Лаборатория иши №5

NAZORAT SAVOLLARI
1.Qanday jarayon eterifikatsiya deb ataladi?
2.Qanday murakkab efirlardan inson oziq-ovqat sifatida foydalanadi?
3.Sirka kislotasining butil spirti bilan eterifikatsiyasida qanday katalizator ishlatiladi?
4.Reaksiya tenglamasi?
5.Efirning nazariy chiqishi qanday hisoblanadi?
ADABIYOTLAR
1. Muxlenov I.P. Praktikum po obщey ximicheskiy texnologii. M. Vыщ. shkola.1973.
2.Volfkovich S.I. Obщaya ximicheskaya texnologiya M.L.Gosximizdatelstvo. 1963.
3.Feyxsfel V.O. Ruban V.L. Laboratornыy praktikum po texnologii osnovnogo organicheskogo sinteza M:L. Ximiya. 1966.
LABORATORIYA ISHI №4
EKSTRAKSION FOSFAT KISLOTA
Ishdan maksad: Fosfat kislotasini fosfarit (apatit)ni H2SO4 yordamida ekstraksiyalash usuli bilan olish sharoitini amalda o‘rganish.


Nazariy qism
Fosfat kislotasi termik yoki fosfatlarni sulfat kislotasi yordamida to‘lik parchalanishi natijasida hosil bo‘ladi. Apatitni sulfat kislotasi ta’sirida to‘lik parchalanishini quyidagi tenglamada ko‘rsatilgan:

Ca5F(PO4)3 +5H2SO4 = 5CaSO4 + 3H3PO4 +HF

Bunda xom ashyo tarkibiga kiruvchi boshqa mineral xom ashyo parchalanadi. Amaliyotda fosfatlarni parchalash uchun H₂SO₄ga H₃PO₄ (suyultirilgan eritmasi) qo‘shiladi.

Ishni bajarish tartibi
Fosfat kislotasi hosil bo‘lishi bilan boradigan fosfatni parchalanish jarayonini hajmi 1-2 l bo‘lgan stakanda olib boriladi, aralashtirgich o‘rnatiladi. Kerakli xaroratgacha qizdirish uchun stakanni suv hammomi yoki elektroplitkaga qo‘yiladi. Aralashtirgich ishga tushiriladi va ma’lum vaqt aralashtiriladi. Jarayon so‘ngida olingan pulpa filtrlanadi.
Chinni havonchaga 100-200 gramm fosfat solinadi. So‘ng alohida stakanlarda H2SO4 (75% li) va suyultirish eritmasi tayyorlanadi.
Sulьfat (75% li) kislotasi sarfini quyidagi formuladan topiladi: