|
120-20 guruh talabasi Askarov Dilshodbekning
Ma’lumotlar bazasi fanidan
Labaratoriyaa ishi.
Mavzu: Ma`lumotlar bazasini loyihalash. Mohiyat – aloqa diagrammasini qurish (ER modeli).
Ishdan maqsad : ma’lumotlar bazasini loyihalash uchun mohiyat – aloqa modelini ishlab chiqish bo’yicha ko’nikmaga ega bo’lish.
Masalani qo’yish : ma’lumotlar bazasini loyihalash va “Mohiyat – aloqa” modelini ishlab chiqish.
Uslubiy Ko’rsatmalar : ma’lumotlar bazasini loyihalash quyidagilar tashkil etuvchilarni o’rganishni taqozo etadi.
Ob’yektlar, ob’yekt xususiyatlari, bog’lanishlar ( ob’yekt munosabatlari), vaqt oralig’I va hakozo.
Bu yerda ma`lumotlar bazasini qurish sohasi sifatida “Dekanat” olingan bo`lib, ma`lumotlar quyidagi ob`yektlarda saqlanadi:
“Dekanat ” predmet sohasining ob`yektlari
№
|
Ob`yektlar
|
1
|
Dekan
|
2
|
Dekan muovi
|
3
|
Talabalar
|
4
|
Xodimlar
|
5
|
Fakultet
|
Quyidagi rasmda aloqalar (ob`yektlar orasidagi munosabatlar)ning ko`rinishi keltirilgan
“Mohiyat – aloqa” modeli predmet sohani tashkil etuvchi uchta asosiy komponentalardan foydalanib quriladi: mohiyat, atribut, aloqa. Konstruktiv elementlar tarkibida “VAQT” tashkil etuvchisi faqat oshkormas holda ishtirok etishi mumkin. Modelda vaqt, yil, sana va shunga o`xshash atributlar bilan tasvirlanadi.
Dekan
ID
|
FIO
|
Maoshi
|
Ish staji
|
Ilmiy unvon
|
1
|
Azimov Jamol Sanatovich
|
2500000
|
8-yil
|
Oliy ma’lumotli
|
2
|
Olimov Kamol Hasanovich
|
4500000
|
9-yil
|
Texnik
|
3
|
Umidov Husan Karimovich
|
5500000
|
10-yil
|
Texnik
|
Dekan muovi
ID
|
FIO
|
Ilmiy unvon
|
Ish staji
|
Maoshi
|
1
|
Haydarov Oltin
Tursunov
|
Dotsent
|
5-yil
|
1500000
|
2
|
Sanoqulov Shaxboz G’ofirovich
|
Professor
|
7-yil
|
200000
|
Talabalar
ID
|
FIO
|
Fakulteti
|
Kursi
|
Iqtososligi
|
1
|
Muzaffarov Nuriddin
Muzaffarjon o’g’li
|
Iqtisodiyot va menejment
|
2 – kurs
|
Elektron tijorat
|
2
|
Sobirov Sohib Zokir o’g’li
|
|
3 – kurs
|
Kasb ta’lim
|
Xodimlar
ID
|
FIO
|
Mutaxasisligi
|
Lavozimi
|
Yashash manzili
|
Ish staji
|
1
|
Ibrohim Jumaniyozov
Otaxonovich
|
Texnik
|
O’qituvchi
|
Toshkent shahar
Yunusobod tuman Amir Temur shox ko’chasi
|
12-yil
|
2
|
Tolibov Ulug’bek Umidovich
|
Oliy ma’lumotli
|
O’qituvchi
|
Toshkent shahar
Yunusobod tuman Amir Temur shox ko’chasi
|
10-yil
|
|
|
|
|
|
|
Fakultet
ID
|
Nomi
|
Talabalar soni
|
Xodimlar soni
|
Joylashgan manzili
|
1
|
Axborot texnologiyalar sohasida iqtisodiyot va menejment
|
420 ta
|
53 ta
|
Toshkent shahar
Yunusobod tuman
Bodomzor Ko’chasi
|
2
|
Dasturiy injinering
|
500 ta
|
45 ta
|
|
“Dekanat” obyektli modeli elementlari orasidagi ob`yektli munosabatlar.
