  ko‗rsatilgan.  Bundan  tashqari  21-

rasmda  valning  burchak  tezligi  va  motor  elektromagnit  momentining 

grafiklari ham keltirilgan. 

 

 

 



 

19 - rasm. Аsinxron motorni to‗g‗ridan-to‗g‗ri ishga tushirish va keyin 

unga yuklama berish sxemasi 

 



 

 

 



38 

 

 



 

 

20 - rasm. Ko‗rsatkichlarni o‗rnatish oynalari 



 


 

 

 



39 

 

21 - rasm. Аsinxron motorini to‗g‗ridan to‗g‗ri ishga tushirish va keyin 



unga yuklama berish 

                                    3. Ishni bajarish tartibi 

 

 

1.  Matlabning  Simulink  dasturi  va  SimPowerSystems  kutubxonasi 



yordamida modelni kiritish rejimi bilan tanishish.  

 

2. Simulinkda asinxron motorini ishga tushirish sxemasini tuzish.   



         3. Modelni ishga tushirish.  

         4.  Motor  valining  burchak  tezligi  va  elektromagnit  momentining 

grafiklarini ossillograf (Scope) yordamida ekranga chiqarish. 

         5.  Model  bajarilishini    to‗xtatib,  motorga  yuklama  berib,  uni  qayta 

ishga tushirish.  

         6. Grafiklarni ekranga  chiqarib, ularning o‗qlaridagi ko‗rsatkichlarni 

sozlash va grafiklarga  nom berish. 

         7. Оlingan natijalarni tahlil qilish va SimPowerSystems kutubxonasi 

boshqa elementlari bilan tanishish.  

 

 




 

 

 



40 

                                   Nazorat savollari 

 

 

1.  Simulink  dasturida  yangi  blok  elementini    qanday  qo‗shish 

mumkin? 

 

2. Simulink modelni ishga tushirish qanday amalga oshiriladi? 



 

3.  Simulink  dasturida  kerakli  grafiklarni  chiqarish  qanday  amalga 

oshiriladi?  

 

9– LАBОRАTОRIYA ISHI 

Maxsus dasturiy vositalardan foydalanish 

Matlab - Simulink dasturiy paketi vositasida ozgarmas tok  motorini 

modellash 

  

 



     1. Ishni bajarishdan maqsad: Matlab- Simulink dasturi yordamida 

o‗zgarmas tok motorini ishga tushirish rejimini  modellashni oʻrganish. 

1. Dastur  yordamida modellashtirish uslubi bilan tanishish.  

2. Modelni kiritish rejimini o‗rganish. 

3.  O‗zgarmas  tok  motorini    motorni  to‗g‗ridan  to‗g‗ri  ishga 

tushirishni tadqiqotlash.  

4.  Matlab  -  Simulink  dasturining  boshqa  imkoniyatlarini  mustaqil 

o‗rganish. 

 

                       2. Ishga oid nazariy tushunchalar 

Oʻzgarmas tok motori (DC Machine) 

 

Piktogrammasi: 

 

 



22 - rasm. Ozgarmas tok motori piktogrammasi 

 

Vazifasi: O‗zgarmas tok elektr motorini modellaydi. 

Modelning  A+  va  A-  portlari  motor  yakor  chulg‗amining  chiqishlari, 



F+  va  F-  portlar  esa  qo‗zg‗atish  chulg‗amining  chiqishlari  bo‗lib 

hisoblanadi.  TL  porti  harakatlanishga  qarshilik  momentini  uzatish  uchun 




 

 

 



41 

mo‗ljallangan. Chiqish porti m da to‗rtta elementdan iborat bo‗lgan vektor 

signal  shakllanadi:  tezlik,  yakor  toki,  qo‗zg‗atish  toki  va  mashinaning 

elektromagnit momenti. 

O‗zgarmas tok motori modelining sxemasi 23 - rasmda ko‗rsatilgan. 

 

 



 

23 - rasm. O‗zgarmas tok motor modelining sxemasi 

 

Motorning  yakor  zanjiri  ketma  -  ket  ulangan  Ra  –  yakor  zanjirining 



aktiv  qarshiligi,  La  –  yakor  zanjirining  induktivligi  va  E_FCEM  –  yakor 

chulg‗amining  EYUK  (boshqariluvchi  kuchlanish  manbasi)  dan  iborat. 

Yakor chulg‗amining EYUK si quyidagi ifodaga asosan hisoblanadi: 

 





E



K

E

 

 



bu yerda:  

- yakor chulg‗amining EYUK si, 

ω - elektr motor valining aylanish tezligi, 

E

K

- EYUK va tezlik orasidagi proporsionallik koeffitsiyenti. 

EYUK  va  tezlik  orasidagi  proporsionallik  koeffitsiyenti  Аsinxron 

motorning qo‗zg‗atish chulg‗amidagi tokning kattaligiga bog‗liq: 

 



 

 

 



42 

f

of

E

I

L

K



 

 

bu yerda: 



of

L

  -  yakor  chulg‗ami  va  qo‗zgʻatish  chulgʻami  orasidagi  o‗zaro 

induktivlik, 

f

I

 -  motorni qo‗zg‗atish chulg‗amidagi tok.  

Motorning  qo‗zg‗atish  chulg‗ami  uning  Ra  -  aktiv  qarshiligi  va  La  – 

induktivligi sifatida keltirilgan.  

