Labaratoriya sharoitida geterozanjirli polimerlarning olishda kimoyvioy reaktivlardan samarali fooydalanish

LABARATORIYA SHAROITIDA GETEROZANJIRLI POLIMERLARNING OLISHDA KIMOYVIOY REAKTIVLARDAN SAMARALI FOOYDALANISH

O.U.O’rinova, S.A.Mamatqulova, I.L.Ismoilov, SH.М.Qaraboyeva.

Farg’ona Davlat Unversiteti

Davlatimiz rahbari.ta`kidlaganlaridek “Mamlakatimizdavamintaqamizdagimavjudsharoitdankelibchiqqanholdagazniqaytaishlash, neft-kimyo, kimyosanoati, energetika, avtomobilsozlik, elektrotexnikasanoati, farmaseftikakabizamonaviysoxalarvaishlabchiqarishtarmoqlarinivaaxborottexnologiyalarivatelekomunikatsiyatizimlarinijadalrivojlantirishgaalohidaaxamyatberishyaqinkelajakdaraqamlivakengformatlitelevideniyagao`tishhaqidaso`zbermoqda.

Shularqatoridabirinchinavbatdato`qimachilikvaoziq-ovqatsanoatidapaxtatolasivaboshqaqishloqho`jaligimaxsulotlarivaxomashyoresurslarinichuqurqaytaishlashbo`yichaishlabchiqarishni, qurulishmateriallarisanoatiniyanadarivojlantirish, sifatlivabarqarortalabgaegabo`lgantayyormaxsulotlartayyorlaydigankorxonatashkiletishgaalohidaetiborqaratishdarkor”

Kundankungao`sibborayotganxalqxo`jaligidaissiqqachidamli, kimyoviybarqarorvamexanikjixatdanmustaxkam, suvshimmaydigan, elektrtokinio`tkazmaydiganvahokozozarurxossalargaegabo`lganmateriallaryaratishnitalabqilmoqda, shunuqtainazardanolgandaushbumavzudolzarbxisoblanadi.

Shundankelibchiqiblabaratoriyasharoitidakarbozanjirlivageterozanjirlipolimerlarningmuhimvakillarinimolekulyarog`irliginianiqlashmuhimiqtisodiy samara vailmiysalohiyatkashfetadi.

Geteroznjirliyuqorimolekulyarbirikmalar, asosan, ko`pfunksionalli past molekulyarmoddalarningpolikondensatlanishinatijasidahosilbo`ladi. Masalan, turliaminokislotalarnivaikkinegizlikislotalarnidiaminlaryoki kop atomlispirtlarbilanpolikondensatlashnatijasidageterozanjirlipoliamidlarvapoliefirlarolishmumkin.

Geterozanjirlipolimerlaretilenoksid, etilenamin, kaprolaktamkabigeterosiklikmoddalarnipolimerlashnatijasida ham hosilqilinadi.Geterozanjirlipolimerlarkarbozanjirlipolimerlardanasosanturlihilkimyoviybirikmalartasirigabarqarorligibilanajralibturadi.Bundantashqariularningxarhilxususiyatgaegabo`lishigasabab, makromolekulatarkibidaqutblangan atom vagruppalarningmavjudligidir. Chunki, ikkitaqo`shnimakromolekulatarkibidabugruppalaro`zaroyokiboshqa atom vagruppalarbilanvodorodbog`larihosilqiladi.Malumkivodorodbog`larienergiyasi Vander-Valsbog`larienergiyasidananchayuqoridir. Shuninguchungeteroznjirliyuqorimolekulyarbirikmalardamakromolekulalarbirbirigakattakuchbilantasiretadi.Bundantashqarimakromolekuladatasiretuvchivodorodbog`larningmiqdorijudako`pligisababliularningumumiyenergiyasikimyoviy bog` energiyasidaanchaortiqbo`ladi. Natijadapolimerdagivodorodbog`larimakromolekulalarningo`zarosiljishinicheklabqo`yadi, polimerningyuqoriharoratdayumshashvasuyuqliklardaerishqobilyatiyo`qoladi.