Laboratoriya ishi. Web-muharrirlarda elektron qo’llanma yaratish

---

Laboratoriya ishi. Web-muharrirlarda elektron qo’llanma yaratish 
 
 Ish haqida nazariy ma’lumot: 
Windows muhitida 
Notepad, TextPad, Sublime, EdutPlus
va boshqa matn 
muharrirlari yordamida HTML kodlarni yozish mumkin.
HTML hujjatni yaratishga mo’ljallangan maxsus dasturlarda HTML kodlarni 
WYSIWYG tеxnologiyasi (
What You See Is What You Get 
– nimani ko’rsang 
o’shani olasan
) asosida yaratish mumkin. Bu dasturlar yordamida foydalanuvchi 
HTML teglari va elеmеntlarini oddiy matn muharrirlaridеk yozadi. Masalan 
TurboSite
dasturi.
TurboSite
- bu veb-saytlar va elektron darsliklar yaratish uchun mo’ljallangan 
bepul dastur.
TurboSite dasturidan foydalanib siz bir necha daqiqada 
sharhlar, fikr-
mulohazalar shakllari, videofayllar va JavaScript-testlar
ni qo’shib HTML-sayt 
yoki elektron darslik yaratishingiz mumkin.
Dasturni ishlatish juda oson, dasturlash tillari va HTML teglari bo'yicha 
qo’shimcha bilimlarni talab qilmaydi. TurboSitedan foydalangan holda yaratilgan 
veb-sayt yoki elektron darslik istalgan operatsion tizimda, har qanday zamonaviy 
brauzerda ishlaydi va uni har qanday xostingga yuklash mumkin.
Ishni bajarish uchun uslubiy ko’rsatmalar: 
Elektron majmua yaratish
uchun barcha kerakli ma’lumotlar to’planadi. 
Uning taxminiy loyihasi ishlab chiqiladi. Loyihasini ishlab chiqish jarayonida 
uning dizayniga alohida etibor qaratish kerak. Yani o’tkir ranglarning ko’pligi, 
ma’lumotlarni betartib joylashishi, qidiruv tizimining yo’qligi va boshqa shu kabi 
jihatlar elektron majmuadan foydalanuvchilarni bezdiradi.
TurboSite dasturi ishga tushirilganda oynada ikkita tugma paydo bo’ladi. 
1.
Создать проекть
, 2.
Открыть проект
. 1-tugma yangi proekt hosil qilishda 
foydalaniladi. 2-tugma oldindan mavjud proektni ochish uchun ishlatiladi. Yangi 
proekt hosil qilayotganda ish stolida yangi papka yaratib shu papkaga saqlash 
tavsiya etiladi. Demak yangi proekt ishga tushgach 
Параметры сайта
tabshetiga 
o’tiladi (11-rasm).
Bu oynada 
Заголовок сайта
qismiga Elektron majmua nomi kiritiladi. 
Bundan tashqari boshqa qismlarida o’zgartirishlar kiritish mumkin.
Ishning maqsadi:
 Talabalarga web-muharrirlarda elektron majmua yaratishni 
o’rgatish.
Vazifa:
TurboSite dasturida elektron majmua yaratish.

---

11-rasm. Sayt parametrlari oynasi. 
Шаблон 
tabshetida dastur kutubxonasida mavjud tayyor sayt shablanlaridan 
biri tanlanishi kerak. Tanlanmagan holatda Automohost nomli shablon 
o’zlashtiriladi. Mustasno holatda internetdan yangi shablon yuklab olish ham 
mumkin. 
 
Keyingi bosqichda 
Страницы
tabshetiga o’tiladi. Bu oyna TurboSite 
dasturining ishchi sohasi hisoblanib, sahifaga o’zgartirish kiritishlar shu joyda 
amalga oshiriladi (12-rasm).
12-rasm. Sayt sahifalari oynasi. 
Elektron majmua uchun sahifa qo’shish
Добавить
tugmasini bosiladi. 
Заголовок qismida sahifalarga nom beriladi. Qo’shilgan har bir sahifaning ish 
maydoniga ma’lumotlar tashlanadi. Ma’lumotlar visual muhitda to’ldiriladi. Bunda 
video, rasm 
va 
ssilkalar 
uskunalar paneli oqali to’g’ridan-to’g’ri qo’yish mumkin. Bundan tashqari obektni 
Tabshetlar 
Sayt sarlavhasi 
2. Ish maydoni 
3. Sahifalar 
1. Sahifa nomlanishi 
4. Sahifa qo’shish 
5. Sahifa saqlash 

---

chapda va o’ngdan tekislash, markerlash, shirftlari va rangini o’zgartirish
ham 
mumkin.
Turbo Site dsturida test yaratish
uchun 
Страницы
tabshetidagi 
Параметрь страницы 
tabshetiga o’tiladi. Bu oynadan 
Создать 
tugmasi bosiladi. 
Natijada SimpleTest Builder nomle yangi oyna hosil bo’ladi (13-rasm). 
13-rasm. Test yaratish oynasi.
Bu oynaning 
Задания
tabshetiga o’tiladi. Oyna uch qismga ajratilgan bo’lib, 
chap tomonda 
belgisini bosish orqali yangi savollar kiritiladi. 
 Текст задания 
oynasiga savollar kiritiladi. 
Варианты ответа 
oynasiga javob variantlari 
kiritiladi. Masalan: 
Printerning nechta turi mavjud? 
*3 
4 
2 
1 
Albatta to’rtta variantdan birini oldida * belgisi bo’lishi shart. Bu to’g’ri javob 
shu ekanligini bildiradi. 
Testlar, videolar, matnlar, rasmlar, jadvallar, animatsiyalar bilan sahifalar 
metodik dizayn asosida yaratib olingach 
Генерировать сайт 
tugmasi bosib ish 
stolida ochilgan papkaga saqlab olinadi.
Mavzu yuzasidan topshiriqlar:
1.
TurboSite dasturida test yarating.
2.
TurboSite dasturida web sahifa yarating. 
3.
TurboSite dasturida pedagogik dasturiy vositalar fanidan elektron 
darslik yarating. 

---