«Labguldoshlar Lamiaceae L. oilasi ayrim dorivor vakillarining bioekologiyasi»

168.(9) Turkum. Stachys L. – Quddus Ko‘p yillik o‘tlar.
1. O‘simlik deyarli namatsimon qalin oqish tukli. Bo‘yi 40–70 sm. Gultoji siren - pushti, pastki labi qoramtir. Bargi tuxumsimon, asosi yuraksimon, cheti arra tishli. Gulyonbarglari nashtarsimon, uzun tukli. VI–VIII, VII–IX. O‘rta tog‘. Toshli yonbag‘irlarda o‘sadi.

1. 
   S. hissarica Rgl. – Hisor quddusi
   

+ O‘simlik siyrak tukli, gulkosacha chalkash tukli, tishchalari kosacha naychasidan 1,5–2 marta qisqa. To‘pguli uzun boshoq, gul halqalari siyrak, yuqorigi barglar qo‘ltig‘ida joylashgan, 8–10 gulli. Barglarining ikkala tarafi ham yumshoq tukli, uchida ingichka qilchali. Bo‘yi 30–50 sm. Barglari nashtarsimon yoki cho‘ziq. Guli pushti. VII–VIII, VIII–IX. Adir, pastki tog‘. Soy bo‘ylarida, sernam joylarda o‘sadi.

2. 
   S. setifera C.A. Mey. – Qilchali quddus
   

169.(10) Turkum. Salvia L. – Marmarak

1. 
   Gultoj nayining ichki yuzasida tukli halqa bor. Changchilar oralig‘idagi ipchalar changchi ipchalaridan qisqaroq………………………………….…..…2
   

+ Gultoj nayining ichki yuzasida tukli halqa yo‘q, ba’zan naycha bo‘g‘zida tukli qipig‘i bor. Changchilar oralig‘idagi ipchalar
changchi ipchalaridan uzunroq….........................................................................4

2. 
   Gulkosachasining yuqorigi labi butun. Gulkosacha va gultoj pushtirang, och yoki to‘qqizil. O‘simlik tuksiz yoki juda siyrak tukli. Gulyonbarglari tushib ketmaydi. V–VI, VI–VII. Adir, o‘rta tog‘. Olajinslar ochilgan yerlarda o‘sadi
   
3. 
   1. S. bucharica M. Pop. – Buxoro marmaragi
   

+ Gulkosachaning yuqorigi labi 3 yoki 2 tishchali…….................................……3
3. Poyasi oddiy shoxlanmagan, bargsiz, tik, ba’zan to‘pgulida uch karra shoxlangan. Barglari yirik, 4–9 sm: 1,5–4 sm, chuqur patsimon qirqilgan.
Soxta gul halqalar 3 gulli, ba’zan 2–4 gulli. Ildiz bo‘yni atrofi barglari bor, ko‘p yillik o‘tlar. Bo‘yi 25–65 sm. Gultojining sirti tuksiz. Guli ochiq-qizg‘ish-ko‘k. VI–VII(VIII). O‘rta tog‘. Toshli, mayda tuproqli yonbag‘irlarda o‘sadi.