Laboratoriya ishi №4 Nivelirlash jurnalini ishlash Ishdan maqsad

5.Trassa bog‘lovchi nuqtalarining mutloq balandlik belgisini hisoblash.
Ikta ketma-ket joylashga stansiyada turib nivelirlangan tarssa nuqtalari bog‘lovchi nuqtalar deb ataladi. Bog‘lovchi nuqtalar balandlik belgilari (Nn), nisbiy balandliklarga tuzatma (δh) larni qo‘shib turib quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:

H_n= H_n-1 + (h_n-1 + δ_h )

Masalan:
H_PK0=N_Rn17+(h_n-1 + δ_h ) = 100,000m.+(1275mm.+1mm.) = 101,276m.
Topilgan balandlik belgilari (H) nivelirlash jurnalining 11 – ustuniga har bir bog‘lovchi nuqtaning qatoriga yoziladi.
Xar bir betda bog‘lovchi nuqtalarning balandlik belgisi hisoblab bo‘lingandan keyin betma-bet tekshirish amalga oshiriladi.

Natija 3- punkdagi betma-bet tekshirish natijasi bilan bir hil bo‘lishi kerak.

Mutloq balandlik belgilarini hisoblashda oxirgi reperning
(N_{R 19} = 112,371m.) berilgan balandlik belgisi kelib chiqishi kerak.
Ayrim stansiyalarda bir nechta oraliq nuqtalar nivelirlangan. (masalan, V, X va XVIII stansiyalarda). Bunda bir stansiyadagi xamma oraliq nuqtalar balandlik belgisini hisoblash uchun bitta asbob gorizonti topiladi va shu asbob gorizontidan xar bir oraliq sanoq ayriladi. Masalan:

3-jadval
Texnik nivelirlash jurnali

Stansiya №	Qaratish nuqta №	Reykadan olingan sanoqlar,mm			Nisbiy balandliklar h, mm		O‘rtacha nisbiy baland-liklar h urt, mm		Asbob gori-zonti H i , m		Mutloqbaland-liklar H, m
		orqa	oldi	ora -liq	+	-	+	-
1	2	3	4	5	6	7	8	9		10		11
	NR 17	2054					+1					100.000
I		6756			1273		1275
	Pk 0	369	781		1277			+1				101.276
II		5073	5479			2619		2618
	Pk 1	309	2988			2617						98.659
III		5008	7690			2636		2635		98.968
	+ 40			1954		2634						97.014
	Pk 2	2935	2945				+1					96.025
IV		7636	7642		2719		2720
	+50	1050	216		2721							99.660
		5750	4915					+1
V	Pk 3			2015		1928		1929		100.710		98.695
	+62			136		1930						100.574
	Pk 4	210	2978					+1				96.818
V1		4911	7680			2680		2679
	X1	674	2890			2678		+1				94.140
V11		5374	7589			2121		2121
	Pk 5		2795			2121						92.020
			7495

∑=48109 ∑=6408 ∑=7990∑=23964∑=3995∑=11982

6. 
   Egri chiziq elementlarini hamda bosh nuqtalarining piket o‘rnini hisoblash
   

Burilish burchagining berilgan qiymati Ө=32º26′ va radius R= 500m qiymatlari bo‘yicha quyidagi formulalarga yoki maxsus “Doiraviy egri chiziqlarni rejalash jadvallari” ga asoslanib egri chiziqning tangensi (T), uzunligi (K), bissektrissasi (B) va domerlari (D) topiladi. Egri chiziq elementlarini hisoblash formulalari:




Jadvaldan bu elementlar burilish burchagi Ө va R qiymatlari bo‘yicha topiladi.
Masalan, agar Ө=32º26′ bo‘lsa [4] jadvalni 46-betidan T= 290,84; K=566,07; D=15,62; B=41,44 topiladi. Ular R=1000m uchun berilgan, topshiriqda esa R=500m deb ko‘rsatilgan. Shuning uchun elementlarni berilgan radiusga to‘g‘rilab hisoblash zarur.
T=290,84*0,5=145,42m; K=566,07*0,5=283,04m;
D= 15,62*0,5=7,81m; B=41,44*0,5=20,72m
Egri chiziq bosh (EB) va oxirgi (EO) nuqtalari piket o‘rni, burilish uchi piket o‘rni PK 10 + 50,00m orqali topiladi.
Masalan:
Tekshirish
BU _PK = 10+50,00 EB _PK= 9+04,58
– +
T = 1+ 45,42 2T = 2+90,84
_______________________ ________________________
EB _PK = 9+04,58 =11+95,42
+ –
K = 2+83,04 D = 7,81
_______________________ ________________________
EOpk = 11+87,62 EOpk =11+87,61

Hisoblangan EOPK va tekshirishdagi qiymatlarining farqi 0,01m dan oshmasligi kYerak.

Boshlang‘ich yo‘nalishining berilgan azimuti (A₀=140º15′) va burilish burchagi (Ө=32º26′) bo‘yicha trassaning keyingi to‘g‘ri yo‘nalishini azimuti hisoblanadi.
Egri chiziqdan keyingi trassaning yo‘nalishi azimuti A₁ quyidagi formulalar bilan topiladi:
agar Ө o‘ng bo‘lsa, A₁= A₀ + Ө_o‘ng;
agar Ө chap bo‘lsa, A₁= A₀ – Ө_chap.
Masalan: topshiriqda berilgan A₀ = 140^º15^′, Ө_o‘ng= 32º26′. Shuning uchun A₁= A₀ + Ө_o‘ng = 140^º 15^′+32º26′ = 172º41′.


Nazorat savollari

1. 
   Texnik nivelirlash jurnalini ishlash tartibi.
   
2. 
   Betma-bet tekshirish tartibi.
   
3. 
   Nivelirlash yo‘lini tenglash.
   
4. 
   Bog‘lovchi va oraliq nuqtalarning mutloq balandlik belgisini
   

hisoblash.

5. 
   Bo‘ylama nivelirlashda n stansiyada nivelirlash sxemasini
   

ko‘rsating.

6. 
   Egri chiziq elementlarini hisoblash.
   
7. 
   Egri chiziq boshi va oxirini piket o‘rnini hisoblash va tekshirish.