Лаборатория иши №1

Laboratoriya ishi  №7  

SULFID  RUDALARINI  KUYDIRISH  VA  SULFAT  KISLOTASI 

OLISH  

Ishdan  maqsad:  Sulfid  rudalarini  kuydirish  jarayonida  hosil  bo‘lgan  pech 

gazidagi  SO2  ning  konsentratsiyasiga  ruda  tarkibidagi  oltingugurt  miqdori, 

rudaning  donadorlik  darajasi,  harorat,  ortiqcha  havo  miqdorining  ta’sirini 

o‘rganish. 

Sulfat kislotasi ishlab chiqarishda zarur bo‘lgan SO

2

 gazini olish uchun sulfid 

rudalari kuydiriladi. 

Oltingugurt  rudasini  kuydirishdagi  qonuniyatlar  tarkibida  oltingugurt  bo‘lgan 

har qanday rudalarni kuydirganda ham ma’qul bo‘ladi. 

Barcha  yuqori  haroratli  jarayonlardagi  kabi  sulfid  rudalarni  kuydirish  tezligi 

reaksiya  hududiga  kislorod  kiritish  va  hosil  bo‘lgan  SO

2

  gazini  chiqarib  olishga 

bog‘liq. 

Kolchedanni  kuydirish  asosida  yotadigan  kimyoviy  reaksiyaning  umumiy 

kurinishi quyidagicha: 

4FeS

2

 + 11O

2

 = 2Fe

2

O

3

 + 8SO

2

 – Q 

Kolchedanni  kuydirish  jarayonidagi  massa  uzatish  koeffitsentining  yuqori 

darajasiga  pechdagi  haroratni  va  gidrodinamik  rejimning  intensivligini  oshirish 

orqali erishiladi. 

Sulfat  kislotasi  olish  uchun  sulfid  angidridini  sulfat  angidridigacha 

oksidlanadi.  Bu  jarayon  sanoatda  tutashuv  qurilmasiga      vanadiy  katalizatori 

ishtirokida havo kislorodi yuborish orqali amalga oshiriladi: 

2SO

2

 + O

2

 = 2SO

3 

---

 

24 

Model  qurilmasida  esa  bu  jarayon  50  ml  3%  li  vodorod  pereoksidi  kuyilgan 

absorbsiya  kollonasi  (7)  da  amalga  oshiriladi.  Ma’lumki  vodorod  pereoksidi  - 

beqaror modda. U yorug‘lik nuri ta’sirida suv va kislorodga parchalanadi. 

Parchalanish davrida, sekundning yuzdan bir ulushiga vaqt oralig‘ida, kislorod 

atom holda bo‘ladi. Bu atom holdagi kislorod juda faol holatda bo‘ladi va SO

2

 ni 

oksidlab SO

3

 ga aylantiradi. 

SO

2

 + О

2

 = SO

3 

Sulfat  angidridi  suv  bilan  o‘zaro  reaksiyaga  kirishib  sulfat  kislotasiga 

aylanadi. 

SO

3

 + Н

2

О = Н

2

SO

4 

Hosil  bo‘lgan  sulfat  kislotasining  miqdorini  mahsulotni  0,5  N  ishqor  bilan 

titrlash orqali aniqlanadi.