Laboratoriya №2 Mavzu: O‘g‘il bolalar ich kiyimi uchun andazani gazlamaga joylashtirish, bichish va tikish

Bolalar kiyimining asosiy chizmasini qurish. 
Orqa va old bo‘lagini qurish. A nuqtali to‘g‘ri burchak yasaladi. Buyum 
kengligi AA1 bo‘lagi. A nuqtadan o‘ngga gorizontal chiziq bo‘ylab 
belgilanadi.A1 nuqtadan vertikal chiziq o‘tkaziladi. 
ANga teng buyum uzunligi A nuqtadan pastga vertikal chiziq bo‘ylab 
belgilanadi.(AN model bo‘yicha) aniqlanadi. 
N nuqtadan o‘ngga gorizontal chiziq o‘tkaziladi va A1 vertikal chiziq 
bilan kesishga nuqta N1 bilan belgilanadi. 
A nuqtadan pastga orqa o‘miz uzunligiga teng AX0 bulagi 
belgilanadi va orqa bo‘lak belgacha uzunlikka teng AT bo‘lak belgilanadi: 
AX0=Dpz; AT=Dsp.t. 
X0 va T nuqtalaridan o‘ngga gorizontal chiziqlar o‘tkaziladi. A1N1
chiziqlari bilan kesishgan nuqtalari X Mva T1 bilan belgilanadi. 
Orqa kengligi X0M bo‘lagi X0 nuqtadan o‘ngga X0X bo‘ylab 
belgilanadi: 
X0M=SHsp 
O‘miz kengligi MR bo‘lagi M nuqtadan o‘ngga X0X bo‘ylab 
belgilanadi: 
MR=SHpr 

---

SHsp va SHpr oldidan tayyorlangan hisob bo‘yicha olinadiM 
M va R nuqtalaridan vertikal yuqoriga AA1 chizig‘i bilan tutashgan 
joygacha, pastga esa 3-4 smga chiziladi.AA1 bilan M nuqtaning kesishgan joyi a2 
bilan belgilanadi. 
O‘mizni chuqurligini belgilash uchun M va R nuqtalaridan pastga 
MM1 va RR1-2,5 sm ga teng bo‘lgan bo‘laklar belgilanadi. 
M1R1 nuqtalari to‘g‘ri chiziq bilan birlashtiriladi. 
Orqa bo‘lak Yoqa o‘mizini qurish. Orqa bo‘lak Yoqa o‘mizi Aa bo‘lagi A 
nuqtadan o‘ngga to‘g‘ri dAA1 bo‘ylab belgilanadi. 
Aa=1/3 Osh+0,2 sm 
Bunda Osh-bo‘yin aylanasi. 
Yoqa o‘mizining balandligi aa1 bo‘lagi a nuqtadan yuqoriga aA 
chizig‘iga perpendikulyar belgilanadi. 
aa1=0,4Aa 
a1 nuqtalari silliq egri chiziq bilan tutashtirilib orqa bo‘lak Yoqa o‘mizi 
chiziladi.p 
Orqa bo‘lak elka qirqimining chizig‘ini qurish. Elka P nuqtasi belgilash 
usuli bilan topiladi.h 
Buning uchun a1P radiusli elka kengligi egri chiziq bilan belgilanadi:
a1P= SHp 

---

---

5.3-Rasm. Bolalar jaketining chizmasi (a) old va orqa, (b) eng 
T nuqtadan TP radiusli egri chiziqda belgi qilinadi: 
TP=Vnk+1sm 
P nuqtadan a2M1 chizig‘i bilan tutashadigan gorizontal chiziq 
o‘tkaziladi, kesishgan nuqta P1 bilan belgilanadi. 
a1 nuqtadan a1P2 radiusli belgi belgilanadi: 
a1P2=SHp+Ppos 
P2 nuqtasi a1 nuqtasi bilan to‘g‘ri tutashtiriladi. 
Elka qirqim chizig‘i silliq egri chiziq bilan a1 va P2 nuqtalari 
tutashtiriladi. 
Old bo‘lak Yoqa o‘mizi chizig‘ini qurish. Oldindan buyumning A1A2 
balansi aniqlanadi yani old va orqa l bo‘lak quyidagi formula bo‘yicha
tekshiriladi: 
A1A2=Dpt-Dspt-L1 

---

L- orqa bo‘lak Yoqa o‘mizining uzunligi, kengligi DshpG2 va balandligi 
2,2 sm ga teng. 
A1A2 bo‘lagi A1 nuqtadan yuqoriga vertikal chiziq bo‘ylab 
belgilanadi. A2 nuqtadan esa chapga gorizontal chiziq o‘tkaziladi. 
Old bo‘lak Yoqa o‘mizi kengligi A2A3 - A2 nuqtadan chapga 
gorizontal chiziq bo‘ylab belgilanadi: 
A2A3 = Aa 
A2 nuqtadan A2A3 radiusli egri chiziq A1N1 nuqtadagi chiziq bilan 
kesishguncha chiziladi va kesishgan nuqtasi S bilan belgilanadi. 
Yoqa o‘mizi chuqurligini belgilash uchun S nuqtadan pastga A1N1 
bo‘yicha 0,5sm ga teng XSS1 bo‘lagi belgilanadi. 
Yoqa o‘mizi silliq egri chiziq bilan A3 va S1 nuqtalari birlashtirib
chiziladi. 
Old bo‘lak elka qirqimini qurish. A3 nuqtadan pastga vertikal chiziq 
bilan A3A4 belgilanadi.
A3A4=aa1+P1a2 
A4 nuqtadan chapga gorizontal chiziq o‘tkalibi, unda A3 nuqtadan A3P3 
radiusli elka kengligi belgilanadi: 
A3P3=SHp 
A3 va P3 nuqtalari to‘g‘ri chiziq bilan birlashtiriladi. 
Yeng o‘mizi chizig‘ini qurish. O‘miz chizig‘ini qurish uchun M2M3 va R2 
yordamchi nuqtalarni topish kerak. 
Buning uchun M1 nuqtadan M1R1 liniyasi bo‘ylab M1M2 
belgilanadi: 
M1R1 
M1M2= ---------- +1 sm 
2 
M2 nuqtadan yuqoriga M1R1 chizig‘i bo‘ylab perpendikulyar o‘tkaziladi 
M2M3 va M2R2 bo‘laklari aniqlanadi. 
M2M3=M1M2; M2R2= M2R1 

---

M3 nuqtadan M3M2 radiusli egri chiziq orqa bo‘lak tarafga qarab M1a2 
chizig‘i bo‘ylab M4 belgilanadi. 
R2 nuqtadan R2M2 radiusli egri chiziq old bo‘lak tarafga qarab chiziladi 
va RR1 chizig‘i bilan kesishgan nuqtaga R3 belgilanadi. 
Eng o‘mizi chizig‘i silliq egri chiziq bilan P2M4M2R3 va P3 nuqtalarini
birlashtirib yasaladi.M 
YOn qirqim chizig‘ini yasalishi. Yon qirqim balandligi m nuqtasi - M1 
nuqtadan o‘ngga M1R1 chizig‘i bo‘ylab M1m1 bo‘lagi belgilanadi. 
M1R1 
M1m1= -------- - 1sm 
2 
yon qirqim chizig‘i m1 nuqtasi bo‘ylab vertikal o‘tkaziladi. pastki chiziq 
bilan tutashgan nuqta N2, o‘miz bilan tutashgan nuqta m bilan belgilanadi. 
Old bo‘lakning markaziy chizig‘ining yasalishi. S1 nuqtadan gorizontal 
chiziq o‘tkaziladi. 
Bort chizig‘i bortining o‘lchami S1S2 bo‘lagi S1 nuqtadan o‘ngga 
belgilanadi:j 
S1S2 =1,5 sm 
S2 nuqtadan vertikal chiziq o‘tkazilb, pastki chiziq N3 bilan 
tutashtiriladi.j 
S2N3 chizig‘i-bort chizig‘i yoki jaket borti chizig‘i hisoblanadi.
Adipning kengligi S2S3 bo‘lagi S2 nuqtadan S1S2 chizig‘ida belgilanadi: 
S2S3=3 sm 
S3 nuqtadan vertikal chiziq o‘tkazilib pastki qismi N4 bilan tutashtiriladi.
S3N4 chizigi - adip qirqimining chizig‘i.j 
Eng chizmasini qurish. Ikkita perpendikulyar chiziq o‘tkaziladi. 
Eng kengligi PP1 quyidagi formula asosida aniqlanadi: 
RR1 1,5 MR +2,4 sm 
R nuqtadan o‘ng va chapga gorizontal chiziq o‘tkazilib eng kengligiga 
teng RR1 va RR2 kesmalar belgilanadi. 

---

RR1 va RR2 kesmalari teng ikkiga bo‘linadi va o‘rta nuqtalari R3 va 
R4 bilan belgilanadi: 
RR1 RR2 
RR3 ------ ; RR4 ------; 
2 2 
R3 va R4 nuqtalari bo‘ylab vertikal chiziqlar o‘tkaziladi. Eng boshi 
qismining balandligi RO quyidagi formula bilan aniqlanadi. 
a2M1 
RO ------- + 1,5 sm
2 
bunda a2M2 orqa va old qismi chizmasidan olingan o‘lcham. 
R nuqtadan yuqoriga RO vertikal chiziq o‘tkaziladi. O nuqtadan gorizontal 
chiziq o‘tkaziladi, R3 va R4 Mnuqtalari bilan kesishgan joyni O1 va O2 bilan 
belgilanadi. Har bir bo‘laklar R3O1 va R4O2 ikkiga teng bo‘linib, o‘rtasi O3 va 
O4 bilan belgilanadi: 
R3O3 O3O1; R4O4 O4O2 
O3 nuqtadan pastga O3R3 chizig‘i bo‘ylab O3O3 belgilanadi: 
O1R3 
O3O3 -------- , 
10 
O1R3-hozirgi chizmadan olingan o‘lcham. O4 nuqtadan yuqoriga R4O2 
chizig‘i bo‘ylab O4O4 bo‘lagi pbelgilanadi: 
O2R4 
O4O4 --------- 
10 
bunda: O2R4 hozirgi chizmadan olingan o‘lcham. 
R1, O3 ,O, O4 va R2 nuqtalari ketmaqketlik bilan to‘g‘ri chiziq yordamida 
tutashtiriladi. Tayyor bo‘lgan har bir bo‘lak yana 2 ga bo‘linadi va o‘rtalari 1,3,5,7 
nuqtalari bilan belgilanadi. Bu nuqtalardan perpendikulyar o‘tkazilib, quyidai 
bo‘laklar belgilanadi: 1 nuqtadan -0,9 smga teng 1-2 bo‘lagi; 

---

3 nuqtadan - 1,4 smga teng, 3-4 bo‘lagi; 
5 nuqtadan -0,9 smga teng, 5-6 bo‘lagi; 
7 nuqtadan - 0,7 smga teng, 7-8 bo‘lagidir. 
Eng bosh qismi R1, 2, O3 , 4, O, 6, O4 , 8 va R2 nuqtalarini silliq egri 
chiziq bilan birlashtirib yasaladi. ON ga teng eng uzunligi O nuqtadan pastga OR 
nuqta bo‘lab belgilanadi. N nuqtadan gorizontal chiziq o‘tkaziladi. 
Eng pastki qismining kengligi N nuqtadan o‘ng va chapga NN1 va NN2 
bo‘laklari belgilanadi. 
NN1 NN2 Oks-1,5 sm 
Bunda Oks-panja aylanasi o‘lchami. 
RN chizig‘i ikkiga bo‘linib, o‘rta nuqta L bilan belgilanadi. L nuqtadan 
gorizontal chiziq o‘tkaziladi. 
R1 va R2 chiziqlaridan pastga R1R5 va R2R6 bo‘laklari aniqlanadi: 
R1R5 R2R3 3 sm 
R5 nuqtasi N1 nuqtasi bilan R6 esa N2 nuqtasi esa N2 nuqtalari bilan 
birlashtiriladi. L gorizontal nuqtasi bilan kesishgan nuqtalari L1 va L2 bilan 
belgilanadi. L1 nuqtadan o‘ngga LL1 chiziq bo‘ylab 0,6 smga teng bo‘lgan L1L3 
belgilanadi. L2 nuqtadan chapga LL2 chiziq bo‘lab 0,5 smga teng L2L4 bo‘lagi 
belgilanadi. 
R5L3 va N1 nuqtalari hamda R6L4 va N2 nuqtalari silliq chiziqlar bilan 
tutashtiriladi. 
Bolalar jemperining asosiy chizmalari jaket chizmasining ketma-ketligi bilan bir 
xil