Laboratoriya ishi №3 Mashg’ulotuchunajratilgansoat: 2soat. Laboratoriyajihozlari

LABORATORIYA ISHI № 3

Mashg’ulotuchunajratilgansoat: 2soat.

Laboratoriyajihozlari: Kompyuter, brouzerdasturi.

Mavzu:HTML da giperssilkalar.

1. 
   Ishning maqsadi: HTML tilida asosiy gipermurojatlar va uning imkoniyatlari bilan tanishish.
   
2. 
   Nazariy qism:Gipermatn (Gipertekst) g’oyasi 1945 yilda AQSH prezidentining ilmiy maslahatchisi Vanevar Bush tomonidan kiritilgan bo’lib, u o’sha vaqtda “Memex” (memeks) elektromexaniq informatsion tizimini yaratish taqlifi bilan chiqqan, lekin uning taqlifi inobatga olinmagan.
   

20 yildan so’ng, ya‘ni 1965 yilda Teodor Nelson “gipertekst” terminini fanga kiritdi va “chiziqsiz” matnlar bilan bog’liq ba‘zi g’oyalarni amalga oshirdi. 1968 yilda “sichqoncha” manipulyatori asoschisi D.Yenjilbard (Doug Engelbart) tipik gipermatnli interfeysdan iborat (tizim) tizim asosida o’z ishini namoyish qildi va bu namoyish telekommunikatsiya tizimidan foydalanilgan holda o’tkazildi.Biroq u o’ztiziminianiqravshanqilibtushuntiribberaolmadi. 1975 yildagipermatng’oyasi ZOG nominiolgan atom avianosetsi(samolyotlaruchishivaqo’nishiuchunmoslanganharbiykema) “Karl Vinston” ningichkitartibinformatsiontizimidao’zaksinitopdi.Tijoratvariantidabutizim KMS nomibilantanilgan. Ushbuyo’nalishdagiishlardavometaverdivavaqto’tishibilan Apple firmasining HyperCard turiyoki Xerox firmasiningHyperNodeturiamaldaqo’llanilaboshladi. 1987 yilda Hypertext'87 ixtisoslashganbirinchikonferentsiyabo’libo’tdi.

Nelson 1987 yilma‘lumotlarninggipermatntaxrirlovchisinituzibchiqdi.JenevaTsYeRN (CERN) da ishlovchifizik Tim Berners Li 1989 yilgipermatnliloyihanitaqlifetdi.

Bu loyihafizikolimlarga Internet orqalitadqiqotnatijalarinio’zaroalmashishimkoniniberaredi. Shundayqilib, Halkaroaxborottarmog’i - WorldWide Web (WWW) gapoydevorquyildi. 1993 yil Mark Anderson rahbarligidabirinchigipermatnli Mosaic grafikbrauzeriishlabchikildiva u Netscape korporatsiyasigao’tib Netscape brauzeriniishlabchiqdi. 90 yillaro’rtalarida Internet biznes-ishlovlarbilanishlashuchunqo’llanilaboshlandi.Biroq, buboradaturlimuammolar: tarmoq; kanallariniortiqchayo’qlashvaaxborotniximoyalashmavjudedi. Gipermatnliinformatsiontizimg’oyasiningshunisiahamiyatliki ,bundafoydalanuvchidokumentlarni (ma‘lumotlarni) kitobo’qishdagidek ketma-ketlikdaemas, balkio’zigayoqqantarzdako’ribchiqishimumkin.Shuninguchun ham T. Nelson gipermatnni chiziqsizmatn sifatidatalqinetdi.Bungamatnlarningturlisahifalarinibog’lovchimaxsusmexanizmgipermatnli sslkalaryordamidaerishiladi, ya‘nioddiymatnda “keyingisi-avvalgisi” tarzidagisslkalarmavjudbo’ladi, gipermatnlardabo’lsaqanchakerakbo’lsashunchasslkalartuziladi. Mutaxassislarninggipermatnbo’yichaengyoqtirganmisollarigaentsiklopediyalar, “Help” tizimsikabilarkiradi.Birinchiko’rinishdaoddiytuyuladigansslkalaryaratishmexanizmi yetarlichaqiyinhisoblanadi, chunkistatistiksslkalar, dinamiksslkalarnidokumentbilanbirbutunlikdayoki uningalohidaqismlaribilan, ya‘nikontekstsslkalartuzishmushkul.Bundayyondashishningkeyingirivojigipermatntushunchasiningboshqainformatsionresurslarhisobiga- grafikani, audio vavideoinformatsiyadangipermediatushunchasigachabo’lganlarnihisobgaolganholdakengayishigaolibkeladi.Shundayqilib, gipermatn – bunostrukturaviyerkino’sayotganbilimnitasvirlashtexnologiyasidir.Gipermatnzamiridao’zaroyo’naltirilgansemantiqaloqalar(munosabatlar) bilanbog’langan, tarmoqhosilqiluvchiinformatsionob‘ektlartiziminitushunishadi. Harbirob‘ektekranninginformatsionpanelibilanbog’langanbo’ladivafoydalanuvchiushbubog’liqlik, munosabatlardanbirinitanlashimumkinbo’ladi. Gipermatnlitexnologiyabirob‘ektdan boshqasiga , ularningma‘noviy, semantiqbog’liqliginihisobgaolganholdajoylashtirishnimo’ljallaydi.

3. 
   Topshiriq:
   

Xulosa: Bugungi kunda Informatika va axborot kommunikatsiya texnologiyalari sohasi jadal rivojlanmoqda, shu bilan birgada kompyuter tarmoqlari ham. Biz yoshlar o’zimizning va o’zimizdan keyingi avlodlarga Informatika va axborot kommunikatsiya texnologiyalari sirlarini chuqurroq o’rganishlari uchun yordam berishimiz kerak.

Men bulabarotoriyaishiyozishdavomidao’zbilimvako’nikmalarimnioshiriboldim.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI

Sh.F.Madraximov va boshqalar, Informatika va programmalash, Toshkent-2005.

N.M.Rahmatov Informatsion texnika vositalaridan qo’llanma. Toshkent . 379 bet.

Dasturchi.uz

http://www.interface.ru/

https://sites.google.com/