Лаборатория иши №5 Табиатда минералларнинг учраш шакллари

Оолитлар ва пизолитлар ўзаро ўхшаш минерал цемент билан туташган минерал массалардир. Улар концентрик-пўстлоқсимон тузилишга эга. Оолитларнинг ўлчами – миллиметрлардан бир қанча сантиметрларгача боради. Пизолитлар ўлчами бўйича йирикроқ бўлиб, асосан овал шаклга эга (23-расм.).

23-расм. Пизолитларнинг кўндаланг кесмаси.

О қма шакллар одатда тоғ жинслари бўшлиқларида коллоид эритмаларнинг буғланиши ҳисобига вужудга келади (кальцит). Аста-секин суви камайиб, бу эритмалар қуюқлашиб боради ва оғирлик кучи таъсирида бўшлиқларнинг шифтида оқиб сталактитлар, юлдузчасимон, ловиясимон ва бошқа шаклларда қотади. Бўшлиқларнинг пастки қисмида томаётган томчилар ҳисобига баландга қараб ўсиб борувчи конуссимон сталагмитлар вужудга келади. Сталактитлар ва сталагмитлар ўзаро туташиб устунлар ҳосил қилиши мумкин. Бундан ташқари чўткалар, қобиқлар сингари тоғ жинслари, дарзликлар ва бўшлиқлар сиртини қопловчи минералнинг юпқа пардасини ташкил этади.
Минерал агрегатлар орасида уларнинг кўриниши бўйича донали, тупроқсимон, игнасимон, зич ва варақсимон турлари ажратилади. Улар бир ёки бирнеча минералларнинг бир-бирига туташиб тартибсиз ўсган яхлит массадан иборат бўлади. Ҳар бир дона - бу тор шароитларда ўсган, чегараланмаган ва шаклланмаган кристаллдир.


Бу ишда талабалар минералларнинг табиатда учраш шаклларни ва ҳосил бўлишига қараб тоғ жинсларини ажратадилари.


Ишни бажариш тартиби.

№

Минералларнинг табиатда учраш шаклларни