«Labguldoshlar Lamiaceae L. oilasi ayrim dorivor vakillarining bioekologiyasi»

+

+

+

Satureja L.

1

+

+

+

Micromeria Benth.

1

Antonina Vved.

1

Clinopodium L.

1

+

+

Acinos Mill.

1

Hyssopus L.

1

+

+

+

+

Origanum L.

1

+

+

+

3.2. Lamiaceae oilasi shifobaxsh va dorivor o`simliklari konspekti va tahlili
Yalpizdoshlar - Lamiaceae oilasi dorivor o`simliklari konspekti dala tadqiqotlari, adabiyot ma’lumotlari va gerbariy namunalarini o‘rganish asosida tuzildi. To‘plangan ma’lumotlarni umumlashtirish O`zbekiston florasida 39 turkumga mansub bo‘lgan 238 turdagi Lamiaceae oilasining turlari mavjudligini ko‘rsatdi. Konspektda har bir tur uchun birlamchi ma’lumot manbaiga ko‘rsatma, “Flora Uzbekistana”, “Flora Kirgizii”, “Flora Tadjikistana”, “Opredelitel rasteniy Sredney Azii” asosiy manbalar sifatida keltirilgan. Bundan tashqari, keltirilgan turlarning taksonomik statusini aniqlashtirishda Farg‘ona vodiysidagi Lamiaceae oilasi turlarini qamrab olgan ilmiy manbalardan hamda xalqaro elektron resurslardan (www.theplantlist.org, www.ipni.org) foydalanildi. Farg‘ona vodiysining Qirg‘iziston Respublikasi hududida tarqalgan Lamiaceae oilasining istiqbolli dorivor o`simliklari tur tarkibini aniqlashtirish va tarqalishini keltirishda G.A.Lazkov va B.A.Sultanovalarning asaridan foydalanildi. Konspektda oilalar gulli o‘simliklarni zamonaviy taksonomik tizimi APG IV (2016) asosida joylashtirilgan. Oila ichida turkumlar va turlar esa alfavit tartibida joylashtirilgan.
Lamiaceae oilasining dorivor vakillarini turkum va turlar bo`yicha taqsimlanishi 3.1.7-jadval

	Turkum nomi	Turning nomi
	Ajuga L.- ayuga	Ajuga turkestanica (Regel) Briq.
	Teucrium L.-tekrium	Teucrium scordioides Schreb.
	Scutellaria L.- ko‘kamaron	Scutellaria galericulata L.
		Scutellaria oxystegia Juz.
	Marrubium L.- devortagio‘t	Marrubium anisodon Koch
	Sideritis L.- tog‘ temiro‘ti	Sideritis montana L.
	Nepeta L.- zufo	Nepeta cataria L.
		Nepeta olgae Regel
		Nepeta pannonica L.
	Dracocephalum L.- bo‘zbosh	Dracocephalum bipinnatum Rupr.
		Dracocephalum diversifolium Rupr.
		Dracocephalum integrifolium Bunge
		Dracocephalum komarovii Lipsky
		Dracocephalum nodulosum Rupr.
		Dracocephalum nutans L.
		Dracocephalum stamineum Kar. & Kir.
	Lallemantia Fisch. –lallemantiya, mallachoy	Lallemantia royleana (Benth.) Benth.
	Prunella L.- qoraboshcha	Prunella vulgaris L.
	Phlomis L.- qo‘ziquloq	Phlomis regelii Popov
		Phlomis salicifolia Regel
	Lamium L.- lamium	Lamium album L.
		Lamium amplexicaule L.
	Leonurus L.- arslonquyruq	Leonurus turkestanicus V.I. Krecz. & Kuprian.
	Lagochilus Bunge ex Benth.- bozulbang	Lagochilus diacanthophyllus (Pall.) Benth.
		Lagochilus hirsutissimus Vved.
		Lagochilus gypsaceus Vved.
		Lagochilus inebrians Bunge
		Lagochilus knorringianus Pavlov
		Lagochilus paulsenii Briq.
		Lagochilus platyacanthus Rupr.
		Lagochilus platycalyx Schrenk
		Lagochilus proskorjakovii Ikramov
		Lagochilus serawschanicus Knorring
		Lagochilus setulosus Vved.
	Stachys L.- tog‘quddis	Stachys annua L.
		Stachys betonicaeflora Rupr.
		Stachys hissarica Regel
		Stachys setifera C.A. Mey.
	Salvia L.- marmarak	Salvia aethiopis L.
		Salvia deserta Schangin
		Salvia nemoroza L.
		Salvia sarawschanica Regel & Schmalh.
		Salvia sclarea L.
		Salvia spinosa L.
		Salvia virgata Jacq.
	Perovskia Kar.- xapri	Perovskia angustifolia Kudrjasch.
		Perovskia botschantzevii Kovalevsk. & Koczk.
		Perovskia kudrjaschevii Gorschk. & Pjataeva
		Perovskia scrophulariefolia Bunge
	Ziziphora L.- kiyiko‘t	Ziziphora capitata L.
		Ziziphora clinopodioides Lam.
		Ziziphora interrupta Juz.
		Ziziphora pamiroalaica Juz.
		Ziziphora pedicellata Pazij & Vved.
		Ziziphora persica Bunge
		Ziziphora suffruticosa Pazij & Vved.
		Ziziphora tenuior L.
	Melissa L.- limono‘t	Melissa officinalis L.
	Satureja L.- gulrayxon	Satureja hortensis L.
	Clinopodium L.- taxtaoyoq	Clinopodium integerrimum Boriss.
	Acinos Mill.- aqinos	Acinos rotundifolius Pers.
	Hyssopus L.- issop	Hyssopus serawschanicus (Dubj.) Pazij
	Origanum L.- tog‘rayxon	Origanum tyttanthum Gontsch.
	Thymus L.- tog‘jambil	Thymus serawschanicus Klokov
	Lycopus L.- bo‘rioyoq	Lycopus europeanus L.
		Lycopus exaltatus L.
	Mentha L. -yalpiz	Mentha arvensis L.
		Mentha longifolia var. asiatica (Boriss) Rech.f.
		Mentha pamiroalaica Boriss.

Lamiaceae oilasining 26 turkumga mansub 69 turi dorivor shifobaxsh xususiyatga ega bolib, turkumlar orasida Lagochilus Bunge ex Benth. 11 ta, Ziziphora L. 8 ta, Salvia L. 7 ta, Dracocephalum L. 7 ta turga ega bo`lib yetakchilik qiladi. Perovskia Kar., Stachys L. 4 tadan, Mentha L., Nepeta L. 3 tadan, Lycopus L., Lamium L., Scutellaria L. 2 tadan, qolgan 14 turkumning faqat 1 tadan dorivor vakillari borligi ma`lum bo`ldi.

3.1.8-jadval

	Turkumlar	Turlar soni	Umumiy tur soni nisbati %
1	Lagochilus Bunge ex Benth.	11	16 %
2	Ziziphora L.	8	11,6 %
3	Salvia L.	7	10,1 %
4	Dracocephalum L.	7	10,1 %
5	Perovskia Kar.	4	5,8 %
6	Stachys L.	4	5,8 %
7	Qolgan 20 turkum	28	40,6 %
		69	100 %

Quyida Lamiaceae oilasining ayrim dorivor vakillari bioekologik xususiyatlari haqida ma`lumotlar beriladi.