LABORATORIYA ISHI №4
MAVZU: DISOLVER BILAN AMALIY TANISHUV
Shakl jixatidan turli kо‘rinishdagi xom ashyolarni (xoda, yog‘och tilishdan chikkan koldik
bо‘laklar va boshkalar) qayta ishlashda maylalovchi mashinalar kо‘llaniladi.
Diskli maydalovchi mashinalarining asosiy organi pichoklar о‘rnatilgan p о ‘ l a t disk ( 6 . 1 -
rasm) xisoblanadi. Ular, odatda radial yо‘nalishdan aylanish tomoniga 1 0 . . . 1 5
o
surilgan bо‘ladi. Disk
kojux ichiga olingan va ikki yoki uchta podshipnikda ichida aylanuvchi pо‘lat valga kotirilgan bо‘ladi
(6.2 - rasm).
Yeg‘och xom ashyosini pichoqli diskka uzatishni pastki qirrasi pichokdan iborat bо‘lgan patron
amalga oshiradi (6.1-rasm). Mashinaning konstruksiyasiga bog‘lik ravishda patron gorizoital tekislikka
yoki disk tekisligiga 45.. .50° burchak ostida (mahsulot og‘ma ravishda beriluvchi mashinalar) va
gorizontal tekislikda (mahsulot gorizontal ravishda beriluvchi mashinalar) о‘rnatilishi mumkin (6.2-
rasm). Oxirigi holda patron mashina diski tekisligiga 38° burchak ostida о‘rnatiladi. Bunda kesish
paytida zо‘rikish va energiya sarfi kamayadi.
Diskli maydalovchi mashinalarning mahsuldorligi, odagda, eksperiment (tajriba)
usulida
aniqlanadi va kiymat texnik xarakteristikasida keltiriladi. Maydalovchi mashinalarning mahsuldorligi
(m
3
/ch) berilgan aniq sharoitlarda quyidagi formula bilan xisoblanishi mumkin:
P =
bOhznG‘
p
K,
ap
K
p
K
i
/sina,
(6.1)
bupda, h — olinadigan bо‘lakning uzunligi (odatda 15...20 mm); z — diskdagi pichoqlar soni; n —
diskning aylanish chastotasi, min
-1
, G‘
p
-patronning о‘tkazish
tuynugi kesimining yuzasi, m
2
; K
zap
—
patronning о‘tkazish tuynugi kesimining tо‘lishlik koeffitsiyenti (yog‘ochni qayta ishlashda K
zap
= 0,2..
.0,4. koldik bо‘laklarni qayta ishlashda K
zap
~ 0,1.. .0,2 ga teng); K
p
— kayta ishlanuvchi xom ashyoni
uzatish koeffitsiyeggti (sg‘ochni kayta ishlapgda K
p
= 1, koldiq bо‘laklarni qayta ishlashda esa K
p
-
0,4.- .0,5 ga teng. shoxchalarni qayta ishlashda esa K
p
= 0,4.. .0,7 ga geng); K
i
—
mashina va ish
vaqtidan foydalalish koeffitsenti (mos ravishda 0,7.. .0,8 i 0,8...0,9 ga teng); a — yuklash patronining
og‘ish burchagi (odatda 45.. .52° ga tsng).
BARABANLI MAYDALASH MASHINALARI
Barabanli maydalash mashinalarining asosiy ishchi qismi baraban ski pichoqlar
mahkamlangan kuyma rotordir (6.9, 6.10 -rasmlar).
Barabanli mashinalarda qirqish trayektoriyasi chо‘zilgan (uzaytirilgan) sikloidda
(troxoida)dir. Bu trayektoriya pichoqli barabanning aylanma xarakati
bilan qayta ishlanadigan
yogoch mahsulotlariping uzatilishi xarakatlaripi qо‘shilishi natijasida paydo bо‘ladi, shuning
uchun xam maydalanayotgan qatlamning qalinligi о‘zgaruvchan bо‘ladi.
Chet el firmalarida ishlab chiqarilayotgan maydalash mashinalariniig keng tarqalganlari
nemis firmalari chikarayotgan «Mayer» (6.10 - rasm), «Klyokner», «Palman» va fin firmalari
«Raute» va «Rauma-Repola» (6.2 - jadval). Maydalash mashipalarining
bu barcha turlarining
konstruksiyasi va ishlash prinsipi deyarli bir hildir.
Keltirilgan maydalash mashinalarining farqli jixati shundan iboratki, ularda pichokli
barabanning pastki yarimini о‘rab turuvchi elaksimon moslama (sitovaya obechayka) mavjud.
Qoldiq bо‘laklarni maydalashda hosil bо‘ladigan katta bо‘lakchalar elakning
yacheykalarining kichik о‘lchamlari darajasigacha maydalanguncha qadar mashina ichida tutib
turiladi (elakning yacheykalarining о‘lchamlari odatda 40X40 mm yoki 0 - 4 0 mm bо‘ladi).
Biroq, amaliyot shuni kо‘rsatadiki, elakning mavjudligi katta bо‘lakchalar о‘tib
ketishini
kamaytiradi, lekin tо‘liq ta’minlamaydi. Shunnng uchun bunday payraxalardan, katta bо‘laklarni
ajratib olish uchun maxsulot qayta ishlovga muxtojdir.
Keltirilgan barcha barabanli maydalash mashinalari turli о‘lchamdagi xoda, yogoch
aralash koldiqlari va boshqa turli xom ashyoni alohida va aralash holatda qayta ishlashga
qodirdir. Fin maydalash mashinalari shpop-rvaninalarni va faner ishlab chiqarishda hosil
bо‘ladigan chiqindilarni kayta ishlashga alohida mо‘ljallangan.
Barabanli maydalash
mashinalari mahsuldorligi, odatda, tajriba yо‘li bilan aniqlanadi.
Maxsulotni majburiy uzatish mexanizmiga ega bо‘lgan mashinalariing mahsuldorligi berilgap
aniq sharoitlarda quyidagi formula bilan hisoblanishi mumkin:
P= 3, 6 - 1 0
-
1 G‘
n
u
ps
K
zap
K
n
K
u
(6.2)
bunda,
i
ps
— xom ashyoni uzatish mexanizmining tezligi, m/min, (bu qiymat mashinaning texyik
xarakteristikasida keltirilgan bо‘ladi, boshqa kattaliklar esa 6.1. formuladagi kattaliklardir)
