Lab ishlanma. An kim-12

 
1-tajriba
. 
Temir (III)-oksidni ko‘mir vositasida qaytarish 
Ishning bajarilish tartibi. 
Bir og`irlik qism mayda qilib tuyulgan pista 
ko‘mir va 4 og`irlik qism temir (III)- oksiddan iborat aralashma tayyorlang. 
Aralashmani chinni tigelga soling (tigel` hajmining taxminan yarmi to‘ldiriladi) va 
kavsharlash gorelkasi alangasida qizdiring. Tigel` qattiq qiziganidan keyin 
aralashmaga temir nay botirib, shu nay orqali gazometrdan kelayotgan kislorod 
yuboring. Butun massa qattiq qizib, yorug`lik chiqadi. Kislorod 1-2 
min 
davomida yuborib turiladi. 
Temir yuqorida aytib o‘tilgan sharoytda ko‘mir hamda uglerod (II)-oksid 
ta`sirida qaytariladi: 
Fe
2
O
3
+C→Fe+CO
Fe
2
O
3
+ CO → Fe + CO
2
Tigel soviganidan keyin, uning ichidagi modda qog`oz varog`iga to‘kiladi 
va unga magnitni yaqinlashtirib, temir borligi aniqlanadi. 
Vazifa
. Reaksiya tenglamasini tenglang. 
Xulosalarni daftaringizga yozing. 
 
2-tajriba
. 
Pirofor temirning olinishi va uning
xossalarini sinash 
Ishning bajarilish tartibi. 
Havoda o‘z-o‘zidan alangalanib ketadigan 
pirofor temir olish uchun temir oksalat Fe(COO)
2
dan foydalaniladi. Bu tuzni
temir Sulfat FeSO
4
bilan oksalat kislota H
2
C
2
O
4
yoki uning eruvchan tuzi 
eritmalarini o‘z-aro ta`sir ettirib olish mumkin. Temir oksalat suvda erimaydi. U 
fil`trlab olinadi va quritiladi. 
Tajriba uchun 4-5 
g 
temir oksalat olib, probirkada havo kiritmay qizdiriladi. 
Bunda quyidagi ajralish reaksiyasi sodir bo‘ladi: 
Fe(COO)
2
→ Fe + CO
2
↑ 
Nam tomchilari (gigroskopik suv) probirkaning devorlarida fil`tr qog`ozga 
yutiladi. Karbonat angidrid ajralib chiqishi to‘xtagach, probirka og`zi probka 
bilan zich bekitiladi va sovitib qo‘yiladi. Agar bunday temirni havoga sochib 
yuborsak, u o‘z-o‘zidan alangalanib, ravshan uchqun chiqaradi. Bunga sabab 
shuki, hosil qilingan temir zarrachalari juda ham kichik va binobarin, havoga tegib 
turish sirti nihoyatda katta bo‘ladi, shu sababli reaksiyaning tezligi ortadi.