TOPSHIRIQLAR
1*. Quyoshning yuqori kulminatsiya momentigagi soat ko‘rsatishlari
bo‘yicha o‘rtacha, poyas va dekret vaqtlarining soat tuzatmalarini aniqlang:
Variantlar
|
Sana
|
Shaharlar
|
Soat ko‘rsatishi
|
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
|
19 yanvar………
8 fevral.……..
23 fevral.……..
5 mart.………..
21 mart.………..
30 mart.………..
1 may………..
17 may………..
|
Dnepropetrovsk …………..
Qo‘qon ……………………..
Oryol………………………..
Toshkent…………………...
Petrozavodsk ……………...
Ufa ………………………...
Moskva …………………….
Krasnovodsk ………………
|
11h 48m 52s
12h 09m 21s
11h 51m 07s
12h 13m 42s
11h 40m 22s
12h 15m 05s
11h 47m 29s
12h 21m 35s
|
2. Xronometrning sutkalik va soat yurishlarini, uning T vaqt momentidagi soat tuzatmalari bo‘yicha aniqlang:
Vari-
antlar
|
Sana
|
T
|
u
|
Vari-
antlar
|
Sana
|
T
|
u
|
1)
2)
3)
4)
|
2 yanvar
3 yanvar
5 yanvar
17 avgust
19 avgust
21 avgust
20 aprel
22 aprel
23 aprel
7 noyabr
8 noyabr
10 noyabr
|
12h0m0s
12h0m0s
12h0m0s
15h0m0s
15h0m0s
15h0m0s
19h0m0s
19h0m0s
19h0m0s
10h0m0s
10h0m0s
10h0m0s
|
+9m 22s
+9m24s
+9m28s
- 2m35s
- 2m38s
- 2m41s
+5m10s
+5m02s
+4m58s
- 7m02s
- 6m59s
- 6m53s
|
5)
6)
7)
8)
|
16 iyun
18 iyun
20 iyun
4 fevral
6 fevral
7 fevral
24 oktyabr
25 oktyabr
27 oktyabr
9 may
11 may
13 may
|
23h0m0s
23h0m0s
23h0m0s
8h0m0s
8h0m0s
8h0m0s
16h0m0s
16h0m0s
16h0m0s
20h0m0s
20h0m0s
20h0m0s
|
+ 0m10s
+ 0m03s
- 0m04s
- 0m14s
- 0m04s
+ 0m01s
+ 4m18s
+ 4m21s
+ 4m27s
- 2m58s
- 3m01s
- 3m04s
|
3. O‘sha (oldingi banddagi) xronometrning quyidagi soat ko‘rsatishlariga ko‘ra aniq vaqtni hisoblang:
1) 5 yanvar, Ts=0h05m26s; 2) 19 avgust, Ts=2h58m11s;
3) 21 aprel, Ts = 7h52m33s; 4) 9 noyabr, Ts = 21h57m40s;
5) 19 iyun, Ts=11h56m05s; 6) 5 fevral, Ts=20h03m52s;
7) 26 oktyabr, Ts=4h02m19s; 8) 10 may, Ts = 8h01m38s.
4*. Moskva vaqti bilan yuruvchi xronometrning o‘rtacha, poyas va dekret vaqtlarinig soat tuzatmalarini quyidagi shaharlar uchun aniqlang:
1) Xabarovsk; 2) S-Petrburg;
3) Tbilisi; 4) Oxotsk;
5) Kiev; 6) Sretensk;
7) Krasnovodsk.
5*. Moskvadan berilayotgan 19-kengaytirilgan soat radiosignalining aniq vaqt momentidagi soat ko‘rsatishi bo‘yicha quyidagi shaharlarning soat tuzatmalarini aniqlang:
1) Omskda, Ts = 22h03m; 2) Ulan-Udeda, Ts =23h56m;
3) Sretenskda, Ts = 1h05m; 4) Vladivostokda, Ts = 1h52m;
5) Eniseyskda, Ts = 23h04m; 6) Chitada, Ts = 23h58m;
7) Nerchinskda, Ts =1h06m; 8) Blagoveshenskda, Tch = 1h57m.
6*. Yulduz xronometrining tuzatmasini, yulduzlarning yuqori kulminatsiya momentidagi ko‘rsatishiga ko‘ra aniqlang:
1) Savrning -si, Ss = 5h29m28s; 5) Sumbulaning -si,Ss =21h42m15s;
2) Arslonning -si, Ss =10h12m33s; 6) Kitning -si, Ss = 0h21m18s;
3) Xukizboqarning -si, Ss=13h56m41s; 7) Gerkulesning -si, Ss=17h16m31s;
4) Gidraning -si, Ss = 8h31m48s; 8) Kosaning -si,Ss =11h02m23s.
