Lab ishlanma. An kim-12

Vazifa
. Jarayonlarning reaksiya tenglamalarini yozing.
 
Xulosalarni daftaringizga yozing. 
 
 
5- tajriba. Mis sirtiga kumush qoplash 
Ishning bajarilish tartibi. 
Kumush buyumni birinchi variantdagi kabi 
nitrat kislotada eriting. Eritmaga ikki hajm suv qo‘shing. Bunda eritmada 
mis nitrat Cu(NO
3
)
2
va kumush nitrat AgNO
3 
bo‘ladi. Eritmaga mis sim 
yoki mis plastinka botiring. Bunda o‘rin olish reaksiyasi sodir bo‘lib, mis 
sirti kumush bilan qoplanadi 
Eritma va kumushli stakanni bir necha soat tindirib (yoki keyingi 
mashg`ulotgacha) qo‘ying. So‘ngra eritmani fil`trlang. Fil`tratda kumush 
qoladi. Uni suv bilan yuving. Fil`tratga mis nitrat o‘tadi, undan birinchi 
tajribadagi kabi mis ikki oksid ajratib olinadi. 
Vazifa
. Reaksiya tenglamasini yozing. 
Xulosalarni daftaringizga yozing. 
 
6- tajriba.
Klimov usuli bilan kumush buyum bo‘lagidan kumushni 
ajratib olish 
Ishning bajarilish tartibi. 
Kumush buyum bo‘lagi dastlabki ikki 
tajribadagi kabi nitrat kislotada eritiladi. Bunda kumush va mis nitratlar holida 
eritmaga o‘tadi. Sof kumush nitrat olish uchun mis va kumush nitratlarning 
parchalanish temperaturasi o‘zaro ancha farq qilishidan foydalaniladi. Mis nitrat 
170
0
C da, kumush nitrat esa faqat 444°S da parchalanadi. 
Hosil qilingan mis nitrat va kumush nitrat eritmalari chinni kosachaga 
solinib qurigunicha bug`latiladi. Eritma yana qizdirilganda mis nitrat parchalanib 
mis (II)-oksid, azot (IV)-oksid va kislorodga ajraladi, shu sababli aralashma 
qorayib doladi. 
Aralashma azot (V)-oksid batamom ajralib chiqquncha qizdiriladi. 
Qizdirilgan massa sovigandan keyin ozroq suvda eritiladi va fil`trlanadi. Bunda 
kumush nitrat fil`tratga o‘tadi. Agar kumush nitratni qattiq holda olish lozim 

---

---

Kuchkarov M.A. -102- Anorganik kimyo 
pirometallurgiya usulida HgS dan olinadi. Ruda maxsus pechda 700-800°C da 
havo ishtirokida qizdiriladi:
HgS+O
2
→Hg+SO
2
Bug‘ holida hosil qilingan simob maxsus idishga yig‘ib, keyin haydash yo‘li 
bilan tozalanadi. Simob odatdagi haroratda suyuq holida bo‘ladigan yagona metall. 
-38,7°C da qotadi, 356,73°C da qaynaydi. Simob qattiq holatda ikki xil 
modifikatsiyada bo‘ladi. Simob ko‘p metallarni eritadi, bunday eritmalar 
amalgamalar deyiladi. Amalgamalar odatdagi haroratda suyuq yoki yumshoq 
bo‘lishi bilan boshqa qotishmalardan farq qiladi. Natriy, kaliy, kumush, oltin 
simobda juda yaxshi eriydi. Amalgamalarning ba’zilari kimyoviy birikma (KHg
2
, 
NaHg
2
, PtHg, AuHg
2
), ba’zilar qattiq eritmalar, ba’zilari esa shunchaki suyuq 
aralashmalar ekanligi aniqlangan. Simob birikmalarida bir va ikki valentli bo‘ladi. 
Berilgan ma’lumotlardan foydalanib, quyidagi tajribalar bajariladi.