Laboratoriya ishlari

Asosiy tamoyillar

Mazkur tajribada soda zanjirda tranzistor kalit sifatida qo’llanilgan. Buning uchun tranzistorning baza-emitter o’tishi I_В toki bilan boshqarilishi lozim. Bu jrayonni indikator lampalar ko’rsatib turadi.

Tranzistorning tok bo’yicha kuchaytirish koeffitsiyenti quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:

Tajribaning birinchi qismida kalitni baza toki bilan ochish o’rganiladi. Tashqi maydon yo’nalishi baza-emitter yo’nalishi bo’yicha to’g’ri o’tishga mos kelgani uchun bu yo’nalishda tok o’tadi. Kollektor-emitter qarshiligi eng kichik qiymatda bo’lgani uchun bu yo’nalishda kuchlanishlar tushuvi juda kichik bo’ladi.

Tajribaning ikkinchi qismida o’zgaruvchan qarshilik bilan kalit ishchi nuqtasini topamiz. O’zgaruvchan qarshilik va fototranzistorlar birgalikda kuchlanish taqsimlagichini tashkil qiladilar. U_BE kuchlanish shunday tanlanganki kuchlanishning bu qiymatida tranzistor baza-emitter yo’nalishi bo’yicha yopiq. Fotorezistorga kuchsiz yorug’lik tushganida fotorezistor qarshiligi va bazadagi kuchlanish ortadi. Bu o’z navbatida kalitning ochilishiga va tranzistor va indikaor orqali tok o’tishiga olib keladi.

Tajribaning uchunchi qismida termorezistordan (musbat harorat koeffitsiyentli termorezistor) foydalanamiz.

O’rganilayotgan zanjirlar turli avtomatik qayta ulagichlar va ikki kaskadli rostlagichlarda qo’llaniladi. Shu usulda tranzistorlar induktiv (elektromagnit) relelar o’rnida qollanilishi mumkin.