Modelning  mexanik  qismi  motor  valining  aylanish  tezligini  quyidagi 

ifodaga asosan hisoblaydi: 

)

(

L



e

T

sign

B

dt

d

J

T





 

bu yerda: 



e

T

- motorning elektromagnit momenti, 



B

- qayishqoq ishqalanish koeffitsiyenti, 



L

T

- quruq ishqalanish koeffitsiyenti. 

Modelning  mexanik  qismi  integrator,  uzatish  koeffitsiyenti 

J

1

  bo‗lgan 



kuchaytirgich, jamlagich va ko‗paytirgichdan iborat. 

Motor  elektromagnit  momentining  kattaligi  quyidagi  ifodaga  asosan 

hisoblanadi: 

 

a



T

e

I

K

T



 

  

bu yerda: 



a

I

 - yakor toki, 



T

K

  -  elektromagnit  moment  va  yakor  toki  orasidagi  proporsionallik 

koeffitsiyenti. Kattaligi bo‗yicha 

T

K

 koeffitsiyent 



Е

K

  koeffitsiyentga teng. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 


 

 

 



43 

                              Korsatkichlarni ornatish oynasi

 

 



24 - rasm. Ko‗rsatkichlarni o‗rnatish oynasi 

 

Ko‘rsatkichlar: 

Armature resistance and inductance [Ra (ohms) La (H) ]: 

[Yakor zanjirining aktiv qarshiligi Ra (Оm) va induktivligi La (Gn)]. 

Field resistance and inductance [Rf (ohms) Lf (H) ]: 

[Qo‗zg‗atish  zanjirining  aktiv  qarshiligi  Rf  (Оm)  va  induktivligi  Lf 

(Gn)]. 


Field - armature mutual inductance Laf (H) : 

[Motorning  yakor  zanjiri  va  qo‗zg‗atish  zanjiri  orasidagi  o‗zaro 

induktivlik (Gn)]. 

Total inersiya J (kg*m

2

): 


[Motorning  inersiya momenti J (kg*m

2

)]. 



Viscous friction coefficient Bm (N.m.s): 


 

 

 



44 

[Qayishqoq ishqalanish koeffitsiyenti Bm (N.k)]. 

Coulomb friction torque Tf (N.m): 

[Reaktiv qarshilik momenti Tf (N  ּm)]. 

Initial speed (rad/s) : 

[Motor valining boshlang‗ich burchak tezligi (rad/s)]. 

Mustaqil  qo‗zg‗atishga  ega  bo‗lgan  o‗zgarmas  tok  motorining  

ko‗rsatkichlarini uning katalog  ma‘lumotlari bo‗yicha  quyidagi ifodalarga 

asosan aniqlash mumkin : 

 

q



q

q

R

U

I

 



n

n

n

n

n

n

P

P

M



30



 

q

n

n

n

n

I

r

U

P

I



2

2

 



2

2

)



5

2

(



R

R

L

L

q

q



 

2

2



2

2

2



2

2

)



5

2

(



n

n

n

I

R

P

L

J



 

n



mwx

P

2



T

f



 

2

2



n

m

Pmex

B



 

 

bu yerda: 



q

I

- qo‗zg‗atish chulg‗amining toki, 



q

U

- qo‗zg‗atish chulg‗amining kuchlanishi, 



q

R

- qo‗zg‗atish chulg‗amining aktiv qarshiligi, 



q

L

- qo‗zg‗atish chulg‗amining induktivligi, 



n

I

2

- yakor chulg‗amining nominal toki, 



n

U

2

- yakor chulg‗amining nominal kuchlanishi, 



2

R

- yakor chulg‗amining aktiv qarshiligi, 



n

M

- nominal moment, 



n

P

- nominal quvvat, 



n

n

- yakorning nominal aylanish tezligi (ayl/daq), 



n

- yakorning nominal aylanish tezligi (rad/s), 



mex

P

- mashinaning umumiy mexanik isroflari. 




 

 

 



45 

Yakor  zanjirining  induktivligini  quyidagi  formulaga  asosan    aniqlash 

mumkin: 

P

n

I

U

n

n

n

C

L

2

2



2

 



 

bu yerda: 



S = (1-2,5)  kompensatsion  chulg‗amli  motor  uchun  (katta  qiymat 

tezligi past motorlar uchun), 



= 6 kompensatsiyalanmagan motor uchun, 

p – qutb juftliklarining soni. 

 

1 - misol: 



Uch  pog‗onali  ishga  tushirish  qurilmasi  (Motor  Starter  bloki) 

yordamida motorni yurgizish sxemasining modeli 15 - rasmda keltirilgan. 

Rasmda  motorning  tezligi  va  elektromagnit  momentining  vaqt  bo‗yicha 

o‗zgarish grafiklari va grafik qurgich bloki XY-Graph yordamida olingan 

mashinaning  dinamik  xarakteristikasi  ham  keltirilgan.  Modelda  tezlikka 

bog‗liq  bo‗lgan  mashinaning  harakatlanishiga  qarshilik  momenti  Gain 

kuchaytirgich yordamida hosil qilingan.  

 

Machines  kutubxonasida  o‗zgarmas  tok  motorining  diskret  model  - 



Discrete DC_Machine ham mavjud. U yuqorida ko‗rib o‗tilgan modeldan 

diskret uzatish funksiyasiga ega bo‗lgan bloklardan foydalanilganligi bilan 

farq qiladi. 

 

 



 

 

 



46 

 

 

25 - rasm. Uch pog‗onali ishga tushirish qurilmasi (Motor Starter 

bloki) yordamida motorni yurgizish sxemasining modeli 



 

 

 


 

 

 



47 


Download 2,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish