Labora-toriya jumislari

Qosımsha yamasa patalogik dem alıw dawısları
Bul dawıslarǵa patologik bronxial, amfork, aralas, qırıldaw, shapıllaw, ısqalanıw dawıslar kiredi.
Patologik bronxial dawıs - egerde bronxial dawıs kókirek kletkasınıń hámme jerinde esitilse, buǵan patologik bronxial dawıs dep ataladı bul dawıs kóbirek kókirek kletkasınıń tómengi arqa bòlegin auskultaciya qılǵanda esitiledi.
Patalogik bronxial dawıs dawıs kúshi hám ózgesheligine qarap kúshli hám qattı, kúshsiz hám jumsaq bolıwı múmkin. Bular ókpeniń suyıqlıq benen tolıp, qattılasqan jerinıń úlken - kishiligine, jaylasqan jerine baylanıslı. Sonday jaylar qansha úlken bolsa dawıs hám sonshalıq kúshli esitiledi. Bunday jaylar shuqırraq jaylasqan bolsa dawıs tınısh hám tómen esitiledi. Krupoz pnevmoniyada kúshli esitilse, bronxopnevmoniyada kúshsizrek esitiledi.
Patalogik bronxial dawıstıń kelip shıģıwına alveola hám kishkene bronxlardıǹ hawa ornın suyıqlıq toltırıp ókpe tıģızlasıwı sebep boladı (ókpe asqınıwı, ısıp ketiwi, buzawlardıǹ paratif, iytlerdiń chuma keselliklerinde). Ayırım sebepler nátiyjesinde bronxlarda hawanıǹ háreketi páseyse hám, bronxial dawıs tómen esitiledi. Ókpe atelektazında bronxlardıǹ jabılıp qalıwı nátiyjesinde broxial dawıs ókpe tuberkulyozı, gangrenası hám abscessi waqtında ókpede boslıqlar payda bolsa kókirek boslıǵında suyıqlıq toplanıp, óspeler òsip ókpeni qısıp qoyģanda hám esitiledi.
Atlar ókpesinde esitiletuǵın hár qanday broxial dawıs ókpe kesellikleriniń (bronxopnevmoniya, krupoz pnevmaniya, ókpe atelektazı ) hárakteli belgisi esaplanadı.
Amfork dem alıw dawısı - bul dawıs ókpede abscess, gangrena, tuberkulyoz keselligi rawajlanǵanda payda bolǵan boslıqlar bronxlar menen birikkende esitiledi. Bul dawıs bos shıyshe awzına ủplegende payda bolatuǵın dawısqa qusas boladı. Amfork dawıs bronxoektoziya keselligi nátiyjesinde bronxlardıǹ sharsıyaqlı keńeyiwi waqtında hám esitiledi. Bul boslıq suyıqlıq benen tolģanda amfork dawıs esitilmeydi.
Aralas dem alıw dawısı - bul waqıtada ókpeden hám vezikulyar, hám bronxial dawısqa qusas dawıslar esitiledi. Bunday dawıslar krupoz pnevmoniya keselliginiń baslanıw basqıshında, bronxopnevmoniya, ókpe tuberkulyozı hám alveolyar emfizeması keselliklerinde esitiledi.
Qırıldaw dawısları - dem alıw jollarında bolatuǵın patologik ózgerisler nátiyjesinde kelip shıǵatuģın qosımsha dawıslar bolıp tabıladı. Qırıldaw dawıslarınıń kelip shıģıwınıǹ tiykarǵı sebepleri: dem alıw jollarında fibrin hám jabısqaq silekeylerdiǹ shógiwi: transsudat, ekssudat yamasa qannnıǹ toplanıwı: dem alıw jollarınıǹ tarayıp qalıwı nátiyjesinde hawanıǹ dem alıw jollarına tez háreket etiwi bolıp tabıladı.
Qırıldaw dawıslarınıń òzi ekige bólinedi:
Quwraq, shıńǵırsız yamasa buwıq dawısları (suxie xripi).
Hòl yamasa kóbikli qırıldaw dawısları (vlajnie xripi).
Quwraq, shıńǵırsız yamasa buwıq qırıldaw dawısları bronxlardıǹ ishki silekey perdesi jabısqaq, mayısqaq, sozılıwshaǹ hám qıyınlıq penen ajralatuǵın ekssudat - silekey shòkkennen payda boladı. Bul shókpelerdiǹ ushları hawa òtkende hám qaytqanda kóterilip, hawa háreketin buzadı hám qırıldaw dawıslarınıń kelip shıģıwına baslawshı boladı. Shòkken zatlardıń jabısqaqlıģı hám muǵdarına qarap, qırıldaw dawısı òzgerip turadı. Bul dawıslar shıyqıldı, ısqırıw, bıjıllaw dawıslarǵa qusas boladı. Bıjıllaģan dawıs úlken hám orta bronxlar asqınģanda, shıyqıldı hám ısqırıw dawısları kishkene bronxlar asqınģanda esitiledi.
Quwraq qırıldaw dawıslarınıń esitiliwi kúshli bronxlardıǹ tarayıw dárejesine, patologik ózgeristiń ózgesheligine baylanıslı. Sozılmalı bronxit, bronxopnevmoniya keselliklerinde bul dawıslar kúshsiz, zorǵa esitiletuǵın bolsa, mikrobronxitte kúshli, jaqsı esitiledi. Quwraq qırıldaw dawıslar òzgeriwsheǹ boladı. Bunday dawıslar ókpeniń hámme jerinen (bronxit) yamasa ayırım jaylarınan (ókpe tuberkulyozında ) esitiliwi múmkin. Jòtelden keyin quwraq qırıldaw dawısları kúsheyiwi, tómenlewi yamasa ulıwma esitilmewi múmkin. Haywan tınısh turǵanda bul dawıs zorǵa esitilse, islegennen, júrgennen keyin jaqsı esitiledi.
Kóbikli hòl qırıllaw dawısları dem alıw jollarında suyıqlıqlar yamasa qan toplanǵanda payda boladı. Hawa ótip qaytqanda bul suyıqlıqlar hawa menen aralasıp kóbiksheler payda etedi hám bul kóbiksheler háreketlenip, bir-birine ısqalanıp, bıjıllaģan, kóbikshelerdiń jarılǵan dawısına qusas dawıslar esitiledi. Bul dawıslar dem alǵanda hám shıǵarǵanda esitiledi. Kóbikshelerdiń úlken, orta yamasa kishi bronxlarda payda bolıwına qarap kóbiksheli hòl qırıllaw dawısları ủshke bólinedi:
Ủlken kóbiksheli qırıldaw dawısları
Orta kóbiksheli qırıldaw dawısları
Kishi kóbiksheli qırıldaw dawısları
Úlken kóbiksheli qırıldaw dawısı úlken bronxlar asqınģanda (makrobronxit), bronxoektoziya waqtında, ókpede boslıq payda bolsa, suyıqlıq toplansa, bronxopnevmoniyada, ókpege qan qoyılģanda esitiledi. Bunda dawamlı hám kúshli qırıldaw esitiledi.
Orta kóbiksheli qırıldaw dawısları orta diametrli bronxlar asqınģanda, suyıqlıq yamasa qan toplanǵanda esitiledi.
Kishkene kóbiksheli qırıldaw dawısları bolsa kishkene bronxlar hám alevolalar asqınģanda (mikrobronxit, bronxopnevmoniya ) esitiledi. Úlken, orta hám kishi bronxlar birden asqınsa bul dawıslar aralas esitiledi.
Jòtelden keyin qırıldaw dawısları joģalıp, bir neshe waqıttan keyin hám payda bolıwı múmkin. Bronxopnevmoniya keselliginde ókpeniń bir jerinen kóbiksheli hòl qırıldaw dawısları esitiledi. Patologik halattıǹ ózgesheligine qarap qırıldaw dawısları eitiledi. Patologik halattıǹ ózgesheligine qarap qırıldaw dawısları jalǵız túrde yamasa kóp, kúshli yamasa kúshsiz esitiliwi múmkin. Qırıldaw dawıstıń esitiliwi kúshi keselliktiń jaylasqan jerine baylanıslı. Asqınıw ókpeniń shuqır jerinde bolsa dawıs kúshsiz, maydanında bolsa kúshli esitiledi.
Bıjırlaǵan hám qıshırlaǵan qırıldaw dawısları - ókpeniń intersticial emfizemasında qopal kúshli bıjırlaǵan,qısırlaǵan dawıslar esitiledi. Bunda bronxeola yamasa alveola diywalınıń pútinligi buzılıp, hawa alveolalar arasına shıǵadı hám kóbik payda etedi. Payda bolǵan kóbik alveolalarģa hawa kirip shıqqanda bolıp, kóbik yamasa alveola diywalı jarılıwı nátiyjesinde qıshırlaǵan dawıs payda boladı. Sol sebepli haywan ókpesinen qıshırlaǵan dawıstıń esitiliwi qáwipli belgilerden esaplanadı.
Shıqırlaģan qırıldaw dawısı - qızdırılģan mayģa duz taslaǵanda shıǵatuģın dawısqa yamasa qulaq janındaǵı shashlardı bir birine ısqalaģanda shıǵatuģın dawısqa qusas bolıp, alveolada jabısqaq ekssudat yamasa transsudat shòkkende payda boladı. Dem shıǵarǵanda alveola bir-birine tiyedi hám jabısqaq zatqa jabısıp qaladı. Dem alǵanda jabısıp qalǵan alveola diywalları ajralıp, òzine tán shıqırlaģan dawıstı payda etedi. Bul dawıs kóbinese ókpe asqınģanda, dem alıp atırǵanda esitiledi. Kóbinese kóbiksheli qırıldaw dawısları menen shıtırlaģan dawıslar bir-birine júdá qusas boladı. Bulardıń bir-birinen ajıratıw ushın olardıń qásiyetlerin yadqa alıw jetkilikli: kishkene kóbiksheli qırıllaw dawısları hám dem alǵanda hám shıǵarǵanda esitiledi, jòtelden keyin waqtınsha esitilmeydi. Shıtırlaģan dawıslar bolsa tek dem alıw waqtında esitilip, jòtel hám dawıslarǵa tásir qılmaydı. Sebebi bul ajıratıw menen kesellik qaerde keship atırģanlıģın anıqlap alamız. Kishkene kóbiksheli qırıldaw dawısı esitilse, kesellik bronxlarda ekenliginen; shıqırlaw dawısı esitilse, kesellik alveolalarda ekenliginen derek beredi.
Plevranıń ısqalanıw dawısı - jańa teri bòlekleriniǹ ısqalanıw dawısına, qarda júrgende esitiletuǵın dawısqa yamasa tısırlaw dawısına qusas boladı. Bul dawıslar plevra perdeleri òzgergende payda boladı.
Fiziologik halatda plevra perdeleri ókpe keselligi dep atalǵan bolıp dem alǵanda hám shıǵarǵanda eki perde (viscerial hám parietal) dawıs shıģarmastan bir birine sủykelip háreket etedi. Egerde kesellikler nátiyjesinde plevra maydanı òzgerse, patologik dawıslardıń payda bolıwına shárayat jaratıladı (plevra maydanında fibrin shòkse, biriktiriwshi toqıma òsse, shandıq payda bolsa, organizimniǹ suwsızlanıwı nátiyjesinde plevra perdeleri maydanı qurıp qalsa), Bul dawıslar dem alıwdıń eki dáwirinde hám esitiledi.
Isqalanıw dawısınıń kúshi hám biyikligi, dawam etiwi, jaylasıw jeri hám turaqlılıǵı menen hár túrli boladı. Plevrit keselliginiń baslanıw dáwirinde patologik ózgerisler kem bolǵanlıģı ushın bul dawıs kúshsiz esitiledi. Bunday dawıs organizm suwsızlanıp, plevra perdeleri qurıp qalǵanda hám esitiledi. Plevrada patologik ózgerisler kúshli bolıp, keń tarqalģan bolsa, dawıs hám kúsheyedi. Egerde plevra perdelerine óspe òsse, shandıq payda bolsa ısqalanıw dawısı turaqlı boladı. Egerde aldın ısqalanıw dawısı esitilip, keyinirek bul dawıs páseyip, joģalıp ketse plevra boslıǵında suyıqlıq toplanıp atırģanınan derek beredi. Plevranıń ısqalanıw dawısı kóbinese kókirek kletkasınıǹ tómengi bòleginde, tirsek arqasında jaqsı esitiledi.
Plevranıń pıshırlaw yamasa shılqıllaw dawısı - shıyshege azıraq suw salıp hám hawa úplegende esitiledi. Bul dawıstıń kúshi toplanǵan suyıqlıq yamasa hawanıń muǵdarına baylanıslı (ekssudativ plevrit, pnevmotoraks, gangrena h.b. keselliklerde).