7*. O‘sha xronometrning ko‘rsatishini yulduzlar quyi kulminatsiya holatidagi momentlar uchun aniqlang:
1) Oqqushning -ni; 2) Perseyning -si;
3) Orionning -si; 4) Andromedaning -si;
5) Qarg‘aning -ni; 6) Iloneltuvchining -si;
7) Kemaning -si; 8) Baliqning -si.
8. Yulduzlarning ekvatorial koordinatalarini ularning yuqori kulminatsiyadagi zenit masofalariga ko‘ra hisoblang. Bunda xronometr yordamida olingan yulduz vaqti va kechasi kuzatishlardan olingan us tuzatmadan foydalaning.
Variant-lar
|
Shahar
|
us
|
Ss
|
z
|
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
|
Toshkent…………
S-Peterburg ………..
Odessa ……..………
Moskva …………….
Ashxabod……………
Qozon ……………..
Tbilisi….…………….
Gorkiy.………………
|
- 2m52s
+ 1m19s
- 3m16s
+ 0m51s
- 1m06s
+ 3m21s
- 0m28s
+ 2m52s
|
17h33m13s
19h15m25s
20h14m04s
23h36m02s
19h10m11s
21h20m42s
18h17m59s
21h27m12s
17h45m20s
19h17m06s
18h39m18s
22h05m50s
17h08m05s
20h40m16s
18h52m41s
22h45m47s
|
7818 S
2616 N
7236 S
1725 N
6733 S
1554 N
5838 S
1436 N
7748 S
1532 N
8243 S
210 N
5721 S
324 N
7726 S
937 N
|
9*. Yulduz xronometrining Ss ko‘rsatish momentida MDH xududidagi ekspeditsiya Grinvichdan aniq T0 radiosignalini qabul qildi. Yulduzlarning yuqori kulminatsiya momentidagi z zenit masofalarida o‘sha xronometrning ko‘rsatishi Ss bo‘lgan ekspeditsiyaning geografik koordinatalarini aniqlang:
Variant-lar
|
Sana
|
Ss
|
T0
|
Yulduz
|
z
|
Ss
|
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
|
12. X
30.III
20.IV
15.II
10.XI
18.V
19.IX
2.XII
|
20h57m44s
7h04m57s
2h03m07s
2h58m18s
14h48m41s
6h09m27s
20h06m32s
16h54m58s
|
21h0m0s
19h0m0s
12h0m0s
18h0m0s
15h0m0s
12h0m0s
20h0m0s
17h0m0s
|
Aravakashning -si
Katta Ayiqning -si
Katta Ayiqning -si
Katta Ayiqning -si
Kursining -ni
Ajdahoning -si
Kursining -si
Perseyning -si
|
840 S
547 N
606 S
312 N
737 S
354 N
521 S
206 N
|
23h35m05s
7h26m30s
3h42m54s
5h29m23s
16h34m14s
6h56m51s
21h16m39s
18h18m48s
|
10. Yuqori va quyi kulminatsiya momentidagi biror yulduzning o‘zgarish holati va Moskvadan 12h00m00s da yuborilgan aniq vaqt radiosignali bo‘yicha Tm o‘rtacha vaqt momentlarini qabul qilgan joy (punkt)ning geografik koordinatalarini aniqlang:
1) hyu = 68 32 S, zq = 78 52, Tm = 13h 32m 23s;
2) zyu = 12 54 N, hq = 45 20, Tm = 19h 05m 22s;
3) zyu = 36 40 S, zq = 77 44, Tm = 17h 57m 12s;
4) hyu = 83 27 N, hq = 60 51, Tm = 13h 48m 17s;
5) zyu = 15 15 S, hq = 25 47, Tm = 14h 28m 35s;
6) hyu = 88 41 N, zq = 50 15, Tm = 11h 51m 30s;
7) hyu = 57 50 S, hq = 21 36, Tm = 16h 43m 50s;
8) zq = 9 11 N, zq = 49 25, Tm = 15h 17m 42s.
11. Agar Quyoshning haqiqiy tush paytidagi balandligining koordinatalari sekstant yordamida o‘lchangan va bu momentdagi dunyo vaqti bo‘yicha yuruvchi hamda u0 tuzatmaga ega xronometrning ko‘rsatishi ma’lum bo‘lsa, geografik globusdan tekshirish olib borayotgan kemaning turgan rayonini ko‘rsating.
Variantlar
|
Sana
|
hyu (zenitdan janubga)
|
T0
|
u0
|
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
|
28 mart
3 fevral
3 oktyabr
5 noyabr
10 oktyabr
27 iyun
29 may
16 avgust
|
40 23
29 46
41 47
24 37
35 10
41 52
39 28
35 05
|
2h 08m,3
10h 02m,3
8h 41m,9
1h 01m,8
13h 59m,4
9h 13m,7
1h 20m,8
23h 38m,1
|
- 4m,6
+3m,2
- 7m,1
+ 6m,6
- 1m,8
+ 8m,5
- 2m,7
+ 5m,3
|
Do'stlaringiz bilan baham: |