Modelni quirishda “aloqa” mavjud ob`yektni, jarayonni yoki hodisani,
abstraksiyasi sifatida keladi. Atribut mahiyatni xarakterlaridan bo`lib, nom bilan belgilanib, birorta qiymatlar to`plamidan qiymatlar qabul qilinadi.
“Mohiyat – aloqa” modelidagi bog`lanishlarga, ikki mohiyat o`rtasidagi har bir bog`lanish turiga tegishli munosabatlarni kiritish zarur (binar, ternar.., n-nar).
Loyiha haqidagi axborot diagramma ko`rinishida rasmiylashtiriladi, buning uchun quyidagi belgilar kiritiladi: mohiyat turlari – to`rtburchak bilan, atributlar-ovallar bilan tasvirlanadi va ular mos mohiyatlar bilan yo`nalishsiz qirralar bilan bog`lanadi.
“Mohiyat – aloqa” modeli predmet sohani faqat aniq bir qismini akslantiradi. Bu holda uni lokal model deyiladi. Predmet soha haqida to`la axborotga ega bo`lish uchun uni etarli kengroq tekshirish zarur va oldingisini to`ldiradigan local modellar qurish kerak. Shundan so`ng lokal modellar birlashtirilib predmet soha haqida bir butun kompozitsion tasvirga ega bo`lamiz.
Misol tariqasida Dekanat predmet sohaning mohiya – aloqa modeli qurilgan.
create database dekanat;use dekanat;create table dekan(id int not null, FIO varchar(100), maosh int not null,ish_staji varchar(100),ilmiy_unvoni varchar(100));insert into dekan(id, FIO, maosh, ish_staji, ilmiy_unvoni) values(2,' Azimov Jamol Sanatovich', '2500000', '8-yil', 'oliy malumotli'); select *from dekan;
Maoshi
Yashash manzili
Iqtisosligi
Maoshi
Ish staji
FIO
Lavozimi
FIO
Ilmiy darajasi
Talabalar
Xodimlar
Ish staji
Ilmiy unvon
FIO
Dekan muovi
Dekan
Fakultet
Dekanat
Fakultet
Nomi
Xodimlar soni
Talabalar soni
Yashash manzili
Maoshi
FIO
Bu model diagramma ko„rinishda bo„lib, unda quyidagi belgilashlar ishlatiladi.
Nazorat savollari
1. Predmet soha tushunchasiga tarif bering.
2. Mohiya-aloqa modeli deganda nimani tushunasiz?
3. Mohiyat-aloqa modelida asosiy elementlar tushunchasini aniqlang.
4. Mohiyat-aloqa modeli ma`lumot bazasi strukturasi qanday aniqlanadi?
5. Mohiyat-aloqa modeli diagrammasi qanday tasvirlanadi?
Javoblar:
Predmet soha haqida to`la axborotga ega bo`lish uchun uni etarli kengroq tekshirish zarur va oldingisini to`ldiradigan local modellar qurish kerak. Shundan so`ng lokal modellar birlashtirilib Predmet soha haqida bir butun kompozitsion tasvirga ega bo`lamiz.
“Mohiyat – aloqa” modeli predmet sohani (PS) faqat aniq bir
qismini akslantiradi. Bu holda uni lokal model deyiladi.
“Mohiyat – aloqa” modelidagi bog`lanishlarga, ikki mohiyat o`rtasidagi har bir bog`lanish turiga tegishli munosabatlarni kiritish zarur (binar, ternar.., n-nar).
“Mohiyat – aloqa” modelidagi bog`lanishlarga, ikki mohiyat o`rtasidagi har bir bog`lanish turiga tegishli munosabatlarni kiritish zarur (binar, ternar.., n-nar).
Loyiha haqidagi axborot diagramma ko`rinishida rasmiylashtiriladi, buning uchun quyidagi belgilar kiritiladi: mohiyat turlari – to`rtburchak bilan, atributlar-ovallar bilan tasvirlanadi va ular mos mohiyatlar bilan yo`nalishsiz qirralar bilan bog`lanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
