Laboratoriya ishi gips asosida bog’lovchi maxsulotlar olish ishdan maqsad

Laboratoriya ishi
GIPS ASOSIDA BOG’LOVCHI MAXSULOTLAR OLISH
Ishdan maqsad: Mineral o’g’itlar chiqigndisi bulgan fosfogipsdan bog’lovchi mahsulotlar olish texnologiyasi jarayonini o’rganish.
Tajriba utkazish uchun kerakli buyumlar, jihozlar va reaktivlar.
1.Quritish shkafi.
2.CHinni xovoncha.
3.№008 elak.
4.Qozoncha yoki tovacha.
5.Qumli laboratoriya xammomi.
6.Elektr plitkasi yoki gaz gorelkasi.
7.Metall gilzali termometr.

Ishni bajarish tartibi.

Laboratoriya sharoitida mineral o’g’itlar chiqindisi bo’lgan fosfogipsdan bog’lovgi maxsulot – qurilish gipsi olish uchun oldindan quritish shkafida biroz quritib olingan fosfogipsni laboratoriya tegirmonida yoki chinni xovonchada GOST 125-70 talablariga mos keladigan darajagacha maydalanadi. Sungra №008 elakdan 15% qoldiq qolguncha utkaziladi. Sungra quritish shkafiga joylashtirilib 50-95⁰C xaroratda 2-3 soat davomida muntazam aralashtirilib turgan holda quritiladi. Quritish vazni doimiy holga kelguncha davom ettiriladi. Quritish natijasida fosfogips gigroskopik namlikdan quritiladi va bog’langan suv miqdorini aniqlaymiz. Nazariy jixatdan, bog’langan suv 20,93% ni tashkil qiladi, bu esa o’z navbatida ikki molekula suvga to’g’ri keladi. Amalda turli aralashmalar mavjud bo’lganligi sababli bog’langan bog’langan suv miqdori nisbatan kam bo’ladi.

Yaxshilab maydalangan va quritilgan fosfogips gaz yoki elektr plitkasi yordamida qizdiriladigan qozoncha (tovacha) ga, solib qumli laboratoriya hammomiga joylashtiriladi va asta sekin qizdirib pishiriladi.
Pishirish davomida fosfogips kukuni xarorati termometr yordamida ulchab turiladi. Termometr metall gilzaga urnatilib, uning yordamida fosfogips tez-tez aralashtirib turiladi.
SHunday qilib gilzadagi termometr bir vaqtda aralashtiruvchi va xaroratni ulchovchi vazifasini bajaradi.
Pishirish davrida xarorat 150-160⁰C dan oshib ketmasligiga e‘tibor berish kerak. Buning uchun gorelka alangasini uzgartirib turiladi yoki elektr plitkasi vaqti – vaqti bilan uchirib – yoqilib turiladi. (xarorat avtotransformator yerdamida elektr plitkaga tegishli kuchlanish berish bilan boshqarib turilsa xam buladi). Pishirish 2 soat davom etadi. Sungra bog’langan (gidrat) suvni aniqlanadi. Nazariy jihatddan bog’langan suv 6,21% bulishi kerak.

Olingan natijalar jadvalda qayd qilinadi.

Pishirish vaqtining davomiyligi	30 min.	60 min.	90 min	120 min.
Maxsulotning og’irligi

Xisobot tuzish.

-ishni bajarish uchun topshiriq.
-tajribaning qisqacha bayoni.
-tadqiqot ishlarining natijalari xisobi.
-tadqiqot natijalaridan chiqqan xulosalar.

Adabiyotlar.

1. Yu. M. Butt, V.V. Timashev i drugie «Praktikum po ximicheskoy texnologii vyajuhix materialov»

2. T.A Otakuziev, E.T Otakuziev «Bog’lovchi moddalar» Toshkent-2002 y.