Laboratoriya ishi №1 Mavzu: Laboratoriya mashg‘ulot darsiga kirish va laboratoriya texnikasi bilan tanishtirish. (2- soat)

Molyar konsentrasiyali eritmalar tayyorlash.
1 litr eritmada erigan moddaning miqdori g-mol soni bilan ifodalanishiga molyar konsentrasiya deyiladi va quyidagi formula bilan hisoblanadi :

C _M=

Bunda C_M- molyar konsentrasiya ; m-erigan moddaning massasi,g; M-erigan moddaning g-moli; V-eritmaning hajmi, ml. 500ml 0,2 M eritma tayyorlash uchun zichligi 1,84g/sm³ bo‘lgan 96% li H₂SO₄ eritmasidan qancha olish kerak? Bunday eritma qanday tayyorlanadi?

H₂SO₄ ning g-moli 98 ga teng. 0,2 moli esa 98 · 0,2=19,6g. bo‘ladi. 19,6g. H₂SO₄ 1000ml eritmada bo‘lgani uchun 500ml eritmada 19,6:2=9,8g H₂SO₄ bo‘ladi. H₂SO₄ eritmasi 96% li bo‘lgani uchun:

100g eritmada_________96g H₂SO₄ bo‘ladi

X=eritmada ___________9,8g H₂SO₄bo‘ladi.

X=
M=d · V formuladan foydalanib eritmaning hajmi aniqlanadi:

V =

0,2M eritma tayyorlash uchun pipetka yordamida 96% li H₂SO₄eritmasidan 5,55ml olib, 0,5 l hajmli o‘lchov kolbasiga avval yarmigacha distillangan suv solib, ustidan kislotani qo‘shib, keyin 500ml ga yetguncha suv quyib suyultirish kerak.
5.3.Normal konsentrasiyali eritmalar tayyorlash.
1l. eritmadagi erigan moddaning miqdori gramm-ekvivalentlar soni bilan ifodalanishiga normal konsentrasiya deyiladi va quyidagi formula bilan hisoblanadi:
C_H=
(28)
Bunda Cn- normal konsentrasiya; m-erigan moddaning massasi,g; Ek-erigan moddaning g-ekv; V-eritmaning hajmi,ml.
1. 41 0,2 n eritma tayyorlash uchun soda kristallgidratidan Na₂CO₃.10 H₂O necha gramm olish kerak ?
Na₂CO₃10H₂O ning g-moli 106+180=286g.

bo‘ladi. 0,2g-ekv esa 143 · 0,2=28,6g.

Demak, 1l 0,2n eritma tayyorlash uchun 28,6g Na₂CO3.10 H₂O olish kerak. 4 L eritma tayyorlash uchun esa 28,64=114,4g olish kerak.
Laboratoriyada mavjud bo‘lgan tarozida byuksning og‘irligi o‘lchab olinadi. Keyin byuksda 114,4g Na₂CO₃.10H₂O tortiladi va 2l hajmli o‘lchov kolbasiga solingach, byuksdagi dog‘ qismi distillangan suv bilan yuvib tushiriladi va kolba belgisigacha suyultiriladi. Tayyor bo‘lgan eritmani boshqa idishga o‘tkaziladi va 2 L hajmli kolba yordamida yana 2l distillan-67gan suv olinib, avvalgi eritmaga qo‘shiladi. Natijada 4l 0,2n soda kristall gidrati eritmasi tayyor bo‘ladi.