Laboratoriya ishi №2 Svetodiodlarni tuzilish prinsiplarini o‘rganish va ishlashini tadqiqot qilish. Yarim o‘tkazgichli optik elementlarni ishlashini tadqiqot qilish

3.9. Optronlar
Optoelektron juftlik yoki optojuftlik konstruksiyasi jihatdan optik muhit orqali o‘zaro bog‘langan nurlatgich va foto qabul qilgichdan tashkil topgan bo‘ladi.



2.2-rasm. Nurlanuvchi diod va fotodioddan (a), fototranzistordan (b), fotorezistordan (d), fototiristordan (g) tashkil topgan optojuftliklarning sxemalarda shartli belgilanishi.


Kiruvchi elektr signal ta’sirida nurlanuvchi diod yorug‘lik to‘lqinlarini generatsiyalaydi, fotoqabulqilgich esa (fotodiod, fotorezistor, fototranzistor va boshqalar) yorug‘lik ta’sirida fototok generatsiyalaydi.
Nurlanuvchi diod va fotodioddan (a), fototranzistordan (b), fototiristordan (d), fotorezistordan (e) tashkil topgan optojuftliklarning sxemada shartli belgilanishi 2.2-rasmda keltirilgan. Optojuftliklar raqamli va impuls qurilmalarda, analog signallarni uzatuvchi qurilmalarda, avtomatika tizimlarida yuqori voltli ta’minlovchi manbalarni kontaktsiz boshqarish va boshqalar uchun qo‘llaniladi.


Ishni bajarish tartibi: Ushbu tajriba ishi Proteus dasturida amalga oshiramiz.

1. 
   Yarim o’tkazgichli fototranzistorli optoelektron juftlikni VAXni tekshirish. Diodning VAXsini 1N4004 diodi misolida ko’rib chiqamiz.
   

2.3-rasm. Fototranzistorli optoelektron juftlikni VAXsini tekshirish sxemasi
Elementlar kutubxonasidan PC 817 modeldagi fototranzistorli optoelektron juftlik, elektr qarshiligi 1 kOm bo’lgan o’zgaruvchan qarshilik, kuchlanishi 12 V bo’lgan o’zgarmas tok manbai, elektr o’lchash asboblari milliampermetr hamda voltmetrni olamiz. Sxema ishlashi uchun ushbu tugmani bosish kerak. O’zgaruvchan qarshilikni 0 va 100 oralig’ida o’zgartirib, diod toki ning dioddagi kuchlanish ga bog’liqlik grafigini tuzing va uni 2.1-jadvalga kiriting.
2.1-jadval
Fototranzistorli optoelektron juftlik –

R	5	15	25	35	45	55	65	75	80	85	90	95	100

Olingan ma’lumotlar asosida (2.1-jadval) PC 817 fotorezistorli optoelektron juftlikning VAXsini chizing.


Hisobot mazmuni

1. 
   Laboratoriya ishining bayoni.
   
2. 
   O’lchash natijalari jadvallari.
   
3. 
   Yarim o‘tkazgichli optik elementlarnining VAX grafigi.
   

Nazorat savollari:

1. 
   Optoelektron asbob qanday asbobligini tushuntiring va u qayerlarda qo‘llaniladi?
   
2. 
   Fotodiodlarning ishlash prinsipi va asosiy xarakteristikalarini tushuntiring?
   
3. 
   Nurlanuvchi diodlar ishlash prinsipi va asosiy xarakteristikalarini tushuntiring?
   
4.