Laboratoriya ishi№ tovushning havoda tarqalish tezligining rezonans usuli orqali aniqlash tajribaningmaqsadi

 
Tajribaning o’tkazish tartibi 
1 – rasmda ko’rsatilgan tajriba qurilmasini yig’ing. 
Sensor-CASSY qurilmasini kompyuterga ulang va pomyuterdan CASSY 
Lab 2 dasturini ishga tushiring. 
Dasturdan kerakli laboratoriya mavzusini tanlab, uni yuklang. 
Mikrofon va karnay orasidagi masofani o’lchab uni dasturdagi 
S
ga kiriting. 
tugmasi orqali kiritgan masofa 
S
uchun tovushning hona haroratidagi 
tezligini aniqlaymiz. Bunda tovushning karnaydan mikrofongacha bo’lgan 
masofani qancha vaqtda bosib o’tishini dastur yordamida avtomatik aniqlanadi. 
Har bir masofa uchun bir necha marta tajribani takrorlang. 
Tajribani boshqa masofalar uchun ham takrorlang. Karnay va mikrofon 
ko’ndalang kesim yuzalari har doim bir biriga parallel bo’lishini ta’minlang. 
Tajribani haroratni oshirib yuqoridagi bandlarni takrorlang.Haroratning har 
bir 5
0
C qiymatlari uchun tovush tezliklari uchun bajaring. Bunda havoni qizdirish 

---

uchun ulangan qizdirgich 12 V va 3,5 A dan yuqori bo’lmagan elektr tarmog’iga 
ulash tavsiya etiladi. 
Haroratning 80
0
C dan yuqori bo’lmagan qiymatlari uchun o’lchashlarni olib 
boorish tavsiya etiladi. 
 
 
NAZORAT SAVOLLARI. 
 
1.
Yassi to`lqin deb nimaga aytiladi? 
2.
Kogerent to`lqin deb nimaga aytiladi? 
3.
Kvinke asbobiga hosil qilingan to`lqin qanday(bo`ylamako`ndalang yoki 
sferik) to`lqin? 
4.
To`lqin interfrensiyasi deb nimaga aytiladi? Unda maksimum va minimum 
bo`lish shartini tushuntiring? 
5.
Ikkita kogerent to`lqin qo`shilib minimum hosil qilingan hol uchun energiya 
saqlanish qonunini tushuntiring? 
6.
Tovush amplitudasi intensivligi energiyasi kattaliklarini tavsiflang? 
7.
Tovush qattiq jismlarda qanday tarqaladi? 
8.
Nima uchun tovushning havodagi tarqalish tezligi uning temperaturasiga 
bog`liq ? 
9.
Tovush tezligining aniqlashning qanday usullarini bilasiz?