L. S. Karieva makroiqtisodiyot

Nominal YaIM 
– joriy narxlarda aks ettirilgan yalpi ichki mahsulot.
Oraliq mahsulot 
– ishlab chiqarish va muomala jarayonidan chiqib ketmagan, 
yakuniy iste’mol uchun uchun etib bormagan, qayta ishlash yoki sotishga 
mo‛ljallangan mahsulot.
Ortiqcha talab 
– mavjud baholar darajasida tovarlar va xizmatlar taklifidan 
ularga bo‛lgan talabning ko‛pligi. To‛liq bandlilik sharoitida inflyatsiya 
darajasining oshishiga olib keladi.
Potentsial YaIM 
– to‛liq bandlilik sharoitida, yoki 
mavjud sarmoya resurslari 
va ishchi kuchidan to‛liq foydalanish hisobiga erishilishi mumkin bo‛lgan ishlab 
chiqarish hajmi.
Pul bazasi 
–
bank tizimidan tashqaridagi naqd pullar va Markaziy bankdagi 
tijorat banklarining zaxiralari
Pulga bo‛lgan talab 
– uy xo‛jaliklari va firmalar tomonidan bitimlarda to‛lov 
vositasi sifatida foydalanish, ko‛zda tutilmagan xarajatlar uchun saqlab turish, 
moliyaviy aktivlar sifatida foydalanib daromad olish uchun jamg‛arish maqsadida 
ega bo‛lishga intilgan pul miqdori.
Pulning miqdoriy nazariyasi 
– 
pul taklifi va iqtisodiyotdagi baholarning 
umumiy darajasi o‛rtasidagi to‛g‛ridan-to‛g‛ri bog‛liqlikni o‛rnatuvchi nazariya. 
Birinchi bor ingliz faylasufi va iqtisodchisi D.Yum tomonidan XVIII asrda ilgari 
surildi, amerikalik iqtisodchi I.Fisher tomonidan 1911 yilda rivojlantirildi va 
keyinchalik Kebrij universiteti iqtisodchilari tomonidan takomillashtirildi.
Real almashinuv kursi 
– ikkala mamlakatdagi baholar darajasining o‛zaro 
nisbatini hisobga oluvchi almashinuv kursi. Solishtiralayotgan mamlakatlardagi 

---

308 
nominal almashinuv kursini baholar indekslarining o‛zaro nisbatiga ko‛paytirish 
yo‛li bilan topiladi..
Real YaIM 
– qiyosiy baholarda aks ettirilgan YaIM. U joriy baholarda 
hisoblangan nominal YaIMni deflyatorga bo‛lib topiladi..