Laboratoriya ishi №7 Elektrolit eritmalar. Tuzlar gidrolizi Ishning maqsadi

---

Laboratoriya ishi № 7 
Elektrolit eritmalar. Tuzlar gidrolizi 
Ishning maqsadi
: elektrolitik dissotsiyalanish nazariyasining asosiy qoidalarini 
o`zlashtirish va elektrolit eritmalarida boradigan jaryonlarni o’rganish.Suvning ionlari 
ko’paytmasi vodorod ko’rsatkich, indikatorlar tushunchalari bilan tanishish, har xil tuzlarning 
gidrolizi va gidrolizlanish darajasiga ta’sir etuvchi faktorlar bilan tajribada tanishib chiqish. 
Reaktivlar:
H
2
O-distillangan suv, shakar, NaCl-natriy xlorid, CH
3
COOH-sirka kislotasi 
(kontsentrlangan), CH
3
COONa- natriy atsetat NH
4
OH-ammoniy gidroksid, indikator- 
fenolftalein, CaCO
3
-marmar bo’lakchasi, HCl-xlorid kislota, FeC1
3
-temir (III)xlorid (qizg’ish 
qo’ng’ir rangli eritma), Na
2
SiO
3
-natriy silikat (rangsiz eritma), H
2
SO
4
-sulfat kislota eritmasi 
rangsiz eritma, 2 n li KOH rangsiz eritma, BaCl
2
-bariy xlorid tuzi ransiz eritma, Na
2
CO
3
-natriy 
karbonat tuzi (rangsiz eritma), Pb(NO
3
)
2
-qo’rg’oshin(II) nitrat tuzi, NaI-natriy yodid tuzi , NaCl-
natriy xlorid rangsiz eritma, Na
2
CO
3
-natriy karbonat tuzi rangsiz eritmasi,shakar, AICl
3
-
alyuminiy xlorid, indikator- fenolftalein (rangsiz eritma), lakmus eritmasi , ZnCl
2
-rux xlorid tuzi
, Bi(NO
3
)
3
-vismut nitrat tuzi pushti rangli eritma.
Asbob uskunalar:
Elektr o’tkazuvchanlikni o’lchovchi asbob, menzurka, stakanlar, 
shisha tayoqcha, elektrodlar, probirka.Menzurka, stakanlar, shisha tayoqcha, probirka, spirt 
lampasi. 
Tajriba 1. 
 Eritmalarning elektr o’tkazuvchanligini aniqlash. 
11-rasm . Elektr o’tkazuvchanlikni o’lchovchi asbob. 
Tajriba 11- rasmda tasvirlangan abobda bajariladi. Asbob stakandan (1), ketma-ket ulangan 
elektrodlardan (3) , elektrodga ulangan izolyatsiyalangan simdan (4), elektr lampochkadan (5), 
ebonit qopqoqdan (2) va stakan hamda lampa o’rnatilgan dasgoxdan (6) iborat.

---

a) Stakanga 40-50 ml distillangan suv quyib, asbobni tok manbai bilan vilka (7) orqali 
ulang. Lampochka yonadimi? Endi suvga ozgina shakar soling va aralashtirib , lampochka 
yonishini kuzating. Keyin suvga ozgina osh tuzi kristallidan soling va lampochka yonganini 
kuzating. Bu xolda eritma elektr tokini o’tkazadimi? Sababini tushuntiring. Tajribadan so’ng 
asbobni tok manbaidan uzib, elektrodlarni distillangan suv chayqab qo’ying.
b) Bu tajribada ko’rsatilgan asbobga 40-50 ml kontsentrlangan sirka kislota(CH
3
COOH) 
eritmasidan quying va unga elektrodlarni tushuring. Asbobni tok manbaiga ulang. Lampochka 
yonadimi ? Sirka kislotaga asa sekin disilangan suv qo’shib, uni suyultira boshlang. Nima 
kuzatiladi ? Nima uchun sirka kislotaning elektr o’tkazuvchanligi suyultirish bilan o’zgaradi ?